Τι απέγιναν η Γκρέτα Τούνμπεργκ και ο Μπέρνι Σάντερς; Πού χάθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας; Γιατί κανένας ούτε γράφει πλέον ούτε μιλάει για το παγκόσμιο κίνημα που δημιούργησε η νεαρή ακτιβίστρια από τη Σουηδία; Γιατί κανένας δεν γνωρίζει πού βρίσκεται ο ριζοσπάστης γερουσιαστής από το Βερμόντ παρότι όλοι αναγνωρίζουν πλέον όχι μόνον την ορθότητα αλλά και την αναγκαιότητα αρκετών προτάσεών του, κυρίως της πρότασής του περί καθολικής υγειονομικής περίθαλψης;

Τα εν λόγω ερωτήματα θέτει ο Σλαβόι Ζίζεκ σε πρόσφατο άρθρο του που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του RΤ, του ρωσικού κρατικού διεθνούς τηλεοπτικού δικτύου. «Γιατί δεν ακούμε περισσότερα για τα πολιτικά πρόσωπα οι θέσεις και τα προγράμματα των οποίων είναι σήμερα επίκαιρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά;», διερωτάται ο σλοβένος φιλόσοφος. Και, σημειώνοντας πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών το ζήτημα της πανδημίας επισκίασε σχεδόν απόλυτα το θέμα της κλιματικής αλλαγής ενώ στη συνέχεια επισκιάστηκε και ο κορονοϊός από τις αντιρατσιστικές πορείες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο, αποπειράται να αναδείξει τη σχέση που υφίσταται μεταξύ των τριών ζητημάτων.

«Η κρίσιμη ιδεολογική και πολιτική μάχη που διεξάγεται αυτές τις ημέρες αφορά ό,τι συνδέει τις τρεις αυτές καταστάσεις: την επιδημία Covid-19, την περιβαλλοντική κρίση και τον ρατσισμό», εξηγεί ο Ζίζεκ, υποστηρίζοντας πως «το κατεστημένο ασκεί πιέσεις ούτε ώστε να παραμείνουν ασύνδετες και υπαινίσσεται μάλιστα ότι αλληλοσυγκρούονται. Ακούμε να λέγεται πως πρωταρχικό μας καθήκον είναι η επανέναρξη της οικονομίας, θα πρέπει κατά συνέπεια οπότε να ενδιαφερόμαστε λίγο λιγότερο για τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Ακούμε να λέγεται πως οι συμμετέχοντες στις θορυβώδεις αντιρατσιστικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας παραβιάζουν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, συμβάλλοντας, έτσι, στην εξάπλωση του ιού και ούτω καθεξής».

Αντιθέτως σύμφωνα με τον οξυδερκή (όσο και αμφιλεγόμενο) στοχαστή τα τρία ζητήματα αποτελούν πτυχές του ίδιου προβλήματος: «Η επιδημία ξεσπά στο πλαίσιο των ανισόρροπων σχέσεών μας με το φυσικό περιβάλλον, το πρόβλημα δεν είναι αποκλειστικά υγειονομικό. Οι αντιρατσιστικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας ενισχύονται από το γεγονός πως οι μειονότητες απειλούνται περισσότερο από την επιδημία σε σχέση με τη λευκή πλειονότητα η οποία έχει την οικονομική δυνατότητα να απομονωθεί και να λάβει καλύτερη ιατρική φροντίδα. Αντιμετωπίζουμε, οπότε, κρίσεις που ξεσπούν ως εκφάνσεις της δυναμικής του παγκόσμιου καπιταλισμού: και οι τρεις κρίσεις – η επιδημία, οι φυλετικές εντάσεις, η κλιματική αλλαγή – όχι μόνον είχαν προβλεφθεί αλλά μας συνόδευαν ήδη επί δεκαετίες», εξηγεί ο Ζίζεκ.

Οσον αφορά ειδικά τις φυλετικές εντάσεις και το ερώτημα «γιατί τα οκτώ χρόνια του Ομπάμα δεν στάθηκαν αρκετά για να διασφαλιστεί μια αισθητή αλλαγή στις φυλετικές σχέσεις στις ΗΠΑ», ο Ζίζεκ επικαλείται τα λόγια του Σπάικ Λι: «Πρέπει να καταλάβετε πως η επιδείνωση των φυλετικών σχέσεων αποτελεί άμεση συνέπεια του γεγονότος πως είχαμε έναν μαύρο πρόεδρο», υποστήριξε πριν από λίγες ημέρες στον Guardian ο ταλαντούχος και μαχητικός αφροαμερικανός σκηνοθέτης, απαντώντας σε ερωτήσεις αναγνωστών.

Παίρνοντας ξανά τον λόγο ο Ζίζεκ, καταρχάς υπενθυμίζει πως κατά την οκταετία Ομπάμα «δεν άλλαξε η τάση των τελευταίων ετών: η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών άνοιξε περαιτέρω ενώ ενισχύθηκε το μεγάλο κεφάλαιο». Σύμφωνα με τον στοχαστή της Λιουμπλιάνα το Δημοκρατικό κατεστημένο χρησιμοποίησε τον Ομπάμα και «οι διαμαρτυρίες σήμερα αποτελούν μια σκληρή απάντηση στην μόνιμη επωδό (του κατεστημένου) “έχετε μαύρο πρόεδρο, τι παραπάνω θέλετε;”», την οποία ακούν εδώ και χρόνια οι Αφροαμερικανοί.

Κάτι ανάλογο θα συνέβαινε και στην περίπτωση που στις εκλογές του 2016 είχε επικρατήσει η Χίλαρι Κλίντον – εικάζει ο Ζίζεκ – και προς επίρρωση του ισχυρισμού του επικαλείται αυτήν τη φορά ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς «The Good Fight» στο οποίο η πρωταγωνίστρια μια μέρα ξυπνάει σε μια διαφορετική πραγματικότητα στο πλαίσιο της οποίας τις ΗΠΑ κυβερνά όχι ο Ντόναλντ Τραμπ αλλά η Χίλαρι Κλίντον.

Ο αντίκτυπος, ωστόσο, αυτής της φαινομενικά εξαιρετικά σημαντικής εξέλιξης για τις γυναίκες, είναι στην καλύτερη περίπτωση παράδοξος: «δεν υπάρχει κανένα κίνημα #MeToo, ούτε μεγάλες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά του Γουάινσταϊν, γιατί οι γυναίκες του μετριοπαθούς κατεστημένου της Αριστεράς φοβούνται πως στην περίπτωση ιδιαίτερα έντονων διαμαρτυριών για τη σεξουαλική παρενόχληση γυναικών, η Κλίντον θα μπορούσε να χάσει ψήφους μεταξύ των ανδρών και να μην επανεκλεγεί, και επιπλέον ο Γουάινσταϊν είναι σημαντικός χρηματοδότης της προεκλογικής εκστρατείας της Κλίντον. Κάτι παρόμοιο δεν συνέβη και στον Ομπάμα;», διερωτάται ο Ζίζεκ, υποστηρίζοντας πως ο Μπαράκ Ομπάμα πέτυχε ό,τι πέτυχε επειδή ενσάρκωνε την εικόνα του μαύρου Αμερικανού που προωθούσε η προοδευτική και αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού κατεστημένου, επειδή σεβάστηκε απόλυτα τους κανόνες του δικού τους παιχνιδιού, γεγονός που δυσαρέστησε ιδιαίτερα πάρα πολλούς Αφροαμερικανούς.

Για να εκλείψουν οι φυλετικές εντάσεις στις ΗΠΑ, πέρα από το να στηριχθούν οικονομικά οι μαύροι της Αμερικής, ούτως ώστε να μπορέσουν να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, εξίσου αναγκαίο και σημαντικό είναι κατά τον Ζίζεκ να σταματήσουν οι προοδευτικοί λευκοί αμερικανοί να συμπεριφέρονται ωσάν να θέλουν να απελευθερώσουν οι ίδιοι τους μαύρους. Αντιθέτως πρέπει να αρχίσουν να τους στηρίζουν στον αγώνα τους για ελευθερία, κυρίως αντιμετωπίζοντάς τους «ως αυτόνομα υποκείμενα, όχι ως απλά θύματα των περιστάσεων».

Οσον αφορά, οπότε, την εξαφάνιση της Γκρέτα Τούνμπεργκ και του Μπέρνι Σάντερς από τη δημόσια σφαίρα δεν οφείλεται στο ότι ήταν ιδιαίτερα ριζοσπαστικοί για την εποχή μας αλλά στο γεγονός πως «δεν ήταν αρκετά ριζοσπαστικοί (και) δεν κατάφεραν να προτείνουν ένα νέο παγκόσμιο όραμα που θα καθιστούσε τα προγράμματά τους επίκαιρα στον καιρό της πανδημίας», θεωρεί ο Ζίζεκ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News