Λίγες ημέρες μετά τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ και την εξειδίκευση των φορολογικών μέτρων από το οικονομικό επιτελείο, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι άξονες των αποφάσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να επιστρέψει στα νοικοκυριά το «φόρο του πληθωρισμού» και τα αυξημένα έσοδα που έδινε στο Δημόσιο η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας τα τελευταία χρόνια, μετά την πανδημία.

Και είναι γεγονός ότι οι μειώσεις των φορολογικών συντελεστών, κατ΄ επέκταση και του φόρου εισοδήματος, μειώνονται κατά 10% (μεσοσταθμικά) αφού ο βασικός φορολογικός συντελεστής για τα ετήσια εισοδήματα έως 30.000 ευρώ μειώθηκε κατά 2 μονάδες (από το 22 στο 20%).

Ωστόσο η μεγάλη αβεβαιότητα, που μπορεί να θεωρηθεί και ως η «αχίλλειος πτέρνα» της πολιτικής του, είναι πώς θα εξελιχθεί ο πληθωρισμός και αν θα υποχωρήσει η ακρίβεια, ειδικά στα τρόφιμα, το Στεγαστικό και την ενέργεια, που πυροδότησαν το κύμα δυσαρέσκειας ακόμη και ψηφοφόρων της ΝΔ. Και το κυριότερο κατά πόσο οι ανατιμήσεις που θα έρθουν μπορούν να ακυρώσουν τις φορο-ελαφρύνσεις στα εισοδήματα των νοικοκυριών και ειδικά των οικογενειών με παιδιά

Κατά κάποιο τρόπο τα μέτρα και τις αποφάσεις που εξήγγειλε η κυβέρνηση για το 2026 και το 2027, αυτές δηλαδή για την προσαρμογή των φορολογικών συντελεστών στο αυξημένο κόστος ζωής (τη μείωση της φορο-κλίμακας για όλα τα εισοδήματα και τα tax credits για τα παιδιά) τις «χρωστούσε» η κυβέρνηση στα νοικοκυριά και τους φορολογούμενους.

Και αυτό γιατί την τριετία 2022-2025 ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ανέβηκε κατά 13 ολόκληρες μονάδες (7,2% το 2022, 3,5% το 2023, 2,6% το 2024) ενώ εφέτος ήδη τρέχει με 3,1%.

Το ερώτημα όμως είναι τώρα τι γίνεται. Πώς θα εξελιχθούν οι τιμές και πόσο θα ανέβει το κόστος στο «καλάθι του νοικοκυριού» το φθινόπωρο και τον χειμώνα που είναι η πιο δύσκολη περίοδος (με πολλούς λογαριασμούς) για όλους.

Με αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να υποστηρίζει κανείς ότι αν ανεβαίνουν τα ενοίκια (σ.σ. είναι σχεδόν ανεξέλεγκτα) «κάποιοι ωφελούνται και κάποιοι χάνουν, αυτός είναι ο νόμος της αγοράς». Το ζήτημα είναι ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης να μην εξελιχθεί σε «νόμο της ζούγκλας». Και επιπλέον να μην δημιουργείται η εικόνα ότι η κυβέρνηση υπηρετεί τα συμφέροντα μιας μόνο πλευράς και όχι όλων.

Παρά τα μέτρα που αποφάσισε ο Πρωθυπουργός όπως είναι η επιστροφή ενός ενοικίου (θα καταβληθεί το Νοέμβριο) και η αύξηση του φοιτητικού επιδόματος για στέγη, η φιλοσοφία πως όταν κάποιοι χάνουν κάποιοι άλλοι ωφελούνται δεν φαίνεται να αλλάζει.

Ο Πρωθυπουργός στη Θεσσαλονίκη επανέλαβε την «ατυχή δήλωση» που ακούμε από κυβερνητικά στελέχη που υποστηρίζουν ότι κάποιοι κερδίζουν (ιδιοκτήτες) παρ΄ ότι κάποιοι άλλοι (ενοικιαστές) χάνουν. Η αλήθεια είναι ότι οι ενοικιαστές, κυρίως νέοι, πιέζονται αφόρητα από τον περιορισμό της προσφοράς κατοικιών καθώς χιλιάδες διαμερίσματα στις μεγάλες πόλεις και τα νησιά αποσύρθηκαν υπέρ του τουρισμού (έγιναν Airbnb).

Σούπερ μάρκετ: Πηγή δυσαρέσκειας

Αυτό που έλειψε, στην κατά τα άλλα πειστική παρουσία του Πρωθυπουργού, είναι η αίσθηση ότι η κυβέρνηση θα πιέσει τους παράγοντες της αγοράς και κυρίως τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ, κλάδος ο οποίος μετά την πανδημία συγκεντρώνει όλο και πιο υψηλά κέρδη (ανεβάζοντας τις τιμές των προϊόντων).

Αντίθετα με το γεγονός ότι ο Πρωθυπουργός έστειλε ένα νέο (το τρίτο κατά σειρά) σαφές μήνυμα τους παρόχους ενέργειας ζητώντας να ενσωματώσουν από το Σεπτέμβριο τις μεγάλες μειώσεις στην τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς στα τελικά τιμολόγια του καταναλωτή —διαφορετικά θα αναγκαστεί να πάρει δραστικά μέτρα— άφησε στο απυρόβλητο τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ οι οποίες από την περίοδο της πανδημίας μέχρι σήμερα σημειώνουν υπερκέρδη.

Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, το ερώτημα είναι γιατί ο Πρωθυπουργός δεν ακολουθεί την ίδια στάση και για τα σούπερ μάρκετ, έστω και σε συμβολικό επίπεδο, στέλνοντας το ίδιο μήνυμα: ότι είναι αποφασισμένος να περιορίσει τα φαινόμενα αισχροκέρδειας και ασυδοσίας ενώ γνωρίζει ότι αν εξακολουθήσουν να ανεβαίνουν ανεξέλεγκτα οι τιμές, θα ακυρώσουν τις φοροελαφρύνσεις που ανακοίνωσε. Τουλάχιστον για βασικά είδη τα οποία έχουν ανάγκη τα φτωχότερα νοικοκυριά.

Και εδώ τίθεται το ερώτημα; Τι κάνει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, περιμένοντας την δημιουργία μιας νέας αρχής για την προστασία του καταναλωτή και εποπτείας της αγοράς, όπως έχει εξαγγείλει στις αρχές Σεπτεμβρίου ο αρμόδιος υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος;

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία ο κλάδος των σούπερ μάρκετ υπεριδιπλασίασε τα κέρδη του από την περίοδο της πανδημίας μέχρι σήμερα (2019 – 2024) παρά τον (δήθεν) περιορισμό των ποσοστών κέρδους σε βασικά αγαθά, καθώς εκτοξεύθηκαν οι τιμές αρχικά στο ελαιόλαδο και στα τρόφιμα και στη συνέχεια στα απορρυπαντικά και τις βρεφικές τροφές και τώρα στους καφέδες και τα κρέατα. Στα ύψη κινείται και ο τζίρος τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η εταιρεία ερευνών αγοράς NielsenIQ, ο τζίρος των σούπερ μάρκετ ενισχύθηκε κατά 3,6% το 2024 σε σύγκριση με το 2023, φτάνοντας τα 14,8 δισ. ευρώ καθώς πέρα από τα ελληνικά νοικοκυριά, η ζήτηση βασικών αγαθών αυξήθηκε και από μεγάλη μερίδα των τουριστών που έρχονται στην Ελλάδα και μένουν στα Airbnb.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News