Απρόσμενη τροπή πήρε η προσπάθεια εντοπισμού ζωής μακριά από τη Γη. Ενώ η προσοχή μας όσον αφορά το ηλιακό μας σύστημα έχει επικεντρωθεί στον Αρη και σε παγωμένους δορυφόρους του Δία και του Κρόνου που διαθέτουν υπόγειους ωκεανούς, η ζωή, έστω και σε επίπεδο μικροβίων ή βακτηρίων, ίσως βρίσκεται στην «κολασμένη αδελφή» της Γης, την Αφροδίτη.

Τον γύρο του κόσμου κάνει από χθες η δημοσίευση μιας νέας μελέτης για την Αφροδίτη, στην οποία γίνεται λόγος για τη φωσφίνη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη της, ένα αέριο το οποίο συνδέεται με την παρουσία ζωής.

Με δεδομένο ότι οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εξηγήσουν την παρουσία της φωσφίνης από τις γνωστές σε εμάς γεωατμοσφαιρικές διεργασίες που επικρατούν στην Αφροδίτη, η πιθανότητα να έχει παίξει ρόλο κάποιας μορφής ζωή που έχει αναπτυχθεί στον πλανήτη βρίσκεται προς το παρόν πάνω στο τραπέζι. «Ζωή στην Αφροδίτη;

Η ανακάλυψη φωσφίνης, ενός προϊόντος της αναερόβιας βιολογίας, είναι μέχρι σήμερα το σημαντικότερο γεγονός στην έρευνα για τον εντοπισμό ζωής εκτός της Γης», έγραψε στο Twitter ο επικεφαλής της NASA, Τζιμ Μπρίντενσταϊν, που δήλωσε επίσης ότι θα αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, δίνοντας πλέον προτεραιότητα στην εξερεύνηση της Αφροδίτης.

Η «αδελφή» της Γης

Οι δύο κοντινότεροι στη Γη πλανήτες είναι ο Ερμής και η Αφροδίτη. Η τροχιακή κίνηση του Ερμή τον φέρνει κοντά στη Γη περισσότερο χρόνο από ό,τι η Αφροδίτη, η οποία όμως σε μια φάση της τροχιακής της κίνησης πλησιάζει τον πλανήτη μας περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κοσμικό σώμα στο ηλιακό μας σύστημα, εκτός της Σελήνης φυσικά. Γι’ αυτό η Αφροδίτη, αν και στην πραγματικότητα δεν είναι, καταγράφεται συχνά ως ο πλησιέστερος στη Γη πλανήτης.

Η Αφροδίτη αποτελεί από τη φύση της ένα μεγάλο μυστήριο. Περιστρέφεται αντίθετα από τους υπόλοιπους πλανήτες, με αποτέλεσμα η ανατολή του Ηλίου να γίνεται από τη δύση, ενώ η περιστροφή της είναι τόσο αργή ώστε μία ημέρα της διαρκεί όσο οκτώ γήινοι μήνες. Διάφορες μελέτες, όπως μία του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Goddard της NASA, αναφέρουν πως όταν η Γη προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της από τον ανελέητο βομβαρδισμό της από κάθε είδους διαστημικά σώματα που έπεφταν πάνω της, πριν από περίπου 3 δισ. έτη, στην Αφροδίτη υπήρχαν μεγάλοι ωκεανοί και ήπιες κλιματικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες. Με βάση αυτές τις μελέτες, η Αφροδίτη ήταν ο πρώτος φιλόξενος πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα και πιθανότατα ο πρώτος στον οποίο να έκαναν την εμφάνισή τους κάποιες μορφές ζωής. Κάποιες μελέτες αναφέρουν ότι η Αφροδίτη ήταν φιλόξενος πλανήτης μέχρι και πριν από περίπου 700 εκατ. έτη. Η ομοιότητα της Αφροδίτης σε μάζα και μέγεθος με τον πλανήτη μας οδήγησε στον χαρακτηρισμό της ως «αδελφή» ή «δίδυμη αδελφή» της Γης.

Ομως, για άγνωστους ακόμη λόγους, οι συνθήκες στην Αφροδίτη μεταβλήθηκαν απότομα. Ο πλανήτης έγινε καυτός και απόλυτα τοξικός. Η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια φτάνει τους 460 βαθμούς Κελσίου, ενώ η ατμόσφαιρά της αποτελείται από 96,5% διοξείδιο του άνθρακα. Υπάρχουν μόνιμα πολύ πυκνές νεφώσεις, το βασικό συστατικό των οποίων είναι το θειικό οξύ. Ολα αυτά οδήγησαν στο να παραφραστεί ο χαρακτηρισμός της Αφροδίτης και να αναφέρεται ως «κολασμένη αδελφή» της Γης.

Αν και είναι εύκολα προσεγγίσιμη, οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν στην Αφροδίτη λειτούργησαν αποτρεπτικά για την οργάνωση αποστολών εξερεύνησής της, αλλά και γενικότερα για την ενασχόληση με τα όσα συμβαίνουν εκεί.

Το αέριο

Η φωσφίνη είναι ένα αέριο η προέλευση του οποίου δεν έχει εξακριβωθεί από τους επιστήμονες, ενώ μπορεί να παραχθεί με διαφόρους τρόπους. Είναι ένα εύφλεκτο, τοξικό αέριο με πολύ άσχημη οσμή, που παραπέμπει σε σάπια ψάρια ή σκόρδο. Στη Γη έχει διαπιστωθεί ότι μια πηγή παραγωγής φωσφίνης είναι βακτήρια που ζουν σε περιβάλλον που υπάρχει ελάχιστο ή και καθόλου οξυγόνο (βάλτους, υγρότοπους, λάσπες, μέσα στον οργανισμό ζώων) για αυτό ο εντοπισμός της στην Αφροδίτη δημιουργεί ελπίδες ότι ίσως να ισχύει κάτι ανάλογο. Βέβαια, για να υπάρχει σύνδεση της ζωής με τη φωσφίνη θα πρέπει τα επίπεδα του αερίου να είναι υψηλά στην ατμόσφαιρα, ενώ στη μελέτη που έχει συγκεντρώσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον, τα επίπεδα της φωσφίνης είναι αρκετά χαμηλά, γεγονός που κάνει αρκετούς ειδικούς να υποστηρίζουν ότι άδικα αισιοδοξούμε…

«Κάτι εντελώς απροσδόκητο και εξαιρετικά ενδιαφέρον συμβαίνει στην Αφροδίτη για την παραγωγή της παρουσίας μικρών ποσοτήτων αερίου φωσφίνης», δήλωσε η Σάρα Σίγκερ, αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, μέλος της ερευνητικής ομάδας που έκανε την ανακάλυψη. Οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι θα συνεχίσουν την προσπάθειά τους, τόσο για να ανακαλύψουν την πηγή προέλευσης της φωσφίνης όσο και για τον εντοπισμό και άλλων αερίων ή σημαντικών δεδομένων για την Αφροδίτη.

Οι αποστολές

Σε διαδικασία προετοιμασίας βρίσκονται ορισμένες αποστολές εξερεύνησης της Αφροδίτης, ενώ έχουν προταθεί μερικές ακόμη, οι οποίες βρίσκονται στη φάση της εξέτασης και αναμένεται να αποφασισθεί σύντομα αν θα πάρουν ή όχι το πράσινο φως για να πραγματοποιηθούν. Μετά τα ευρήματα της τελευταίας μελέτης, είναι πιθανό κάποιες από αυτές τις αποστολές να διαμορφωθούν έτσι ώστε να συλλέξουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ή να διαψεύδουν την παρουσία ζωής στην Αφροδίτη.

VERITAS: Η αποστολή VERITAS αποτελεί προϊόν συνεργασίας της NASA με τις διαστημικές υπηρεσίες της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας. Η αποστολή θα κάνει μελέτες για το βαρυτικό πεδίο της Αφροδίτης, θα προσπαθήσει να δημιουργήσει τρισδιάστατους χάρτες, να διερευνήσει τι υπάρχει στην επιφάνεια, αλλά και στο εσωτερικό του πλανήτη, καθώς επίσης να διαπιστώσει αν συντελούνται γεωλογικές διεργασίες. Στόχος είναι η αποστολή να ξεκινήσει το 2021

DAVINCI: Η αποστολή DAVINCI της NASA θα πραγματοποιήσει ατμοσφαιρικές μελέτες στην Αφροδίτη με στόχο να συλλεχθούν στοιχεία που δείχνουν το πώς εξελίχθηκε αλλά και το αν υπήρχε κάποτε κάποιος ωκεανός, όπως υποδεικνύουν διάφορες μελέτες. Στόχος είναι η αποστολή να ξεκινήσει το 2021.

VENERA-D: Πρόκειται για μια αποστολή που οργανώνει η Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος στην οποία θα σταλεί ένα σκάφος που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από την Αφροδίτη για να πραγματοποιήσει σειρά μελετών, ενώ επίσης το σκάφος θα ρίξει στον πλανήτη μια διαστημοσυσκευή η οποία θα συλλέγει συνεχώς δεδομένα, όσο φυσικά αντέξει μέσα σε ακραίες συνθήκες, οι οποίες αναμένεται να το καταστρέψουν σχετικά γρήγορα.

Shukrayaan-1: Ο Ινδικός Οργανισμός Διαστημικής Έρευνας (ISRO) προετοιμάζει την αποστολή Shukrayaan-1 η οποία θα μελετήσει την επιφάνεια και την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Στόχος είναι η αποστολή να εκτοξευτεί το 2021.

HAVOC: H NASA επεξεργάζεται ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο βγαλμένο πραγματικά από σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Μηχανικοί του Κέντρου Ερευνών Langley της NASA σχεδίασαν το HAVOC (High Altitude Venus Operational Concept), ένα αερόπλοιο το οποίο θα μπορεί να εγκατασταθεί πάνω από τα τοξικά νέφη της Αφροδίτης. Στόχος είναι να σταλούν πολλά τέτοια σκάφη, δημιουργώντας μια μεγάλη εναέρια βάση έρευνας. Τα σκάφη θα είναι μάλιστα επανδρωμένα, με τα πληρώματα να πραγματοποιούν τις έρευνες στο θεωρητικά ασφαλές περιβάλλον, μακριά από τοξικά νέφη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News