1082
| CreativeProtagon

Μήπως, πλέον, είναι πιο πιθανή η διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας;

Protagon Team Protagon Team 14 Ιανουαρίου 2023, 12:31
|CreativeProtagon

Μήπως, πλέον, είναι πιο πιθανή η διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας;

Protagon Team Protagon Team 14 Ιανουαρίου 2023, 12:31

Την ώρα που στο πεδίο οι ρωσικές δυνάμεις δείχνουν να μπορούν να ανακτούν θέσεις μάχης και άμυνας (στον τομέα του Σολεντάρ και του Μπαχμούτ στο Ντονμπάς), η όποια συζήτηση για μια ενδεχόμενη διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας αφορά περισσότερο έναν ευσεβή πόθο παρά ένα σοβαρό ενδεχόμενο, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Ωστόσο, το θέμα εξακολουθεί να απασχολεί αναλυτές, δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς. 

Ο Κέισι Μίτσελ, για παράδειγμα, συγγραφέας και ερευνητής δημοσιογράφος, σε ανάλυσή του στους Financial Times υποστηρίζει πως «η αποτυχία του πολέμου στην Ουκρανία καθιστά δυνατή τη διάλυση της Ρωσίας». Για διάλυση, «επερχόμενη» μάλιστα, γράφει στο Politico και ο Γιάνους Μπουγκάισκι, ανώτερος συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Jamestown Foundation και συγγραφέας του βιβλίου «Αποτυχημένο Κράτος: Οδηγός για τη Διάσπαση της Ρωσίας», που μόλις κυκλοφόρησε.

Τόσο ο Μίτσελ όσο και ο Μπουγκάισκι επικαλούνται την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Λίγοι την προέβλεπαν, θυμίζει ο Μίτσελ, παρότι υπήρχαν βαθιές ρωγμές – ο αποτυχημένος πόλεμος στο Αφγανιστάν, η οικονομική στασιμότητα, οι δυσκολίες στον έλεγχο μιας αχανούς επικράτειας. «Τώρα, με το Κρεμλίνο να θυσιάζει για άλλη μια φορά ανθρώπους και πόρους σε έναν ξένο πόλεμο και εκ νέου να λυγίζει υπό το βάρος μιας οικονομίας σε αναταραχή, οι Δυτικοί πολιτικοί κινδυνεύουν να καταληφθούν εξαπίνης για δεύτερη φορά. Ακριβώς όπως μια αποτυχία της φαντασίας τύφλωσε τη Δύση ενώπιον της επικείμενης κατάρρευσης της Σοβιετικής Ενωσης, παρομοίως η ίδια αποτυχία –και η αδυναμία ή η απροθυμία να κατανοήσουμε τη Ρωσία ως αποικιακή αυτοκρατορία, που εξακολουθεί να είναι– τυφλώνει τους Δυτικούς πολιτικούς ενώπιον της πιθανότητας διάλυσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας», εξηγεί.

Ο Μίτσελ δεν υποστηρίζει ότι αυτή η διάλυση επίκειται, αλλά είναι πεπεισμένος ότι δεν μπορεί, πλέον, να αποκλείεται από τον ορίζοντα των πιθανοτήτων. «Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι η εδαφικός κατακερματισμός του ρωσικού κράτους είναι αναπόφευκτος ή ακόμα και κάτι που διακρίνεται στον ορίζοντα. Ομως, με τα θύματα να εξακολουθούν να συσσωρεύονται και τον μεσσιανικό ρεβανσισμό του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να μη σταματά, μια ενδεχόμενη διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν μπορεί πλέον να απορρίπτεται άκριτα. Οι Δυτικοί φορείς χάραξης πολιτικής πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο αυτό νωρίτερα παρά αργότερα», επισημαίνει, δεδομένου ότι μια τέτοια εξέλιξη θα είχε απρόβλεπτες και εν δυνάμει αποσταθεροποιητικές συνέπειες σε παγκόσμια κλίμακα.

Ενα αποτυχημένο κράτος

Πάντως, σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι η Ρωσική Ομοσπονδία αποτελεί επίσης ένα κατασκεύασμα αποικιοκρατικής προέλευσης, δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός πως «η εισβολή στην Ουκρανία έχει ουσιαστικά διαλύσει τον μύθο της ενωμένης Ρωσίας του Πούτιν – κυρίως επειδή το Κρεμλίνο έχει βάλει στο στόχαστρο, για στρατολόγηση, συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες, όπως οι Σάχα, οι Τάταροι και οι Τσετσένοι. Οι μειονοτικές φωνές που αντιτίθενται στον πόλεμο είναι “πιο ριζοσπαστικές σε σύγκριση με τις συμμορφώσεις και τις σιωπές του παρελθόντος”, όπως το έθεσε ένας ακτιβιστής. “Μιλούν για αποικιοκρατία και ιμπεριαλισμό, εθνοτικές και φυλετικές διακρίσεις”», σημειώνει ο Μίτσελ.

Οσον αφορά το τελικό του συμπέρασμα, «ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία ενδέχεται να μετατρέψει τη Ρωσία σε ένα αποτυχημένο κράτος με ανεξέλεγκτα σύνορα. Αυτό προσφέρει στις εθνικότητες που αποικίστηκαν από τη Ρωσία και ρίχτηκαν στη σύρραξη την ευκαιρία να διεκδικήσουν κυριαρχία και ελευθερία».

Με την άποψή του συμφωνεί απόλυτα και ο Γιάνους Μπουγκάισκι, ο ανώτερος συνεργάτης του Jamestown Foundation. Είναι σχεδόν σίγουρος πως η Ρωσική Ομοσπονδία σύντομα θα αποτελεί παρελθόν, και το δηλώνει αμέσως, γράφοντας στην πρώτη παράγραφο της ανάλυσής του στο Politico πως «είμαστε μάρτυρες μιας επανάστασης εν εξελίξει όσον αφορά την παγκόσμια ασφάλεια, για την οποία οι Δυτικοί πολιτικοί είναι σαφώς απροετοίμαστοι – της επικείμενης κατάρρευσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Τόσο πεπεισμένος είναι για την εν λόγω εξέλιξη, που χαρακτηρίζει ως μη ρεαλιστικές και τις προτάσεις περί «μη ταπεινωτικής» διεξόδου του Πούτιν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και εκείνες περί αποτροπής ενός γενικού χάους στη Ρωσία. Κατά τη γνώμη του, είναι ήδη πολύ αργά: «Η Ρωσία είναι ένα αποτυχημένο κράτος. Δεν μπόρεσε να μεταμορφωθεί σε ένα έθνος-κράτος, σε ένα αστικό κράτος ή, έστω, σε ένα σταθερό αυτοκρατορικό κράτος. Είναι μια ομοσπονδία μόνο κατ’ όνομα, καθώς η κεντρική κυβέρνηση εφαρμόζει μια πολιτική εθνοτικής και γλωσσικής ομογενοποίησης και αρνείται οποιαδήποτε εξουσία στις 83 δημοκρατίες και περιφέρειές της. Ωστόσο, η υπερσυγκεντρωτισμός έχει αποκαλύψει τις πολλαπλές αδυναμίες της χώρας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται μια συρρικνούμενη οικονομία που πιέζεται από τις διεθνείς κυρώσεις, οι στρατιωτικές ήττες στην Ουκρανία, που αποκαλύπτουν την ανικανότητα και τη διαφθορά της άρχουσας ελίτ, και η ανησυχία, σε πολλές περιοχές, για συρρίκνωση των προϋπολογισμών τους», γράφει.

Τα οφέλη μιας τέτοιας εξέλιξης

Ο Μπουγκάισκι δείχνει να μην ανησυχεί ιδιαίτερα για τις όποιες άγνωστες συνέπειες μιας ενδεχόμενης διάλυσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας και απόσχισης παραμεθόριων ρωσικών δημοκρατιών. Αντιθέτως, εστιάζει την προσοχή του στα οφέλη μιας τέτοιας εξέλιξης.

«Καθώς η Μόσχα θα στρέφεται προς το εσωτερικό, η ικανότητά της για εξωτερική επιθετικότητα θα μειωθεί. Και ως κράτος ακρωτηριασμένο, υπό βαριές διεθνείς κυρώσεις και αποκομμένο από τη βάση των πόρων του στη Σιβηρία, θα έχει σημαντικά περιορισμένη ικανότητα να επιτίθεται σε γείτονες. Από την Αρκτική έως τη Μαύρη Θάλασσα, το ανατολικό μέτωπο του ΝΑΤΟ θα καταστεί πιο ασφαλές, ενώ η Ουκρανία, η Γεωργία και η Μολδαβία θα ανακτήσουν τα κατεχόμενα εδάφη τους και θα υποβάλουν αίτημα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο ΝΑΤΟ χωρίς να φοβούνται την αντίδραση της Ρωσίας», εξηγεί.

Οσον αφορά τον υπόλοιπο κόσμο, «οι χώρες της Κεντρικής Ασίας θα αισθάνονται επίσης ολοένα πιο απελευθερωμένες και θα μπορούν να στραφούν στη Δύση για ενεργειακές, ασφαλείας και οικονομικές συνδέσεις. Η Κίνα θα βρεθεί σε πιο μειονεκτική θέση για να επεκτείνει την επιρροή της, καθώς δεν θα μπορεί πλέον να συνεργάζεται με τη Μόσχα, ενώ νέα φιλοδυτικά κράτη θα μπορούσαν να προκύψουν μέσα από τη Ρωσική Ομοσπονδία, ενισχύοντας τη σταθερότητα σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης και της Ευρασίας», προσθέτει.

Ευλόγως, μάλλον, ο Γιάνους Μπουγκάισκι θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι όλα όσα υποστηρίζει είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, ευσεβείς πόθοι. Ωστόσο εκείνος ανταποδίδει την κατηγορία, υποστηρίζοντας πως στην πραγματικότητα σε ευσεβείς πόθους αναφέρονται όλοι όσοι «ευελπιστούν πως μπορούν να συναφθούν ευεργετικές σχέσεις με ένα Κρεμλίνο δίχως τον Πούτιν ή ότι οι φιλελεύθεροι μπορούν να εκδημοκρατίσουν την αυτοκρατορία».

Το συμπέρασμά του είναι ότι «η Δύση έκανε ένα σοβαρό λάθος, υποθέτοντας ότι η κατάρρευση του σοβιετικού κομμουνισμού θα επέφερε το τέλος του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Και, δεδομένου ότι τα αυτοκρατορικά κράτη καταρρέουν πάντα όταν υπερβαίνουν τα όρια και όταν οι φυγόκεντρες τάσεις ενισχύονται από οικονομική δυσπραγία, περιφερειακές δυσαρέσκειες και αναζωπυρώσεις εθνοτισμών, πρέπει τώρα να αποφύγει την επανάληψη αυτού του λάθους, αυτή τη φορά θεωρώντας εσφαλμένα ότι η σημερινή αυτοκρατορία είναι μόνιμη».

«Ολες οι αυτοκρατορίες τελικά διαλύονται. Το να πιστεύει κανείς ότι ο Πούτιν –και η Ρωσία– θα αποτελέσουν εξαίρεση, είναι απλώς άλλη μια αποτυχία της φαντασίας», γράφει και ο Κέισι Μίτσελ στην ανάλυσή του στους Financial Times.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...