538
|

Ποιος ξεχνάει την Τελική Πράξη του Ελσίνκι;

Avatar protagon.import 1 Μαρτίου 2015, 23:43

Ποιος ξεχνάει την Τελική Πράξη του Ελσίνκι;

Avatar protagon.import 1 Μαρτίου 2015, 23:43

Τον Αύγουστο του 1975 υπογράφτηκε μεταξύ όλων -πλην Αλβανίας- των ευρωπαϊκών κρατών, δυτικών τότε και ανατολικών, περιλαμβανομένης της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ μια πολυμερής Συμφωνία ειρηνικής συνύπαρξης, που, εκ των υστέρων, αποδείχθηκε πολύ σημαντικότερη από όσο ήθελαν τα δύο μπλοκ κρατών που τη συνυπέγραψαν: Η Τελική Πράξη του Ελσίνκι.

Το πλέον θεμελιώδες τμήμα της Συμφωνίας, αυτό που κυρίως ενδιέφερε τις δύο πλευρές ήταν ή Αρχή I, σύμφωνα με την οποία «τα κράτη – μέρη συμφωνούν ότι θα σέβονται αμοιβαία την κυρίαρχη ισότητα μεταξύ τους, και την αρχή της μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις». Η Συμφωνία βασισμένη στις Αρχές αυτές, θεμελιώδεις εξάλλου γενικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, θεωρήθηκε και συνεχίζει να θεωρείται ως θεμέλιο της μακράς ειρηνικής περιόδου που επικρατεί στην Ευρώπη μετά και την κατάρρευση της Σοβιετικής Αυτοκρατορίας.

Αξίζει ν’ αναφέρουμε, παρεμπιπτόντως, ότι η Αρχή VII, που καθιέρωνε την ανάληψη εκ μέρους των κρατών μερών υποχρέωσης σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών, παρότι μπήκε ως τυπικό διπλωματικό παραγέμισμα, είχε κοσμοϊστορικές συνέπειες: ενθάρρυνε τους αντιφρονούντες στη Σοβιετική Ένωση και τις ανατολικές χώρες, οι οποίοι δημιούργησαν κινήματα στο όνομα «των Συμφωνιών του Ελσίνκι» και, παρά την αδυναμία εξωτερικής επιβολής της, υπονόμευσε τη νομιμοποίηση των δικτατορικών καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ και συνέβαλε σοβαρά στη σχεδόν αναίμακτη ανατροπή τους το 1989.

Σήμερα η ανάγκη υπενθύμισης και σεβασμού της Συνθήκης είναι τόσο σημαντική όσο αποδείχτηκε ότι ήταν τις πρώτες δεκαετίες της εφαρμογής της, ιδιαίτερα μετά την επανειλημμένη και απροκάλυπτη παραβίασή της από τη Ρωσία του Πούτιν. Όπως δείχνουν μη διαλευκασμένοι θάνατοι ενοχλητικών δημοσιογράφων, όπως της Πολιτκόφσκαγια, ο Πούτιν δεν διστάζει να περιορίζει τις πολιτικές ελευθερίες, ιδίως αυτή του Τύπου, ενώ οι επεμβάσεις του στην Ουκρανία (προσάρτηση της Κριμαίας, στρατιωτική υποστήριξη των αποσχιστών), συνιστούν ευθεία παραβίαση της τελικής Πράξης του Ελσίνκι, με παράπλευρο θύμα και τον ελληνικής καταγωγής πληθυσμό της νοτιοανατολικής Ουκρανίας.

Επομένως οι δυτικές -απροσδόκητα αποτελεσματικές λόγω της σαθρής παραγωγικής δομής της Ρωσίας- οικονομικές κυρώσεις, δεν είναι σύμφωνες μόνο με την Τελική Πράξη, αλλά υπηρετούν και τις εύλογες ανησυχίες ασφαλείας των πρώην δορυφόρων της Σοβιετικής Ένωσης.

Ποια οφείλει ορθολογικά να είναι η επ’ αυτού θέση της χώρας μας;

Πόσο συμφέρον είναι η χώρα μας να κάνει κινήσεις που μπορούν να ερμηνευθούν ως διασπαστικές της ενιαίας δυτικής στάσης έναντι του απροκάλυπτου ρωσικού εδαφικού επεκτατισμού εναντίον ευρωπαϊκών χωρών, όπως η βαρύνουσας σημασίας Ουκρανία αλλά και η αδύναμη Μολδαβία;

Αν είναι βάσιμη η θουκυδίδεια θέση ότι οι συνθήκες δεσμεύουν τους αδύναμους αλλά δεν υποχρεώνουν τους ισχυρούς, προκύπτει ως προφανές μακροχρόνιο γεωπολιτικό συμφέρον της χώρας μας, η σταθερή αφοσίωσή της στην αρραγή ενότητα των δυτικών, ιδίως των ευρωπαϊκών χωρών με τις οποίες ανήκουμε στην ίδια Ένωση, έναντι του ρωσικού – και κάθε άλλου – εδαφικού αναθεωρητισμού. Διότι ένας επιθετικός ισχυρός εξισορροπείται αποτελεσματικά μόνο από την ενότητα των απειλουμένων απ’ αυτόν. Μην ξεχνάμε ότι δίπλα μας υπάρχει η αναθεωρητική Τουρκία και οι βλέψεις της σε Αιγαίο και Κύπρο.

Πρέπει να είναι κανείς τυφλός για να μη βλέπει την ανάγκη κοινής και σθεναρής αντιμετώπισης πρακτικών του τύπου «απλώνω το χέρι και αρπάζω ξένα εδάφη».

Όσον αφορά τα περί «κοινής ορθόδοξης ταυτότητας» με τους Ρώσους κάτι είχε πει ένας γερμανοεβραίος φιλόσοφος του 19ου αιώνα για την ιδεολογία ως «ψευδή συνείδηση», απλοελληνικά αυταπάτη. Όσοι δηλώνουν γνώστες του, όπως ο υπουργός μας των Εξωτερικών, κάτι πρέπει να έχουν ακούσει.

*Ο Γιώργος Κανέλλης είναι εκπαιδευτικός και περιφερειακός σύμβουλος Δ. Ελλάδας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News