Η Ουκρανία δεν είναι απλώς το θέατρο ενός πολέμου που θα διαμορφώσει το μέλλον της ηπείρου, έγραψε προ ημερών ο Φεντερίκο Φουμπίνι στην Corriere della Sera, αλλά και το εργαστήριο για ένα κύμα καινοτομίας που αλλάζει την πορεία της παγκόσμιας βιομηχανίας και της οικονομίας. Η Ουκρανία προσελκύει επενδυτές της καινοτομίας από όλο τον κόσμο, από την Κίνα, από τις ΗΠΑ, από το Ισραήλ.

Σύμφωνα με την Corriere, ο Αμερικανός Ερικ Σμιτ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google και 32ος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο με καθαρή αξία 53 δισ. δολάρια, το κατάλαβε από τους πρώτους. Ο Σμιτ θέλει ειλικρινά να βοηθήσει την Ουκρανία, ταυτόχρονα, όμως, τη βλέπει και σαν τεχνολογικό χρυσωρυχείο, ακόμη και για τον ίδιο.

Μετά την εισβολή του 2022, ο Σμιτ μπήκε αμέσως στη δυναμική του πολέμου, επηρεάζοντάς τον. Ο πρώην CEO της Google ίδρυσε την Innovation Endeavors, εταιρεία που επενδύει σε δυνητικά επαναστατικές νεοσύστατες επιχειρήσεις στα αρχικά τους στάδια. Μεταξύ αυτών είναι η Planet Labs, η οποία παράγει δορυφόρους αναγνώρισης ενσωματωμένους σε συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο Σμιτ επένδυσε μερικά εκατομμύρια δολάρια, αλλά από το 2022 αυτή η συμμετοχή τού επέτρεψε να προσφέρει στον ουκρανικό στρατό απεριόριστη και δωρεάν πρόσβαση σε δορυφορικές εικόνες για να μελετά τις ρωσικές θέσεις ή τις ζημίες που προκαλούσαν οι επιθέσεις. Ο Σμιτ είχε πλέον δημιουργήσει σχέση εμπιστοσύνης με το Κίεβο.

Ετσι, όπως έγραψε ο Φουμπίνι, μπόρεσε να επισκεφθεί τα ουκρανικά εργαστήρια όπου αναπτύσσονταν τα πολεμικά drones. Κατανόησε τις δυνατότητές τους και προέβλεψε τα επόμενα βήματα. Μεταξύ 2016 και 2020, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, ο αμερικανός μάνατζερ ηγήθηκε ενός σώματος συμβούλων τεχνολογίας στο υπ. Αμυνας, το Συμβουλευτικό Συμβούλιο Καινοτομίας Αμυνας. Μεταξύ 2019 και 2021, επίσης υπό τον Τραμπ, υπηρέτησε στην Επιτροπή Εθνικής Ασφαλείας για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία εργάζεται κατ’ εντολή του προέδρου των ΗΠΑ. Ηταν πολλά χρόνια εξοικειωμένος με την καινοτομία στην αμυντική βιομηχανία και μπορούσε αμέσως να δει τις ευκαιρίες.

Ο Σμιτ διέθετε ορισμένα βασικά πλεονεκτήματα: κατανοούσε την τεχνολογία, ήταν πρόθυμος να επενδύσει επιθετικά το κεφάλαιό του και είχε πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ ΤΝ, καινοτομίας και στρατού. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2023 ίδρυσε μία ΕΠΕ στην Εσθονία, με την ονομασία Volya Robotics. Το αρχικό κεφάλαιο ήταν μόλις 2.400. Η Volya Robotics ελέγχει άλλη εταιρεία, στις ΗΠΑ, η οποία προσφάτως άλλαξε το όνομά της από White Stork σε Swift Beat. Παράγει drones με ενσωματωμένη ΤΝ.

Ούτε η Swift Beat ούτε ορισμένοι από τους συνεργάτες του Σμιτ απάντησαν στα ερωτήματά μου, έγραψε ο Φουμπίνι, άρα δεν μπορούσα να κάνω επαληθεύσεις, όμως οι φήμες του κλάδου λένε ότι σε εκείνο το σημείο ο Σμιτ απελευθέρωσε την πλήρη αποφασιστικότητά του: επένδυσε ένα δισ. δολάρια από την προσωπική περιουσία του για να θέσει σε λειτουργία τρεις ομάδες, οι οποίες ανταγωνίζονταν για το ποια θα μπορούσε να αναπτύξει το πιο αποτελεσματικό drone αναχαίτισης, στον ταχύτερο χρόνο και με το χαμηλότερο κόστος.

Κάθε μέρα, η Ρωσία στέλνει στο μέτωπο ή πάνω από ουκρανικές πόλεις περίπου χίλια drones που προέρχονται από το ιρανικό μοντέλο Shahed. Κοστίζουν μεταξύ 20.000 και 50.000 ευρώ το καθένα, πετούν απαρατήρητα με ταχύτητες μεταξύ 160 και 400 χιλιομέτρων την ώρα και είναι γεμάτα με εκρηκτικά. Για να αναχαιτιστούν τουλάχιστον ορισμένα από αυτά εν πτήσει, θα ήταν απαραίτητο να υπάρχουν τουλάχιστον 1.500 αντιαεροπορικά drones διαθέσιμα καθημερινά και με βιώσιμο κόστος.

Τον περασμένο Ιούλιο, στη Δανία, ο Σμιτ υπέγραψε σύμβαση για τη Swift Beat με τον ίδιο τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ώστε να παρέχει ακριβώς αυτό: εκατοντάδες χιλιάδες αναχαιτιστικά μόνο για εφέτος, αναφέρει η συμφωνία, «με προμήθειες προτεραιότητας στην Ουκρανία, βάσει ειδικών όρων και σε τιμή κόστους». Φημολογείται από διάφορες πλευρές, αν και δεν μπόρεσα να λάβω επίσημη επιβεβαίωση ούτε εδώ, έγραψε ο Φουμπίνι, ότι αυτά τα αναχαιτιστικά, που ονομάζονται Merops, κοστίζουν κάτι λιγότερο από 5.000 δολάρια το καθένα και ταξιδεύουν με 280 χιλιόμετρα την ώρα.

Αλλά αν ο Σμιτ τα πούλησε σε τιμή κόστους, που σημαίνει ότι παραιτήθηκε από το κέρδος αφού πιθανότατα έχει επενδύσει ένα δισ. δολάρια, ποιοι είναι οι ειδικοί όροι της συμφωνίας; Αυτό είναι το σημείο που πρέπει να κάνει εμάς τους Ευρωπαίους να σκεφτούμε περισσότερο: εκτός από τα χρήματα, η εταιρεία του Σμιτ ζητάει από τους ουκρανούς πελάτες της να παραδώσουν ολόκληρα αρχεία δεδομένων. Λέγεται μάλιστα ότι η Swift Beat παρείχε στον στρατό του Κιέβου ένα σύστημα επικοινωνιών για την ασφαλή μεταφορά ψηφιακού υλικού στις ΗΠΑ.

Τα δεδομένα που συλλέγονται στα ουκρανικά πεδία μάχης χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση αλγορίθμων για την αυτοματοποίηση των αμυντικών συστημάτων, όμως τι είδους δεδομένα είναι αυτά; Σε αυτό το σημείο του πολέμου, με την καινοτομία να προωθείται όλο και πιο γρήγορα από το ένστικτο επιβίωσης των Ουκρανών, υπάρχουν τρεις κατηγορίες δεδομένων ποικίλης αξίας: τα λιγότερο πολύτιμα είναι τα επίγεια βίντεο που λαμβάνονται από κάμερες τοποθετημένες σε drones εν πτήσει, τα μεσαία αφορούν το φάσμα ραδιοσυχνοτήτων και τις στρατηγικές παρεμβολών εναντίον αυτών των τηλεχειριζόμενων ιπτάμενων αντικειμένων μέσω του σήματος που αποστέλλεται στις κεραίες τους, αλλά τα πιο πολύτιμα είναι τα οπτικά ή θερμικά βίντεο από τις μάχες των ρωσικών Shaheds με τα ουκρανικά αναχαιτιστικά.

Με αυτά τα τελευταία, καθώς και με δολάρια, ο Σμιτ πληρώνεται από το Κίεβο για την προμήθεια προϊόντων της Swift Beat. Το 2025 είναι η χρονιά κατά την οποία τα δεδομένα για την εκπαίδευση ΤΝ σε ένα πολεμικό πλαίσιο έχουν γίνει νόμισμα. Από τη ρωσική πλευρά του μετώπου τώρα, το Πεκίνο φαίνεται να έχει στείλει ομάδες μηχανικών ακριβώς για να συλλέξουν τον ίδιο τύπο δεδομένων και να προωθήσουν την ανάπτυξη κινεζικών αυτόνομων drones, για πολιτική επιτήρηση σε μεγάλες πόλεις. Από την ουκρανική πλευρά και καθυστερημένα, τουλάχιστον μία ευρωπαϊκή εταιρεία κάνει κάτι παρόμοιο: στέλνει ανθρώπους στο πεδίο για να συλλέξουν δεδομένα που απαιτούνται για την εκπαίδευση αλγορίθμων. Οποιος έχει τα περισσότερα δεδομένα πλησιάζει περισσότερο στη νίκη στον αγώνα της ΤΝ για μη επανδρωμένα ιπτάμενα όπλα.

O αρθρογράφος της Corriere πρόσθεσε: Τα ουκρανικά αναχαιτιστικά σώζουν πολλούς στρατιώτες και πολίτες καθημερινά, ενώ όσο πιο εξελιγμένα γίνονται, τόσο περισσότερο θα προστατεύουν τους άλλους. Η αυτόνομη καθοδήγηση drone προστατεύει τους ίδιους τους πιλότους, επειδή στο μέλλον δεν θα χρειάζεται να εκτίθενται κοντά στην πρώτη γραμμή για να προσανατολίσουν τις άμυνες. Η ίδια η τεχνολογία είναι ουδέτερη: εναπόκειται στους ανθρώπους να τη θέσουν στην υπηρεσία τους, αντί να υποβάλλονται σε αυτήν.

Αλλά το κλειδί εδώ είναι να κατανοήσουμε γιατί ο Σμιτ χρεώνει στην Ουκρανία δεδομένα. Είναι ο πρώτος που το κάνει, σωρεύοντας ουσιαστικά ένα ιδιωτικό αρχείο εκατομμυρίων πολεμικών γεγονότων σε έναν πόλεμο που έχει γίνει μέρος της συλλογικής ιστορίας της Ευρώπης. Εχει εξασφαλίσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων που τώρα θέλουν να τον ανταγωνιστούν στα αυτοματοποιημένα drones. Αν η σύγκρουση τελείωνε σήμερα και επομένως σταματούσε να παράγει εικόνες, το πλεονέκτημα της Swift Beat έναντι πολλών άλλων θα γινόταν ίσως αγεφύρωτο. Βασιζόμενη σε αυτό το θεμέλιο, η εταιρεία έχει αρχίσει να πουλάει αναχαιτιστικά σε χώρες του ΝΑΤΟ που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες επιθέσεις με υβριδικά drones της Ρωσίας εναντίον των αεροδρομίων της Κοπεγχάγης, του Μονάχου, του Βερολίνου και των Βρυξελλών. Τον περασμένο μήνα, εμφανίστηκαν συμβάσεις που συνήψε η εταιρεία του Σμιτ για την προμήθεια αναχαιτιστικών στην Πολωνία, στη Ρουμανία και στη Δανία, ενώ ο αμερικανικός στρατός διεξάγει επίσης δοκιμές σε αυτά σε βάσεις του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Αναμφίβολα θα ακολουθήσουν και άλλες κυβερνήσεις.

Ετσι εξάγει αξία ο Σμιτ και αξιοποιεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, εξηγεί ο Φουμπίνι. Κανένας ευρωπαίος επιχειρηματίας ή κυβέρνηση δεν έχει πλησιάσει στο να μιμηθεί την ικανότητά του να αντιλαμβάνεται έναν χώρο καινοτομίας, να κατανοεί έναν συνδυασμό τεχνολογιών νωρίς, να επενδύει με τόλμη και να κεφαλαιοποιεί την κουλτούρα του περιβάλλοντός του. Η εμπειρία της Palantir στη Silicon Valley στη χρήση ψηφιακών δεδομένων για την άμυνα είναι το οικοσύστημα στο οποίο αναδύθηκε η νέα επιχείρηση του Σμιτ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ιδρυτής της Palantir και ιδεολόγος του Τραμπ, Πίτερ Τιλ, μαζί με την επενδυτική εταιρεία της CIA In-Q-Tel και τη γαλλογερμανική Airbus, είναι συνιδιοκτήτης της μόνης γερμανικής εταιρείας, της Quantum-Systems, η οποία προσπαθεί να καλύψει τη διαφορά.

Κλείνοντας το κείμενό του, ο ιταλός δημοσιογράφος έγραψε και τα παρακάτω. «Εχουμε τη φιλοδοξία του Ερικ Σμιτ; Εχουμε τη σωστή νοοτροπία και το κατάλληλο θεσμικό περιβάλλον; Βασιζόμενη σε μια συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων, όχι τόσο μεταξύ εταιρειών, η Ιταλία πρόσφατα ποντάρισε σημαντικά κεφάλαια σε μια συμφωνία με έναν τούρκο κατασκευαστή drones. Από την Ουκρανία μού εξηγούν ότι ο στρατός του Κιέβου σταμάτησε να χρησιμοποιεί αυτά τα τουρκικά drones πριν από τρία χρόνια, επειδή θεωρούνται ακατάλληλα και απηρχαιωμένα. Αλλά αν αυτή η ιστορία δείχνει κάτι, είναι ότι το βασικό συστατικό της καινοτομίας δεν είναι τα χρήματα, η τεχνική εμπειρογνωμοσύνη ή ακόμη και η πολιτική δύναμη, αλλά η ανθρώπινη ψυχολογία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News