Το 1955, ο διάσημος ισπανός καλλιτέχνης Σαλβαδόρ Νταλί – συμπληρώθηκαν 120 χρόνια από τη γέννησή του –  συνομίλησε με τον τότε βετεράνο παρουσιαστή Μάλκολμ Μάγκεριτζ στην εκπομπή Panorama του BBC και μίλησε για το πιο ισχυρό σύμβολο της καλλιτεχνικής του ταυτότητας, το μουστάκι του.

Ο Μάγκεριτζ παραδέχτηκε ότι όφειλε να ρωτήσει τον διάσημο σουρεαλιστή για τις ονειρικές εικόνες που έκαναν το όνομά του γνωστό παγκοσμίως, αλλά δεν μπόρεσε να αντισταθεί στο μουστάκι. Και έτσι έγινε και η συνέντευξη σουρεαλιστική.

«Η πρώτη ερώτηση που θέλω να σας θέσω, αν και θα έπρεπε να αφορά τη μοντέρνα τέχνη – μα δεν μπορώ να κάνω αλλιώς – είναι πώς καταφέρατε να δημιουργήσετε αυτό το καταπληκτικό μουστάκι», ξεστόμισε ο παρουσιαστής στην αρχή της συνέντευξης.

«Στην αρχή χρησιμοποιούσα ένα φυτικό προϊόν», απάντησε ο Νταλί και εξήγησε με ωμή ειλικρίνεια: «Στο τέλος κάθε δείπνου το δάχτυλό μου ήταν λερωμένο από τους χουρμάδες που τσίμπαγα, οπότε έβαζα αυτά τα υπολείμματα στο μουστάκι μου και αυτό έμενε όρθιο. Αλλά πλέον χρησιμοποιώ ουγγρικό κερί Pinaud από την Πλατεία Βαντόμ του Παρισιού – κυκλοφορεί από το 1810 και το χρησιμοποιούσε και ο Μαρσέλ Προυστ».

«Ναι αλλά το δικό του ήταν ελαφρώς μυτερό, δεν είχε το υπέροχο γύρισμα του δικού σας», απάντησε ο Μάγκεριτζ, βλέποντας ότι ο καλεσμένος του είχε διάθεση να συζητήσει το θέμα. «Ναι, εκείνος χρησιμοποιούσε το κερί με πιο… μελαγχολικό και καταθλιπτικό τρόπο, ενώ το δικό μου μουστάκι, αντιθέτως, είναι πολύ χαρούμενο, πολύ μυτερό, πολύ επιθετικό», απάντησε ο σπιρτόζος ζωγράφος.

Ο δημοσιογράφος συνέχισε να ζητά λεπτομέρειες σχετικά με τις τρίχες του προσώπου του που αψηφούσαν τη βαρύτητα, ανακαλύπτοντας ότι ο καλλιτέχνης καθάριζε σχολαστικά το μουστάκι του κάθε βράδυ – οπότε οι τρίχες «έπεφταν» στη διάρκεια της νύχτας για να ξανασταθούν το πρωί στο… ύψος τους, μια διαδικασία που απαιτούσε περίπου τρία λεπτά.

Ο Νταλί είπε ακόμη πως το μουστάκι του χρησίμευε ως εργαλείο για την «έμπνευσή» του. Ηταν, άλλωστε, το σήμα – κατατεθέν του, αν και δεν είχε πάντα αυτή τη χαρακτηριστική μορφή.  Στη δεκαετία του 1930 το μουστάκι του ζωγράφου έμοιαζε με εκείνο του αμερικανού ηθοποιού Αντόλφ Μενζού.

Αλλά με την πάροδο του χρόνου, το μουστάκι του εμβληματικού σουρεαλιστή «συνέχισε να μεγαλώνει, μαζί με τη δύναμη της φαντασίας μου», όπως το έθεσε αργότερα ο ίδιος ο Νταλί σε ένα φωτογραφικό λεύκωμα του 1954.

Τη δεκαετία του 1940, το μουστάκι του είχε πια εντυπωσιακό στιλ, με τις γυρισμένες άκρες του να θυμίζουν έναν παλαιότερο ισπανό ζωγράφο, τον Ντιέγκο Βελάθκεθ.  Συμβόλιζε την επανάσταση, τη δημιουργικότητα, την ασέβεια, την ατομικότητα και τον παραλογισμό, αναφέρει το BBC.

Ιστορικοί τέχνης τονίζουν στο βρετανικό δίκτυο ότι ελάχιστοι καλλιτέχνες κατάφεραν να μετατρέψουν επιθετικά τον εαυτό τους σε αναγνωρίσιμες «φίρμες» όπως ο Νταλί, που το έκανε χωρίς αναστολές και με κάθε δυνατό τρόπο. Και το μουστάκι του ήταν το λογότυπο της φίρμας του.

Είτε κουλουριασμένο σε σχήμα 8, στολισμένο με λουλούδια, είτε δεμένο σε φιόγκο, το μουστάκι του συνέβαλε στην εδραίωση της εικόνας του – ένα δραματικό οπτικό σύνθημα για το εκκεντρικό, θεατρικό και ασεβές πνεύμα που καθόριζε την καλλιτεχνική προσωπικότητα του Νταλί.

Ενίοτε το χρησιμοποιούσε ως πινέλο, ή το παρουσίαζε σε πίνακες ζωγραφικής, όπως η «Αυτοπροσωπογραφία με Τηγανητό Μπέικον», θολώνοντας περαιτέρω τα όρια μεταξύ της τέχνης και της πραγματικής ζωής, του σοβαρού και του κωμικού, του πραγματικού και του σουρεαλιστικού. Και ως καλλιτεχνική φίρμα, το μουστάκι του Νταλί αποδείχθηκε εξαιρετικά ανθεκτικό.

Η σουρεαλιστική σιλουέτα του έχει κοσμήσει τα πάντα, από κοσμήματα μέχρι κούπες καφέ – μάλιστα ζωγραφίστηκε σε ένα αεροσκάφος 757 της Delta Air Lines το 2010.

Λέγεται, δε, πως οταν έγινε εκταφή της σορού του Νταλί το 2017, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά το θάνατό του το 1989, διαπιστώθηκε ότι το μουστάκι του ήταν ακόμα εντελώς άθικτο, μοιάζοντας με δείκτες ρολογιού που έδειχναν 10.10!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News