Σύμφωνα με τον γερμανό δημοσιογράφο Ανταμ Σομποτσίνσκι η πανδημία του κορονοϊού και κυρίως το πώς εξελίσσεται στην Ευρώπη και την Αμερική, πιθανώς θα σηματοδοτήσει την οριστική παρακμή των φιλελεύθερων δημοκρατιών της Δύσης στη διεθνή σκηνή και την ανάδειξη της αυταρχικής Κίνας σε κατεξοχήν κυρίαρχη δύναμη ανά την υφήλιο.

Οχι μόνο γιατί οι Κινέζοι κατάφεραν, όπως όλα δείχνουν, να θέσουν υπό έλεγχο την πανδημία, έχοντας αρχίσει ήδη –σταδιακά και άκρως ελεγχόμενα– να επιστρέφουν σε μια κάποια κανονικότητα, αλλά κι επειδή τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη χρειάζονται επειγόντως προστατευτικές μάσκες και στολές, και φάρμακα και αναπνευστήρες, προϊόντα τα οποία παράγονται κατά κύριο λόγο στην Κίνα. «Δεν είναι στην πραγματικότητα πιο αναπτυγμένος ο ψηφιακός κρατικός καπιταλισμός (της Κίνας) σε σχέση με την ετοιμόρροπη Δύση;», διερωτάται o Σομποτσίνσκι σε κείμενό του που δημοσιεύτηκε στη γερμανική εβδομαδιαία εφημερίδα Die Zeit, κάνοντας λόγο για «ταπείνωση» του δυτικού κόσμου.

Σύμφωνα, ωστόσο, με τον γερμανό συγγραφέα Οϊγκεν Ρούγκε (ο οποίος είναι γνωστός και στην Ελλάδα για το πρώτο του μυθιστόρημα, «Τις μέρες που λιγόστευε το φως») το πρόβλημα της Δύσης δεν έγκειται στο ότι εξαρτάται από την πανίσχυρη και κομμουνιστική και αυταρχική Κίνα, αλλά στο γεγονός πως κατέληξε να είναι εξαρτημένη γενικώς και αυτό οφείλεται στην ίδια τη φύση του καπιταλισμού και ειδικά στο αποκαλούμενο «outsourcing» (εξωτερική ανάθεση παραγωγής στα ελληνικά) μια πρακτική που εγγυάται τεράστια κέρδη, «εις βάρος, ωστόσο, των άλλων», σημειώνει σε κείμενό του ο Ρούγκε το οποίο επίσης δημοσιεύτηκε στη Die Zeit με τον άκρως κατατοπιστικό τίτλο «Ο σικ καπιταλισμός μας με το θανάσιμο πρόσωπο».

«Οι επιχειρήσεις αναθέτουν στο εξωτερικό την παραγωγή τους γιατί η ράφτρα στην Αιθιοπία ράβει για 1,5 δολάριο την ημέρα, γατί οι κανόνες υγείας και ασφάλειας δεν είναι απαραίτητο να τηρούνται στο Πακιστάν, γιατί οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί στην Κίνα μπορούν να παρακαμφθούν. Οι άνθρωποι υποφέρουν εξαιτίας αυτού, είτε είναι Κινέζοι είτε Πακιστανοί ή Αφρικανοί. Το νόημα της παγκοσμιοποίησης έγκειται –από τη σκοπιά του κέρδους– στη μεταφορά της παραγωγής σε χώρες όπου η εκμετάλλευση των ανθρώπων, των ζώων και της φύσης είναι δυνατή δίχως πολλές κρατικές παρεμβάσεις», αναφέρει ο γερμανός διανοούμενος, υπενθυμίζοντας πως η «αποκαλούμενη ευημερία» βασίζεται εν μέρει στη στυγνή εκμετάλλευση ανθρώπων και στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος προς όφελος όλων όσοι βρίσκονται στα ανώτερα κλιμάκια της παγκόσμιας κοινότητας.

«Για αυτό το κλάσμα της ανθρωπότητας, καθημερινά αποστέλλονται εκατομμύρια τόνοι εμπορευμάτων, ούτως ώστε αυτή η μικρή ομάδα να έχει πάντα τα πάντα διαθέσιμα, είτε πρόκειται για φράουλες τα Χριστούγεννα είτε για κρασί από τη Νότια Αφρική (…) Για αυτόν τον λόγο εργάζεται η ράφτρα στην Αιθιοπία αλλά κι εδώ στη χώρα μας οι βοηθοί συγκομιδής από τη Ρουμανία, οι οικοδόμοι από την Πολωνία ή η κοινωνική λειτουργός από τη Βουλγαρία που εργάζεται 24 ώρες την ημέρα. Και πρέπει να είναι χαρούμενοι που τους επιτρέπουμε να εργάζονται μαζί μας, που δεν είναι αναγκασμένοι να ζουν σε άνυδρους τόπους ή να υπόκεινται σε πολέμους που επίσης διεξάγονται εξαιτίας των οικονομικών συμφερόντων της Δύσης», εξηγεί ο Ρούγκε, μην παραλείποντας να υπογραμμίσει πως «το χειρότερο είναι ότι εξακολουθούμε να είμαστε περήφανοι» που τους επιτρέπουμε να εισέρχονται στις χώρες μας και να εργάζονται για εμάς.

Η προσφυγική κρίση του 2015 αποτέλεσε ένα σημαντικό προμήνυμα όλων όσα βιώνει η ανθρωπότητα σήμερα, αλλά κανένας δεν το έλαβε σοβαρά υπόψη. Γιατί το κόστος της παγκοσμιοποίησης έως και πριν από μερικές εβδομάδες επιβάρυνε τους φτωχότερους ενώ οι καταστροφές σημειώνονταν πάντα αλλού, μακριά από τη Δύση. Το ότι σήμερα καλούμαστε και εμείς να πληρώσουμε μέρος των συνεπειών της αλόγιστης συμπεριφοράς μας είναι απόλυτα λογικό, παρόλο που και αυτήν τη φορά πιο βαριά θα πληγούν οι φτωχοί, «οι φτωχοί στις φτωχότερες χώρες αλλά και οι φτωχοί της Ευρώπης, εκείνοι που κρατούν τα μαγαζιά ανοιχτά, δεν έχουν ιδιωτική ασφάλιση, ούτε γιατρούς γνωστούς. Τουλάχιστον για πρώτη φορά ακόμα και η ελίτ αισθάνεται το άγγιγμα μιας καταστροφής».

Δυστυχώς, ωστόσο, σύμφωνα με τον Ρούγκε αυτό δεν συνεπάγεται πως ο κόσμος θα αλλάξει, γιατί αυτό που επιβάλλει την εξάπλωση του κεφαλαίου σε όλες τις χώρες και σε όλες τις πτυχές της ζωής δεν είναι τόσο «η απληστία των ανθρώπων» αλλά το γεγονός πως o καπιταλισμός «είναι καταδικασμένος» να παράγει όλο και περισσότερο αλλά και όλο και ταχύτερα, ούτως ώστε να μην εισέλθει σε κρίση. «Η καμπύλη των κρουσμάτων σύντομα θα ισοπεδωθεί. Θα επανέλθουμε στην καθημερινότητα καθώς η μοιραία καμπύλη που αποτελεί τη βάση της αποκαλούμενης ευημερίας θα συνεχίσει να ακολουθεί ανοδική πορεία, ωθώντας μας προς τα μπρος, κλέβοντας τις ζωές μας και δηλητηριάζοντας τον κόσμο με τα απόβλητά μας».

Καταλήγοντας, ο Ρούγκε υποστηρίζει πως την ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο δεν τη φέρουν έθνη ή ηγέτες αλλά τάξεις. Αναγνωρίζει πως πρόκειται για ένα «δομικό πρόβλημα». Αλλά συγχρόνως υπογραμμίζει είναι αναντίρρητο ότι οι πολιτικές και οικονομικές δομές που επιτρέπουν την απρόσκοπτη κυκλοφορία του κεφαλαίου και των αγαθών δεν αποτελούν «δυνάμεις της φύσης» αλλά «ανθρώπινα δημιουργήματα».

Οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και οι πολιτικές λιτότητας, η μετεγκατάσταση και η εξωτερική ανάθεση παραγωγής, οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων υπηρεσιών και ό,τι άλλο ανήκει στον «νέο, σικ, κοσμοπολίτικο καπιταλισμό, όλα αυτά αποτελούν συγκεκριμένα προγράμματα που εφαρμόζουν τα μέλη της πολιτικής τάξης, από τη Θάτσερ έως τη Μέρκελ, σε συνεργασία με την χρηματοπιστωτική ολιγαρχία και τους κύριους διεθνείς παράγοντες και με την ανοχή των μελών μιας διευρυμένης ανώτερης τάξης της Δύσης, τα μέλη της οποίας είναι οι αφανείς συνεργάτες της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή εμείς».

Θα μπορούσε αυτή (ή η επόμενη) κρίση να μας αναγκάσει να αναλογιστούμε τον τρόπο με την οποίο λειτουργεί η παγκοσμιοποίηση, την κινητικότητα και το περιβάλλον, τις κοινωνικές διαιρέσεις, τις αλυσίδες εφοδιασμού, την κατανάλωση και την ευημερία, τη δυνατότητα, εν τέλει, «δημιουργίας ενός κόσμου, μιας αγοράς, μιας ζωής» που δεν θα πρέπει να αναπτύσσονται διαρκώς. Και ενδέχεται σε πενήντα χρόνια να παράγουμε μόνον πράσινη ηλεκτρική ενέργεια και να κατασκευάζουμε ηλιακά πάνελ από κοπριά με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Αλλά ακόμα και τότε θα πρέπει να διερωτηθούμε εάν μια καλή ζωή έχει την παραμικρή σχέση με τις εκθετικές αυξήσεις, οι οποίες κατά τον Ρούγκε, αποτελούν «αιτία και έκφραση κρίσεων»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News