Οταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, ο Βέρνερ Χέρτσογκ γύριζε μία ταινία πάνω στα βουνά της Παταγονίας, στη Νότια Αμερική, αποκομμένος από τον πολιτισμό.

Ο διασημότερος σκηνοθέτης της Γερμανίας δεν είχε ιδέα τι γινόταν στη χώρα του επί πέντε ολόκληρες ημέρες. Οταν ένας συνεργάτης του άκουσε την είδηση στα βραχέα, ο σκηνοθέτης σταμάτησε τα γυρίσματα, έδωσε εντολή να κατέβουν όλοι στην κατασκήνωση βάσης και να πιουν για να γιορτάσουν το γεγονός.

«Ηξερα αμέσως ότι αυτό ήταν το πρώτο βήμα χωρίς γυρισμό προς την επανένωση της Γερμανίας και μια βαθιά ευτυχία πλημμύρισε την ύπαρξή μου», λέει στους Times του Λονδίνου.

Ο 77χρονος σκηνοθέτης μοιάζει έτοιμος να βάλει τα κλάματα. «Είναι απερίγραπτο. Ακόμα αισθάνομαι σαν να θέλω να κλάψω», λέει, 30 χρόνια μετά από εκείνες τις ιστορικές ημέρες.

Ο Χέρτσογκ είχε κάνει σκοπό της ζωής του την επανένωση της Γερμανίας. Είχε προσπαθήσει να ευαισθητοποιήσει κοινό και πολιτικούς ξεκινώντας να περπατά κατά μήκος των συνόρων για να τα καταφέρει. Πίστευε ότι η τέχνη είναι αυτή που μπορεί εκεί που αποτυγχάνει η πολιτική.

«Οι πολιτικοί είχαν εγκαταλείψει τη μάχη. Είχα ένα προαίσθημα ότι μόνο οι ποιητές μπορούσαν να κρατήσουν τη χώρα ενωμένη».

Και ξαφνικά, ένας πολιτικός έκανε το όνειρό του πραγματικότητα. Στην τελευταία ταινία του, ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Συναντώντας τον Γκορμπατσόφ», ο σκηνοθέτης επισκέφθηκε τον 88χρονο πλέον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο σπίτι του και συζήτησαν επί ώρες για τη ζωή του και τα χρόνια που κατέρρευσε το σοβιετικό μπλοκ και μαζί του και η Σοβιετική Ενωση.

«Ηταν ένας θεμελιωδώς αξιοπρεπής, πολύ μορφωμένος χωρικός με βασικές και σταθερές αξίες και ηθική. Μου αρέσει σαν άνθρωπος», λέει ο Χέρτσογκ για τον πρώην σοβιετικό ηγέτη.

Στις πολύωρες συναντήσεις τους, οι δυο τους γέλασαν πολύ και βρήκαν πολλά κοινά: την αγάπη τους για το περπάτημα σε μεγάλες αποστάσεις όταν ήταν νεότεροι, την αγάπη τους για την απαγγελία ποίησης και τα απλά παιδικά τους χρόνια, που πέρασαν σε απομακρυσμένες περιοχές. Ο Γκορμπατσόφ έκανε μάλιστα και αναφορές σε ταινίες του Χέρτσογκ.

Στην ταινία, ο σκηνοθέτης λέει στον πολιτικό ότι τον αγαπά για αυτό που έκανε για τη Γερμανία. Δεν του καταλογίζει ευθύνες για το χάος που ακολούθησε τις μεταρρυθμίσεις του, οι οποίες τον έκαναν ανεπιθύμητο σε πολλούς Ρώσους.

Ο Γκορμπατσόφ μιλά για το πόσο άδεια είναι η ζωή του μετά τον θάνατο της συζύγου του, Ραΐσα και το πόσο βαθιά είναι η θλίψη του για αυτό που έγινε η Σοβιετική Ενωση λόγω των δικών του πράξεων. Οπως λέει ο ίδιος, η ταινία πραγματεύεται το πώς ένας και μόνο άνθρωπος με καλές προθέσεις, μπορεί να αλλάξει την ιστορία αλλά και να χάσει τον έλεγχο των γεγονότων.

Μιλώντας πρόσφατα, για το ντοκιμαντέρ,  στο Indiewire, ο σκηνοθέτης είπε: «Ο ιστορικός του ρόλος είναι αναμφισβήτητος, αλλά εγώ προσωπικά τον αγαπώ για το ρόλο του στην επανένωση της πατρίδας μου. Οταν έπεσε το Τείχος ήταν μια συγκλονιστική, εξωπραγματική στιγμή στη ζωή μου διότι ήταν μια στιγμή πέρα από την πολιτική, πολύ μεγαλύτερη από την πολιτική. Υπάρχει ένα σημαντικό τμήμα του κοινού στη Ρωσία που τον αντιμετωπίζει ως προδότη. Κι αυτό είναι πραγματικά τραγικό. Νομίζω όμως ότι το κλίμα αλλάζει υπέρ του».

Ο Χέρτσογκ εξήγησε πώς η κατάσταση της υγείας του πρώην σοβιετικού ηγέτη επηρέασε και τα γυρίσματα: «Είναι αναγκαστικά “στατική” η κουβέντα μας στην ταινία επειδή είναι ασθενής πια. Πολύ θα ήθελα να περπατήσω μαζί του στην Κόκκινη Πλατεία αλλά ίσα που μπορεί να κάνει μερικά βήματα πια. Οπότε έπρεπε να κάνουμε καθιστοί την κουβέντα. Αμέσως όμως, υπήρξε για κάποιο λόγο, μια σύνδεση μεταξύ μας».

Και συνέχισε: «Αυτό που προσπαθώ να δείξω στην ταινία είναι ένα πορτρέτο του άνδρα, να δείξω τι υπέροχος άνθρωπος είναι. Εχει να κάνει με την ψυχή του και κατ’ επέκταση, με την ψυχή της Ρωσίας. Το βλέπεις σε διάφορες σκηνές, όπως λόγου χάρη όταν επισκέπτεται στο χωριό απ’ όπου κατάγεται, την υπέργηρη θεία του, που είναι τυφλή και βγαίνει μια ιδιαίτερη ποιότητα της ίδιας της Ρωσίας. Ενα βάθος συναισθημάτων και ένα βάθος κουλτούρας και λογοτεχνίας που υπάρχει εκεί».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News