Η αύξηση των αμυντικών δαπανών, όπως συμφωνήθηκε από τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών της ΕΕ στην τελευταία σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον προηγούμενο μήνα, και οι επενδύσεις σε εξοπλισμούς που έχουν ήδη αρχίσει ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις (με επικεφαλής τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Πολωνία), είναι αποτέλεσμα γρήγορων πολιτικών αποφάσεων, που σχεδόν επιβάλλονται από τις διεθνείς συνθήκες κρίσης, κυρίως από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις όποιες υποθετικές στρατηγικές της Ρωσίας. Σημείο αναφοράς αποτελεί, προφανώς, η ρωσική απειλή και, ως εκ τούτου, η ανάγκη ενίσχυσης των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της Ευρώπης και της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού άμυνας.

Οπως σχολιάζει σε άρθρο του ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera, αποφάσεις που ελήφθησαν αναδεικνύουν το υπέρογκο των αμυντικών δαπανών (5% του ΑΕΠ), δίχως ωστόσο να καταδεικνύουν την επακόλουθη ανάγκη για νέο χρέος και περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, ιδίως στο κράτος πρόνοιας και στην υγειονομική περίθαλψη, με προφανείς συνέπειες για τη δημοκρατική σταθερότητα των ευρωπαϊκών κοινωνιών.

«Οι κρατικές δαπάνες μπορούν εύκολα να εκτιναχθούν σε αναζήτηση δισεκατομμυρίων ευρώ που δεν μπορούν να βρεθούν για νοσοκομεία ή σχολεία», γράφει ο ιταλός σχολιαστής. «Σωστό ή λάθος, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, είναι σαφές ότι αυτές οι αποφάσεις θα επιβαρύνουν τους προϋπολογισμούς των κρατών, θα επιβάλουν περικοπές δαπανών σε άλλους τομείς και θα επηρεάσουν τις ζωές των πολιτών».

Επιδιώκοντας να φανταστεί πώς θα μπορούσε να είναι το μέλλον εάν οι αποφάσεις που ελήφθησαν για την άμυνα κλονίσουν περαιτέρω το κράτος πρόνοιας, πλήττοντας, συγχρόνως την αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων, ο Νάβα εξετάζει ορισμένα τρέχοντα δεδομένα, εστιάζοντας στη Γαλλία.

Αυτή την εβδομάδα, ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού παρουσίασε τις κατευθυντήριες γραμμές για κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού της χώρας για το 2026, έχοντας θέσει ως βασικό στόχο την εξοικονόμηση ενός ποσού της τάξης των 40 δισ. ευρώ, ούτως ώστε να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας. Μεταξύ άλλων ο γάλλος πρωθυπουργός μίλησε κατάργηση ορισμένων αργιών, για πάγωμα μισθών αλλά και για μείωση των κοινωνικών δαπανών.

Ολα τα υπουργεία θα επηρεαστούν, με μία εξαίρεση, όπως δήλωσε επίσημα ο Εμανουέλ Μακρόν στην ομιλία του προς τις ένοπλες δυνάμεις: «Η ασφάλεια της χώρας δεν μπορεί να υπόκειται σε δημοσιονομικές αποφάσεις», είπε ο γάλλος πρόεδρος, εξού και τα 413 δισ. ευρώ που σχεδιάζει να ξοδέψει το Παρίσι για την άμυνα και την ασφάλειά του κατά τα επόμενα επτά χρόνια. Ενώ οι ένοπλες δυνάμεις χαιρετίζουν αυτή τη «δημοσιονομική αναγνώριση», όπως τη χαρακτηρίζει ο Νάβα, τα σημεία σίγουρα δεν είναι ευοίωνα για άλλους δημόσιους φορείς. Ο Μπαϊρού υπερασπίζεται αυτήν την επιλογή στο όνομα της κυριαρχίας: «Υπάρχουν τομείς στους οποίους η προσπάθεια είναι ύψιστο ρεπουμπλικανικό καθήκον. Η άμυνα είναι ένας από αυτούς», είπε.

Οπως σημειώνει σε ένα κύριο άρθρο του ο αρχισυντάκτης της Le Figaro, Ζακ-Ολιβέρ Μαρτέν, αυτή η προσπάθεια είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί μια οικονομική καταστροφή σε μια χώρα όπου οι δημόσιες δαπάνες υπερβαίνουν τα 1,7 τρισ. ευρώ ενώ σύντομα, δεδομένου ότι δανείζεται περί τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, θα πληρώνει 100 δισεκατομμύρια ευρώ σε τόκους ετησίως.

Οπότε αυτό το δημοσιονομικό σφίξιμο είναι απαραίτητο αλλά όχι επαρκές σύμφωνα με τον Μαρτέν: «η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών απαιτεί άλλα, πιο φιλόδοξα μέτρα για να επαναφέρουμε τη Γαλλία σε τροχιά ανάπτυξης. Ο πρωθυπουργός το κατέστησε σαφές. Θα πρέπει να προχωρήσουμε πολύ περισσότερο. Και να επιμείνουμε. Οποιος μπαίνει στον πειρασμό να λησμονήσει την ακραία σοβαρότητα της κατάστασης θα πρέπει να το σκεφτεί δύο φορές. Αυτό που γίνεται σήμερα δεν πρέπει να ξαναγίνει σε δύο χρόνια. Ο Φρανσουά Μπαϊρού διατίθεται να αρχίσει τη βρώμικη δουλειά. Ας τον αφήσουμε να το κάνει».

Ομως, όπως επισημαίνει η Le Monde, η φιλοδοξία της μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,6% του ΑΕΠ το 2026 (από το 5,4 που εκτιμάται ότι θα φτάσει κατά το τρέχον έτος) κινδυνεύει να επιβαρύνει την κατανάλωση των νοικοκυριών, να μειώσει την ανάπτυξη που έχει ήδη αποδυναμωθεί από τον εμπορικό πόλεμο και να εντείνει την ανισότητα. Για παράδειγμα από υγειονομική περίθαλψη προβλέπεται εξοικονόμηση 5 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Σχεδόν σίγουρα παρόμοια ζητήματα σύντομα θα αρχίσουν να απασχολούν και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ενδεικτικά ο Μάσιμο Νάβα παραθέτει στατιστικά στοιχεία της Eurostat σχετικά με τη μείωση των νοσοκομειακών κλινών στην Ευρώπη. Μέσα σε μία δεκαετία (2013-2023) οι νοσοκομειακές κλίνες ανά την επικράτεια της ΕΕ μειώθηκαν από 557 σε 511 ανά 100.000 κατοίκους.

Η Eurostat σημειώνει, ωστόσο, ότι «οι επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις έχουν μειώσει τη μέση διάρκεια νοσηλείας» ενώ πλέον υπάρχουν και «εναλλακτικές λύσεις εξωτερικής νοσηλείας ή ημερήσιας φροντίδας».

Από το 2022 έως το 2023 στην ΕΕ χάθηκαν επιπλέον 5 νοσοκομειακές κλίνες ανά 100.000 κατοίκους. Ο περισσότερες αφορούσαν τη Βουλγαρία, 864 ανά 100.000 κατοίκους, ενώ ακολουθούσαν η Γερμανία με 766, η Ρουμανία με 728, η Αυστρία με 660 και η Ουγγαρία με 651.

Την ίδια χρονιά επτά κράτη μέλη είχαν λιγότερες από 300 νοσοκομειακές κλίνες ανά 100.000 κατοίκους: 298 η Κύπρος, 289 η Ιρλανδία, 288 η Ισπανία, 260 η Φινλανδία, 233 η Δανία, 231 η Ολλανδία και μόλις 187 η Σουηδία. Η Ελλάδα ήταν λίγο πάνω από το όριο των 400  κλινών ανά 100.000 κατοίκους, στη 14η θέση, με 424 κλίνες.

Την ίδια περίοδο, επιβεβαιώνοντας την προοδευτική γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης, στις περισσότερες χώρες της ΕΕ αυξήθηκε ο αριθμός των κλινών σε νοσηλευτικές και άλλες δομές μακροχρόνιας φροντίδας: το 2023 ήταν περίπου 3,6 εκατομμύρια σε όλη την ΕΕ.

Μια άλλη σειρά στοιχείων της Eurostat αποκαλύπτει μια απότομη αύξηση των ευρωπαίων πολιτών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν διακοπές και, γενικότερα, μια μείωση στον αριθμό των ημερών που περνούν μακριά από τα σπίτια τους: 121,3 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες, το 27% των περισσότερων από 499 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να κάνουν διακοπές μιας εβδομάδας. Στη Γερμανία οι πολυήμερες διακοπές είναι αδύνατες για 17,3 εκατομμύρια ανθρώπους, στην Ισπανία για 16,2 εκατομμύρια πολίτες και στη Γαλλία για λίγο πάνω από 15 εκατομμύρια.

«Τελικά, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι (ακόμα) παγκόσμιος πόλεμος, αλλά αλλάζει τον κόσμο, ξεκινώντας από την Ευρώπη. Θα είμαστε καλύτερα οπλισμένοι, τα παιδιά μας θα υποχρεούνται και πάλι να φορούν τα χακί, θα κάνουμε λιγότερες διακοπές και θα πληρώνουμε για ιατρική περίθαλψη με δικά μας έξοδα», σχολιάζει ο Μάσιμο Νάβα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News