Το 2025 αποτέλεσε χρονιά καμπής για τη διεθνή πολιτική, με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο να αναδιαμορφώνει συμμαχίες, συγκρούσεις και θεσμούς. Από τη ρήξη στη Δύση και τους εμπορικούς πολέμους έως τις στρατιωτικές κρίσεις και τη λογοδοσία ισχυρών ηγετών, τα γεγονότα της χρονιάς αποκάλυψαν έναν κόσμο πιο ασταθή, πιο συγκρουσιακό και λιγότερο προβλέψιμο.

Η παγκόσμια πολιτική σκηνή σφραγίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την επιστροφή του Τραμπ. Ωστόσο, γράφει ο Γκίντιον Ράχμαν στους Financial Times, η ακατάπαυστη παραγωγή ειδήσεων από τον αμερικανό πρόεδρο δυσκολεύει τον διαχωρισμό των γεγονότων που είχαν όντως ιστορική σημασία. Κοιτάζοντας εκ των υστέρων τη χρονιά, ορισμένες εξελίξεις ξεχωρίζουν ως καθοριστικές για τις διεθνείς ισορροπίες.

Στις 14 Φεβρουαρίου, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς προκάλεσε σοκ στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ανοίγοντας βαθύ ρήγμα στη Δυτική Συμμαχία. Υποστήριξε ότι οι «αντιδημοκρατικές τάσεις» σε χώρες όπως η Βρετανία και η Γερμανία συνιστούν μεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή ελευθερία από τη ρωσική επιθετικότητα. Η ομιλία του προκάλεσε οργή και ανησυχία, καθώς έδειξε ξεκάθαρα μια Αμερική που αντιμετωπίζει τους συμμάχους της με μεγαλύτερη καχυποψία από τους παραδοσιακούς αντιπάλους της.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 28 Φεβρουαρίου, ο Βανς πρωταγωνίστησε σε μια τηλεοπτική αντιπαράθεση με τον ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. Κατηγόρησε τον Ζελένσκι για έλλειψη ευγνωμοσύνης, ενώ ο Τραμπ τον επέπληξε λέγοντας ότι «παίζει με τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο». Η σκηνή πυροδότησε φόβους ότι οι ΗΠΑ ήταν έτοιμες να εγκαταλείψουν την Ουκρανία και να στραφούν προς τη Ρωσία. Αν και ευρωπαίοι ηγέτες επιχείρησαν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις, η κυβέρνηση Τραμπ ουσιαστικά τερμάτισε την άμεση οικονομική και στρατιωτική στήριξη προς το Κίεβο.

Οποιες αμφιβολίες υπήρχαν, από όσους πίστεψαν ότι επρόκειτο για μεμονωμένα περιστατικά, εξαφανίστηκαν στο τέλος του έτους, γράφουν οι Financial Times, με τη δημοσίευση της νέας αμερικανικής στρατηγικής Eθνικής  Aσφαλείας. Το έγγραφο υποστήριζε ότι η μαζική μετανάστευση απειλεί την Ευρώπη με «πολιτισμική εξαφάνιση» και καλούσε τις ΗΠΑ να στηρίξουν «πατριωτικά» κόμματα, δηλαδή την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά.

Στις 2 Απριλίου, την επονομαζόμενη «Ημέρα της Απελευθέρωσης», ο Τραμπ ανακοίνωσε σαρωτικούς δασμούς σχεδόν σε όλο τον κόσμο, ακόμη και σε ακατοίκητα νησιά. Παρότι αργότερα αναγκάστηκε να τροποποιήσει τα μέτρα λόγω της αρνητικής αντίδρασης των αγορών, το μήνυμα ήταν σαφές: η Ουάσινγκτον σκοπεύει να αποδομήσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Οι δασμοί δεν στόχευσαν μόνο την Κίνα, αλλά και συμμάχους των ΗΠΑ.

Τον Μάιο, η τετραήμερη πολεμική σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν δεν ήταν ένα απλό συνοριακό επεισόδιο. Και οι δύο πυρηνικές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιθέσεις βαθιά στο έδαφος του αντιπάλου, προκαλώντας φόβους για το τι θα μπορούσε να συμβεί σε μια μελλοντική αναμέτρηση. Οι εξελίξεις επιδείνωσαν και τις σχέσεις της Ινδίας με την κυβέρνηση Τραμπ, καθώς το Νέο Δελχί αρνήθηκε να αποδώσει στον αμερικανό πρόεδρο τα εύσημα για τον τερματισμό της σύγκρουσης.

Τον Ιούνιο, το Ισραήλ υλοποίησε τελικά τις πολυετείς απειλές του, βομβαρδίζοντας το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Αρχικά οι ΗΠΑ κράτησαν αποστάσεις, όμως οι πρώτες ισραηλινές επιτυχίες και η αδύναμη ιρανική αντίδραση οδήγησαν τον Τραμπ να διατάξει αμερικανικά πλήγματα σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις. Ο ίδιος δήλωσε ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα καταστράφηκε ολοσχερώς, ισχυρισμός που πολλοί ειδικοί αμφισβητούν.

Στις 10 Οκτωβρίου τέθηκε σε εφαρμογή η πρώτη φάση του σχεδίου ειρήνευσης για τη Γάζα, επιχειρώντας να κλείσει ένα αιματηρό κεφάλαιο που ξεκίνησε με τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Ο πόλεμος κόστισε τη ζωή σε περίπου 70.000 ανθρώπους στη Γάζα και προκάλεσε διεθνή κατακραυγή κατά του Ισραήλ. Ωστόσο, καθώς το 2025 φτάνει στο τέλος του, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για την εφαρμογή της συμφωνίας, αφού η Χαμάς δεν δείχνει διάθεση να αφοπλιστεί και η ανάπτυξη διεθνών ειρηνευτικών δυνάμεων παραμένει αβέβαιη.

Η συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ στις 30 Οκτωβρίου στη Σεούλ σηματοδότησε αποκλιμάκωση στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας. Η ουσία της συμφωνίας ήταν ότι η κινεζική κυριαρχία στις σπάνιες γαίες και στα κρίσιμα ορυκτά ανάγκασε την Ουάσινγκτον να υποχωρήσει στους δασμούς, δίνοντας στο Πεκίνο στρατηγικό πλεονέκτημα.

Το 2025, καταλήγουν οι Financial Times, δεν σημαδεύτηκε μόνο από τον Τραμπ. Η σύλληψη του Ροντρίγκο Ντουτέρτε και η φυλάκιση του Ζαΐρ Μπολσονάρο έδειξαν ότι οι αυταρχικοί ηγέτες μπορούν ακόμη να αναγκαστούν να λογοδοτήσουν. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο απέδειξε ότι παραμένει ενεργό, στέλνοντας μήνυμα και σε άλλους ηγέτες. Το ΔΠΔ ανακοίνωσε επίσης ότι διερευνά πιθανά εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι πολιτοφύλακες των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης στη σουδανική πόλη Ελ-Φασέρ τον Οκτώβριο. Οι RSF, για τις οποίες εικάζεται ευρέως ότι στηρίζονται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πιστεύεται ότι σφαγίασαν πολλές χιλιάδες ανθρώπους όταν κατέλαβαν την πόλη.

Το έτος έκλεισε δύσκολα για τον Τραμπ, με τη μερική αποδέσμευση αρχείων για την υπόθεση Επσταϊν. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αγωνίστηκε σκληρά για να αποτρέψει την δημοσιοποίηση των αρχείων, προτού αναγκαστεί από το Κογκρέσο να συναινέσει. Οι αναφορές του Τραμπ στα αρχεία οδήγησαν σε κραυγές συγκάλυψης και διασφάλισαν ότι το σκάνδαλο θα συνεχιστεί το 2026. Η χρονιά, σύμφωνα με τους Financial Times, κλείνει με ένα ερώτημα: «Θα μπορούσε αυτό να είναι το Γουότεργκεϊτ του Τραμπ;».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News