Οκτακόσια χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας Μπραζίλια που στη δεκαετία του 1960 χτίστηκε στη μέση του πουθενά από τους ιδιοφυείς αρχιτέκτονες Οσκαρ Νιμέγιερ και Λούσιο Κόστα με τρόπο που να μοιάζει με τσιμεντένιο πουλί καθώς πετάει, βρίσκεται η πόλη Κουριτίμπα.

Πρωτεύουσα της αγροτικής πολιτείας Παρανά, η Κουριτίμπα των σχεδόν 2 εκατομμυρίων κατοίκων λίγο έλειψε εδώ και είκοσι χρόνια να πέσει κι εκείνη θύμα του μπετόν που μαζί με τα αυτοκίνητα συνθέτουν τον αποκρουστικό Μολώχ των βραζιλιάνικων μεγαλουπόλεων.

Οπως όμως επισημαίνει ο μέχρι πρότινος δήμαρχός της και αρχιτέκτονας Χάιμε Λέρνερ στον Ντέιβιντ Αντλερ και τον Guardian «είπαμε ‘όχι’ στα σχέδια δημιουργίας μιας λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας στην καρδιά της πόλης που θα κατέστρεφε πολλά από τα παραδοσιακά κτήρια και θα εγκατέλειπε τους πολίτες στο έλεος των αυτοκινήτων».

Κατά τα λεγόμενα του Λέρνερ οι περισσότερες πόλεις της Νότιας Αμερικής διαχωρίζουν τους κατοίκους τους οικιστικά και λειτουργικά ανάλογα με την ηλικία ή το εισόδημά τους. Η Κουριτίμπα όμως που οραματίστηκε εκείνος αντί να διαχωρίζει θα ένωνε τους χώρους και τους ανθρώπους.

Και με σκληρούς αγώνες τα κατάφερε. Σήμερα η πρωτεύουσα της πολιτείας Παρανά δεν είναι μόνο παράδειγμα αστικής και οικιστικής ανάπτυξης αλλά και «η πράσινη καρδιά της Βραζιλίας», «η πιο πράσινη πόλη της Γης», «η πιο νεωτεριστική πόλη του κόσμου».

Από τα μέσα του 19^ου αιώνα που έφτασαν εδώ οι πρώτοι ευρωπαίοι έποικοι (Γερμανοί, Πολωνοί, Ιταλοί και Ουκρανοί) έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι της ανάπτυξης. Στη δεκαετία του 1940 η εκμηχάνιση της γεωργίας έσπρωξε τους αγρότες στην πόλη. Η Κουριτίμπα κατακλύστηκε από αυτοκίνητα και στην περιφέρειά της άρχισαν να ξεφυτρώνουν φαβέλες.

Ομως ο Λέρνερ, που εντωμεταξύ διορίσθηκε δήμαρχος από τη στρατιωτική κυβέρνηση η οποία ήρθε στην εξουσία με πραξικόπημα, αποφάσισε να αντιστρέψει τη ροή των πραγμάτων. Πρότεινε την πεζοδρόμηση της κεντρικής λεωφόρου Ρούα Κίνζε ντε Νοβέμπρο, αλλά οι καταστηματάρχες απείλησαν να προσφύγουν στα δικαστήρια.

Τότε εκείνος ετοίμασε τα συνεργεία του δήμου και εντός 72 ωρών, από την Παρασκευή το απόγευμα μέχρι τη Δευτέρα το πρωί που τα δικαστήρια ήταν κλειστά και δεν μπορούσαν να τον σταματήσουν, κατάφερε να πεζοδρομήσει το μεγαλύτερο μέρος της λεωφόρου!

Με την ίδια σοφή μέθοδο -«δράσε τώρα, βελτίωσε αργότερα»-, παρακάμπτοντας τη γραφειοκρατία και τις αντιδράσεις διάφορων ιδιοτελών κοινωνικών ομάδων που έβλεπαν κοντόθωρα ή δεν έβλεπαν καθόλου το γενικό καλό, ο Χάιμε Λέρνερ κατάφερε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να μεταμορφώσει την πόλη και να δώσει στη ζωή της κοινότητας μια ποιότητα πρωτοφανή για τα δεδομένα της Βραζιλίας.

Το μετρό είναι από τα πιο σύγχρονα και γρήγορα στον κόσμο, πάνω από το 90% του πληθυσμού συμμετέχει στο πρόγραμμα ανακύκλωσης (ανακυκλώνεται το 70% των σκουπιδιών), σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούν 50 τετραγωνικά μέτρα πράσινου, ο ποταμός Ιγκουασού έχει καθαρίσει, η εγκληματικότητα έχει μειωθεί δραματικά και οι «Κουριτιμπάνος» που κάποτε ήταν κλειστοί στον εαυτό τους και επιφυλακτικοί ως προς τους ξένους θεωρούνται από τους πιο φιλόξενους και μορφωμένους ολόκληρης της Βραζιλίας.

Λίγο απίστευτο, αν σκεφτεί κανείς ότι όλα αυτά προέρχονται από το όραμα και τις προσπάθειες ενός μόνο ανθρώπου και των στενών συνεργατών του. Κι όμως, έτσι ακριβώς έχουν τα πράγματα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News