Μετά την πυραυλική επιδρομή που εξαπέλυσε το βράδυ της Τρίτης κατά πακιστανικών στόχων, με 26 θύματα, το Νέο Δελχί έκανε λόγο για «πλήγματα ακριβείας» ενώ το Ισλαμαμπάντ, υποστηρίζοντας ότι κατέρριψε πέντε αεροσκάφη της ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας, χαρακτήρισε την επίθεση «πράξη πολέμου». Οι δύο πυρηνικές δυνάμεις μπορεί να μη βρίσκονται ακόμη στα πρόθυρα ενός γενικευμένου πολέμου, αλλά αποτελεί γεγονός ότι μετά την επίθεση των Ινδών, η λεπτή γραμμή μεταξύ αυτοσυγκράτησης και κλιμάκωσης κατέστη ακόμη πιο λεπτή.

Αφορμή για το ξέσπασμα των εχθροπραξιών ήταν η φονική τρομοκρατική επίθεση (με 26 νεκρούς, 25 Ινδούς και έναν Νεπαλέζο) που εξαπέλυσαν πριν από δύο εβδομάδες αυτονομιστές αντάρτες στο ινδικό Κασμίρ. Δεδομένου ότι οι αντάρτες επιδιώκουν είτε την ανεξαρτησία του Κασμίρ είτε την ένωσή του με το Πακιστάν, η Ινδία έσπευσε να κατηγορήσει το Ισλαμαμπάντ, το οποίο, ωστόσο, αρνείται ότι υποστηρίζει τους αυτονομιστές.

Ο έλεγχος του Κασμίρ, στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, αμφισβητείται από τότε που η Ινδία και το Πακιστάν απέκτησαν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία το 1947. Εκτοτε οι δύο χώρες ενεπλάκησαν σε δύο πολέμους και σε μία σύρραξη για τον έλεγχο της περιοχής. Γιατί όμως το Κασμίρ είναι διαφιλονικούμενο και πώς άρχισαν όλα;

Πόσο παλιά είναι η διαμάχη; 

Οπως συνοψίζει το BBC, το Κασμίρ είναι μια εθνοτικά ποικιλόμορφη και γραφική περιοχή των Ιμαλαΐων, που φημίζεται για τις λίμνες, τα λιβάδια και τα χιονισμένα βουνά της. Αποτελούσε αντικείμενο διεκδίκησης ακόμη και πριν η Ινδία και το Πακιστάν κερδίσουν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία, τον Αύγουστο του 1947. Σύμφωνα με τον Νόμο για την Ανεξαρτησία της Ινδίας που ενέκρινε το βρετανικό κοινοβούλιο, το Κασμίρ ήταν ελεύθερο να υπαχθεί είτε στην Ινδία είτε στο Πακιστάν.

Ο ντόπιος μαχαραγιάς Χάρι Σινγκ αρχικά ήθελε το Κασμίρ να καταστεί ανεξάρτητο, αλλά τον Οκτώβριο του 1947 επέλεξε να ενωθεί με την Ινδία –παρότι οι πολίτες του Κασμίρ ήταν στην πλειονότητά τους μουσουλμάνοι– έπειτα από μια σειρά επιθέσεων από αντάρτες που υποστηρίζονταν από το Πακιστάν.

Η απόφαση του μαχαραγιά οδήγησε στο ξέσπασμα του πρώτου ινοδοπακιστανικού πολέμου για το Κασμίρ (1947-1948). Επειτα από αίτημα των Ινδών παρενέβη ο ΟΗΕ, προτείνοντας τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, ώστε να αποφάσιζαν οι ίδιοι οι πολίτες του Κασμίρ εάν θα ενώνονταν με την Ινδία ή το Πακιστάν. Ωστόσο, οι δύο χώρες δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για την αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Τελικά τον Ιούλιο του 1949 ορίστηκε μια γραμμή κατάπαυσης του πυρός, όπως συνέστησε ο ΟΗΕ, και η περιοχή διαιρέθηκε.

Eνας δεύτερος πόλεμος ακολούθησε το 1965. Στη συνέχεια, το 1999, η Ινδία ενεπλάκη σε μια σύντομη αλλά επώδυνη σύρραξη με δυνάμεις που υποστηρίζονταν από το Πακιστάν. Εως τότε, η Ινδία και το Πακιστάν είχαν καταστεί πυρηνικές δυνάμεις. Σήμερα το Νέο Δελχί και το Ισλαμαμπάντ διεκδικούν και τα δύο τον πλήρη έλεγχο του Κασμίρ, αν και εξακολουθούν να ελέγχουν μόνον μέρη του: περίπου 55% η Ινδία και 35% το Πακιστάν, ενώ τα εναπομείναντα εδάφη ελέγχονται από το Πεκίνο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το Κασμίρ εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες ζώνες στον κόσμο.

Γιατί ήταν και εξακολουθεί να είναι τόσο τεταμένη η κατάσταση στο ινδικό Κασμίρ;

Πολλοί από τους πολίτες του ινδικού Κασμίρ δεν επιθυμούν να κυβερνώνται από το Δελχί και τάσσονται υπέρ είτε της ανεξαρτησίας είτε της ένωσης με το Πακιστάν. Αυτό οφείλεται καταρχάς στη θρησκεία, καθώς το 60% του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι, γεγονός που καθιστά το ινδικό Κασμίρ τη μοναδική περιοχή σε ολόκληρη την Ινδία όπου υπερτερούν οι μουσουλμάνοι. Μια ένοπλη εξέγερση κατά της ινδικής κυριαρχίας το 1989 καταπνίγηκε στο αίμα με δεκάδες χιλιάδες θύματα.

Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν ότι υποστηρίζει τους αυτονομιστές αντάρτες στο Κασμίρ, ωστόσο το Ισλαμαμπάντ απορρίπτει την κατηγορία. Το 2019, στο πλαίσιο μιας τεράστιας επιχείρησης καταστολής, η ινδική κυβέρνηση κατήργησε το ημιαυτόνομο καθεστώς της περιοχής, απόφαση που είχε ως αποτέλεσμα τον σημαντικό περιορισμό της μαχητικότητας των αυτονομιστών και την εκτίναξη των τουριστικών αφίξεων.

Τι συνέβη μετά από προηγούμενες επιθέσεις αυτονομιστών στο ινδικό Κασμίρ;

Το 2016, μετά τον θάνατο 19 ινδών στρατιωτών στην πόλη Ούρι, η Ινδία εξαπέλυσε «χειρουργικά χτυπήματα» κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου –τα ντε φάκτο σύνορα μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν– στοχεύοντας βάσεις, σύμφωνα με το Δελχί, ανταρτών. Το 2019, μετά τον θάνατο 40 έφεδρων αστυνομικών στο πλαίσιο  βομβιστικής επίθεσης στην περιφέρεια Πολουάμα, οι Ινδοί αντέδρασαν, εξαπολύοντας αεροπορική επιδρομή εντός της επικράτειας του Πακιστάν –επρόκειτο για την πρώτη τέτοιου είδους επιχείρηση από το 1971– ενώ την επομένη οι Πακιστανοί κατέρριψαν ένα ινδικό μαχητικό, καταφέρνοντας, μάλιστα, να αιχμαλωτίσουν τον πιλότο.

Υπάρχουν ελπίδες ειρήνης; 

Το 2003 Ινδία και το Πακιστάν συμφώνησαν σε κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο το 2014, ο νυν (ινδουιστής) πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, αναλαμβάνοντας την εξουσία, δεσμεύτηκε για σκληρή γραμμή απέναντι στο Ισλαμαμπάντ, δείχνοντας, ωστόσο, πρόθυμος για τη διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών. Μάλιστα ο Ναουάζ Σαρίφ, τότε πρωθυπουργός του Πακιστάν, είχε δώσει το «παρών» στην τελετή ορκωμοσίας του Ναρέντρα Μόντι στο Νέο Δελχί.

Αλλά έναν χρόνο αργότερα, η Ινδία κατηγόρησε ένοπλες ομάδες με έδρα στο Πακιστάν για επίθεση σε αεροπορική βάση στη βόρεια πολιτεία Παντζάμπ. Ο ινδός πρωθυπουργός ακύρωσε επίσης μια προγραμματισμένη επίσκεψη για μια περιφερειακή σύνοδο κορυφής το 2017. Εκτοτε, δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος στις συνομιλίες μεταξύ των όμορων πυρηνικών δυνάμεων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News