Ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν και φαινομενικά μακρινός, έχει αρχίσει να διεισδύει βαθιά στον ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο. Οι πρόσφατες προειδοποιήσεις στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών υπενθυμίζουν ότι η Γαλλία, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, δεν μπορεί πλέον να θεωρεί την ασφάλειά της δεδομένη. Πόσο έτοιμες είναι, όμως, οι ευρωπαϊκές χώρες να στείλουν τα «παιδιά τους» στο μέτωπο;

Προφανώς η απάντηση διαφέρει από χώρα σε χώρα, όμως, η κοινή αίσθηση είναι ότι οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Γαλλία, δεν είναι ψυχολογικά και κοινωνικά προετοιμασμένες για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η Σιλβί Κάουφμαν, διευθύντρια σύνταξης της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, επιχειρεί να δώσει μια απάντηση στο γιατί, με άρθρο της στους Financial Times. Θυμάται τη συνάντησή της, τον Ιούνιο του 2024, δυόμισι χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή, με τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, στο Κίεβο. «Η διάθεσή του ήταν βαριά», γράφει.

«Η χώρα του έχανε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και ο ίδιος ένιωθε απογοήτευση για τη στάση της Ευρώπης. Οταν τον ρώτησα τι πιστεύει για την ευρωπαϊκή αντίδραση, απάντησε: “Αυτό είναι το πρόβλημα της Ευρώπης. Δεν θα καταλάβετε ποτέ τι σημαίνει πόλεμος, μέχρι να μπει στο πετσί σας. Η επιστράτευση διαλύει την κοινωνία μας, αλλά περιμένετε να δείτε τι θα γίνει όταν γαλλίδες μητέρες χρειαστεί να στείλουν τους γιους τους να υπερασπιστούν μια χώρα του ΝΑΤΟ στα σύνορα με τη Ρωσία”». Η προφητεία του δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί, σημειώνει η Κάουφμαν, όμως το φάσμα του πολέμου εισέβαλε απότομα στον δημόσιο γαλλικό διάλογο την περασμένη εβδομάδα.

Αφορμή στάθηκαν οι δηλώσεις του αρχηγού του γαλλικού γενικού επιτελείου, στρατηγού Φαμπιάν Μαντόν, ο οποίος μιλώντας στη Σύνοδο των Δημάρχων, προειδοποίησε ότι η Ρωσία ετοιμάζεται για σύγκρουση με «τα έθνη μας» ως το 2030. Τόνισε ότι ο πόλεμος δεν έχει εξαφανιστεί από την ήπειρό μας και ότι η Γαλλία θα χρειαστεί «δύναμη χαρακτήρα για να αντέξει τις θυσίες που απαιτούνται για να προστατεύσει αυτό που είναι». Αν η Γαλλία «λυγίσει επειδή δεν είναι έτοιμη να δεχτεί ότι μπορεί να χάσει τα παιδιά της, τότε βρισκόμαστε σε κίνδυνο», πρόσθεσε.

Οι προειδοποιήσεις του Μαντόν συμβαδίζουν με εκείνες άλλων ευρωπαίων ηγετών, καθώς η Ρωσία εντείνει τον υβριδικό πόλεμο κατά χωρών του ΝΑΤΟ, με κυβερνοεπιθέσεις, σαμποτάζ και εκστρατείες παραπληροφόρησης. Την ίδια περίοδο, ο γερμανός υπουργός Αμυνας, Μπόρις Πιστόριους, προειδοποίησε ότι οι Γερμανοί «ίσως έχουν ήδη ζήσει το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι τους», μετά την έκρηξη σε σιδηροδρομική γραμμή της Πολωνίας, η οποία αποδόθηκε σε σαμποτάζ. Ο δε αρχηγός του γερμανικού στρατού διαβεβαιώνει από την πλευρά του ότι «η Bundeswehr είναι έτοιμη να πολεμήσει απόψε, εάν χρειαστεί».

Εκείνο όμως που ταρακούνησε τη γαλλική κοινωνία, γράφουν οι Financial Times, ήταν η αναφορά του Μαντόν στα «παιδιά μας», μια φράση που αναβίωσε εφιαλτικά σενάρια υποχρεωτικής θητείας και απωλειών στο πεδίο της μάχης. Αν και ο γαλλικός εθνικός ύμνος, η «Μασσαλιώτιδα», ξεκινά καλώντας «τα παιδιά της Πατρίδας» στα όπλα, η σύγχρονη Γαλλία δεν είναι η Γαλλία του 18ου αιώνα. Ο στρατηγός άγγιξε ένα βαθύ, συλλογικό τραύμα.

Ακροδεξιά και ακροαριστερά κόμματα ξέσπασαν σε επιθέσεις εναντίον του, χαρακτηρίζοντάς τον πολεμοκάπηλο. Ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας, Ζαν-Λικ Μελανσόν, δήλωσε ότι «με αυτή τη δήλωση ξεκινά ο πόλεμος», αλλά τόνισε ότι «εμείς δεν θέλουμε πόλεμο· ο πόλεμος δεν είναι αναπόφευκτος». Τα τηλεοπτικά πάνελ πήραν φωτιά, τα κοινωνικά δίκτυα κατακλύστηκαν από σχόλια και οι ιστορικοί άνοιξαν συζήτηση για το γιατί η Γαλλία συχνά ηρωοποιεί την ήττα και τη θυσία, αντί να δίνει αξία στη στρατιωτική νίκη.

Ο γάλλος υπουργός Αμυνας και ο Εμανουέλ Μακρόν αναγκάστηκαν να στηρίξουν δημόσια τον στρατηγό, ο οποίος τελικά εμφανίστηκε στην τηλεόραση για να ξεκαθαρίσει πως όταν μιλούσε για «παιδιά» εννοούσε «στρατιώτες». Ο Μακρόν πρόσθεσε ότι «κανείς δεν πρόκειται να σταλεί να πεθάνει στα χαρακώματα του Ντονμπάς», αλλά η Γαλλία πρέπει να αποδείξει ότι «δεν είναι αδύναμη».

Για πρώτη φορά έπειτα από ογδόντα χρόνια ειρήνης και ενώ βρίσκεται γεωγραφικά μακριά από τα ρωσικά σύνορα, η Γαλλία συζητά σοβαρά για πόλεμο, θάνατο και θυσία, γράφει η Κάουφμαν στους Financial Times. Η υποστήριξη των Γάλλων προς την ουκρανική υπόθεση παραμένει ισχυρή, όμως μέχρι πρόσφατα ο πόλεμος αντιμετωπιζόταν ως μια τραγωδία που συμβαίνει κάπου αλλού. Ο γαλλικός λαός αγαπά τον στρατό του, αλλά συνήθως αυτό εκδηλώνεται με τη μεγαλοπρεπή παρέλαση της 14ης Ιουλίου, όταν οι οικογένειες παρακολουθούν εντυπωσιακά στρατιωτικά άρματα στην τηλεόραση. Η χώρα αισθανόταν ασφαλής με έναν στρατό άνω των 200.000 ανδρών και τη στήριξη της πυρηνικής αποτροπής.

Η συμμετοχή γάλλων στρατιωτών σε επιχειρήσεις στο Σαχέλ ή στη Μέση Ανατολή, όπου είχαν και απώλειες, δεν δημιουργούσε έντονες κοινωνικές αντιδράσεις· αυτοί ήταν «πόλεμοι επιλογής». Οπως όμως επισημαίνει ο ειδικός στις διεθνείς σχέσεις Τόμας Γκομάρ, η Ουκρανία είναι «πόλεμος αναγκαιότητας», που μας εξαναγκάζει, όπως λέει, «να αντιμετωπίσουμε τι σημαίνει να περνάς από 10 νεκρούς τον χρόνο σε 1.000 την ημέρα».

Η κρίση αυτή υποχρεώνει την Ευρώπη να κατανοήσει μια νέα πραγματικότητα: ότι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τη ρωσική απειλή χωρίς να θεωρεί δεδομένη την αμερικανική προστασία. Η γαλλική στρατηγική αναθεώρηση του Ιουλίου όριζε καθαρά τη Ρωσία ως πρωτοφανή απειλή, αλλά ήταν πολύ πιο ασαφής σχετικά με την απόσυρση των ΗΠΑ από την Ευρώπη, μια εξέλιξη που πλέον γίνεται όλο και πιο χειροπιαστή.

Στο ίδιο πλαίσιο, και ακολουθώντας την ευρωπαϊκή τάση, όπως στη Γερμανία, όπου οι 18χρονοι θα λάβουν ερωτηματολόγιο για πιθανή στρατιωτική υπηρεσία, ο Μακρόν προτείνει τώρα ένα νέο, εθελοντικό, αμειβόμενο πρόγραμμα 10μηνης στρατιωτικής υπηρεσίας, με στόχο την ενίσχυση του στρατού και τη «σύσφιξη του δεσμού στρατού-έθνους».

Αργά αλλά σταθερά, υπό την πίεση του Πούτιν και τη μεταστροφή του Τραμπ, οι Γάλλοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν τις συνέπειες της προειδοποίησης του Κουλέμπα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News