Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2009, οι Δολομίτες είναι μια πολύ δύσκολη περιοχή για όσους προτιμούν την εύκολη ζωή. Η οροσειρά της βορειοανατολικής Ιταλίας, κοντά στα αυστριακά σύνορα, είναι γεμάτη απότομες κορυφές, πέτρινους καθεδρικούς ναούς δημιουργημένους από τη φύση και άγριους ​​κάθετους βράχους. Χαρακτηρίζεται, δε, από κατολισθήσεις, χιονοστιβάδες και γεωλογία που βρίσκεται σε μια συνεχή μάχη με τον εαυτό της για περισσότερα από 250 εκατ. χρόνια, γράφει στο BBC Travel ο Μάικ ΜακΙτσεραν.

Οι κορυφογραμμές, οι βράχοι και τα οροπέδια που βρίσκονται εκεί πάνω υποστηρίζουν ελάχιστα άλλα πράγματα εκτός από τα τελεφερίκ και τη via ferrata (ατσάλινος δρόμος), τα ορεινά μονοπάτια που διανοίχτηκαν κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εξοπλίστηκαν με χαλύβδινα σύρματα, σιδερένιες σκάλες και γέφυρες, για την ασφαλή προώθηση των στρατιωτών και του εξοπλισμού ανάμεσα από απόκρημνα βράχια και δύσκολες καιρικές συνθήκες.

Ολα αυτά καθιστούν τα βουνά απίθανη τοποθεσία για μια συλλογή μουσείων. Και όμως, είναι κρυμμένα μέσα στα σύννεφα, σε πολύ μεγάλα υψόμετρα, συγκεντρώνοντας επισκέπτες που θέλουν να αναλογιστούν τη φύση, τον σύγχρονο αλπινισμό και την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, όλα έχουν κάτι κοινό: τον εξερευνητή, συγγραφέα και ορειβάτη Ράινχολντ Αντρέας Μέσνερ, από το Μπρίξεν, τη γερμανόφωνη ιταλική αυτόνομη επαρχία του Νότιου Τυρόλου.

Ο ιταλός αναρριχητής  έχει αντιμετωπίσει ακραίες προκλήσεις για μεγάλο μέρος της ζωής του, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ. Εγινε ο πρώτος ορειβάτης στον κόσμο που μέχρι το 1986 είχε κατακτήσει και τις 14 κορυφές της Γης με υψόμετρο άνω των 8.000 μέτρων, ενώ είναι γνωστός και για την πρώτη μοναχική ανάβαση στο Εβερεστ, το 1980. Και όλα αυτά χωρίς βοηθητικό οξυγόνο.

Ακόμη, στα χρόνια που ακολούθησαν, ο υπεράνθρωπος ιταλός αναρριχητής έσυρε ένα έλκηθρο χωρίς βοήθεια, τόσο στη Γροιλανδία όσο και στην Ανταρκτική. Και οι θρίαμβοί του είναι ικανοί να διεγείρουν τον εσωτερικό εξερευνητή μέσα στον καθένα από εμάς. Ο Μέσνερ μπορεί να θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ορειβάτες στην Ιστορία, αλλά είναι επίσης ένας «φύλακας» ιστοριών.

Από τότε που ανέβηκε στην πρώτη του κορυφή, σε ηλικία πέντε ετών, έχει γράψει 80 βιβλία για τις συναρπαστικές αποστολές του, αλλά ακόμη και σήμερα, στα 81 του χρόνια, ο γερμανόφωνος Ιταλός δεν δείχνει καμία πρόθεση να επιβραδύνει τον ρυθμό του. Αν μη τι άλλο, έχει ακόμη πολλές ιστορίες να διηγηθεί, γράφει στο BBC Travel ο Μάικ ΜακΙτσεραν.

Το πιο πρόσφατο project του Μέσνερ είναι το «Reinhold Messner Haus». Βρίσκεται στις Τρεις Κορυφές-σύμβολο (3 Zinnen Dolomites) των Δολομιτών και έχει κηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 2009. Το ανέπτυξε μαζί με τη σύζυγό του, Νταϊάν, εν μέσω του αυξανόμενου ενδιαφέροντος των ταξιδιωτών για την περιοχή. Σύμφωνα με τον οργανισμό τουρισμού, ο αριθμός των επισκεπτών στο Νότιο Τιρόλο αυξάνεται συνεχώς, καθώς τα βουνά του αποτελούν μια όμορφη σύνθεση δύο διαφορετικών κόσμων: ένα σκηνικό για αρχάριους πεζοπόρους και ταυτόχρονα μια φανταστική χώρα για ορειβάτες.

«Το “Reinhold Messner Haus” είναι το όνειρό μου και μια πρόκληση ώστε να διατηρήσω ζωντανό το αρχικό πνεύμα της ορειβασίας, να μεταδώσω τις γνώσεις μου στην επόμενη γενιά. Γι’ αυτό δημιουργήσαμε αυτό το νέο σπίτι», δήλωσε στο BBC, για το τελευταίο του εγχείρημα, το οποίο εγκαινίασε φέτος το καλοκαίρι, θέλοντας να διώξει κάθε υπόνοια συνταξιοδότησης.

Εκ πρώτης όψεως, στο «Reinhold Messner Haus» φιλοξενείται μια συλλογή εργαλείων ορειβασίας και ταυτόχρονα παρουσιάζονται σε χρονολογική σειρά τα εξαιρετικά επιτεύγματα του Ράινχολντ Μέσνερ. Δεν βρίσκεται στο κέντρο μιας πόλης, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα παραδοσιακά μουσεία, αλλά είναι κρυμμένο σε ένα οροπέδιο στην κορυφή του όρους Ελμο, πάνω από το χωριό Σέξτεν. Δεν βρίσκεται καν σε κάποιο συνηθισμένο  κτίριο, αλλά μέσα σε έναν πρώην σταθμό τελεφερίκ που προοριζόταν για κατεδάφιση.

«Βιωσιμότητα στην πράξη», όπως παρατήρησε η Νταϊάν μιλώντας στον βρετανό ταξιδιωτικό δημοσιογράφο που τους επισκέφθηκε. «Ολα ήταν ήδη εδώ, οπότε δεν χρησιμοποιήσαμε νέα υλικά ή πόρους», είπε. Τώρα το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αποθήκης είναι ανοιχτό στο κοινό. Οι υπόλοιπες αίθουσες παραμένουν ιδιωτικές και οι Μέσνερ διαθέτουν ένα διαμέρισμα με υπνοδωμάτιο.

Οι χώροι είναι γεμάτοι με περίεργα αντικείμενα από την ιδιωτική συλλογή των Μέσνερ, συγκεντρωμένα σε ταξίδια δεκαετιών, ωστόσο οι θιβετιανοί τροχοί προσευχής και οι μάσκες Mahakala, τα ινδουιστικά ειδώλια και οι εμψυχωτικοί πίνακες ζωγραφικής κάνουν το Reinhold Messner Haus να μοιάζει μάλλον με πολιτιστικό και καλλιτεχνικό χώρο.

«Θέλαμε να προσφέρουμε μια πλατφόρμα για την καλύτερη κατανόηση της σχέσης μας με τη φύση», εξήγησε η Νταϊάν. Ο Μάικ ΜακΙτσεραν παρατηρεί στο άρθρο του στο BBC ότι στο εσωτερικό του κτιρίου ένιωσε έντονα αυτή την αίσθηση πνευματικότητας, ενώ έξω οι Δολομίτες έλαμπαν, δείχνοντάς του τα δόντια τους.

Κατεβαίνοντας μια σκάλα γεμάτη με ανενεργά καλώδια και γρανάζια, έφτασαν σε ένα δωμάτιο που θυμίζει παραδοσιακό γραφείο και αρχείο κάποιου λάτρη της περιπέτειας. Εδώ η χρυσή εποχή της ορειβασίας ζωντανεύει μέσα από χάρτες, διαγράμματα και κουτιά με ασπρόμαυρες φωτογραφίες, που ο Μέσνερ δεν είχε ταξινομήσει ποτέ μέχρι σήμερα.

«Πρέπει να καταλάβετε ότι έφευγα για μια αποστολή, γύριζα σπίτι, έγραφα ένα βιβλίο, έκανα μερικές διαλέξεις και μετά έφευγα ξανά, για ένα άλλο ταξίδι. Ποτέ δεν με ένοιαζε τι θα γινόταν με όλα τα υλικά μου», είπε στο BBC ο Ράινχολντ. «Δεν ανησυχούσα για το χθες ή το παρελθόν. Ζούσα στο μέλλον».

Από εκεί το ζευγάρι οδήγησε τον βρετανό δημοσιογράφο μέσα από έναν χώρο γεμάτο σχοινιά, παγοκόφτες και ένα πολικό έλκηθρο, σε ένα άλλο δωμάτιο με πίνακες από τα Ιμαλάια. Επειτα ανέβηκαν μια σκάλα και βγήκαν σε ένα τεράστιο μπαλκόνι που κρεμόταν από το κτίριο σαν θεωρείο. Η ανταμοιβή τους ήταν μια εκπληκτική πανοραμική θέα των Δολομιτών: βουνά σαν μεγάλα πέτρινα κύματα, επάλξεις από ασβεστόλιθο με σκαλισμένους πυργίσκους και πριονωτές κορυφογραμμές, που υψώνονταν πάνω από δασωμένες πράσινες πλαγιές.

Σε μια γωνία του μπαλκονιού ήταν τοποθετημένο ένα γλυπτό ύψους 1,9 μέτρων που απεικονίζει τον Ράινχολντ σε μια συγκεκριμένη στιγμή –με κουκούλα και γάντια, σκυμμένο και στωικό–, βασισμένο σε μια φωτογραφία από τη δεύτερη σόλο ανάβασή του στο Νάνγκα Παρμπάτ το 1978. Το γλυπτό αποτέλεσε φόρος τιμής του σλοβάκου καλλιτέχνη Στέφαν Πάπτσο προς τον ορειβάτη όταν εκείνος βρισκόταν στην ακμή του.

Ηταν αυτό το πιο περήφανο επίτευγμά του; «Ισως, αλλά οι Δολομίτες είναι τα πιο όμορφα βουνά στον κόσμο και μου έχουν δώσει τη μεγαλύτερη χαρά», απάντησε δείχνοντας τις κορυφές που τόσο καλά γνωρίζει.

Αλλα έξι μουσεία του Μέσνερ στους Δολομίτες

Η κληρονομιά του Ράινχολντ στους Δολομίτες είναι δύσκολο να αγνοηθεί. Το Reinhold Messner Haus είναι μεν η πολύ προσωπική ωδή του 80χρονου ορειβάτη στη ζωή του, αλλά έχουν γίνει και άλλες προσπάθειες να κατανοηθούν τόσο η ορειβατική κουλτούρα του όσο και ολόκληρη η καριέρα του.

Μεταξύ 1995 και 2015 ίδρυσε έξι μουσεία σε όλο το Νότιο Τιρόλο, με πολλά από αυτά να είναι κρυμμένα με τον ίδιο τρόπο, σε ανεμοδαρμένες βουνοκορφές και σε οχυρωμένα κάστρα, από το Μπολζάνο μέχρι το Μπρούνεκ (Μπρούνικο στα ιταλικά). Η διαφορά είναι ότι ο Ράινχολντ έχει κόψει εντελώς τους δεσμούς του με αυτά, έστω κι αν φέρουν ακόμα το βάρος του οικογενειακού του ονόματος.

Τα μουσεία αυτά, που βρίσκονται σε μερικές από τις πιο εντυπωσιακές τοποθεσίες του κόσμου, ονομάζονται πλέον συλλογικά Messner Mountain Museums και φιλοξενούν ευρύτερες θεματικές εκθέσεις για την ορεινή κουλτούρα, τον αλπινισμό και την ανθρωπολογία. Διευθύνονται, δε, από την 37χρονη Μαγκνταλένα Μέσνερ, κόρη του Ράινχολντ από τον δεύτερο γάμο του με τη Σαμπίνε Στέλε.

Το πιο εντυπωσιακό από όλα είναι το Messner Mountain Museum Corones, το οποίο σχεδίασε η αείμνηστη ιρακινή αρχιτέκτονας Ζάχα Χαντίντ. Σκαρφαλωμένο σε ένα φυσικό μπαλκόνι στα 2.275 μ. κοντά στην κορυφή του Κρόνπλατς, στην κοιλάδα Πούστερ, είναι ένα αριστούργημα μη γραμμικής αρχιτεκτονικής από χυτό σκυρόδεμα, με σπηλαιώδεις αίθουσες και αποδομημένα γεωμετρικά σχήματα που μιμούνται τους σχηματισμούς βράχων και παγετώνων των Δολομιτών, όπου έπαιζε συχνά ο Ράινχολντ. Παραδόξως, όμως, τα επιτεύγματα του ανθρώπου του οποίου το όνομα φέρει το μουσείο δεν είναι παρά ψίθυροι σε όλες τις αίθουσες.

Αυτά τα αξιοθέτα είναι πλέον κειμήλια από το παρελθόν του Μέσνερ, όμως τα βουνά εξακολουθούν να είναι το πάθος της ζωής του, όπως και ο αγώνας του να βοηθήσει την επόμενη γενιά ώστε να παραμείνει συνδεδεμένη με τα άγρια ​​μέρη. «Η περιπέτεια δεν είναι τόσο παλιά, ίσως μόνο 200 χρόνια», εξήγησε στον δημοσιογράφο του BBC, καθώς συνέχιζαν την περιήγησή τους. «Αλλά η σχέση μεταξύ ανθρώπου και φύσης έχει αλλάξει, και είναι σημαντικό να μην ξεχαστούν οι ιστορικές παραδόσεις της ορειβασίας», τόνισε ο θρυλικός ορειβάτης.

Aπό το μπαλκόνι ανέβηκαν σε ένα άλλο επίπεδο, στο κεντρικό σημείο του σπιτιού: την παλιά πλατφόρμα του τελεφερίκ, που έχει μετατραπεί σε έναν πανέμορφο χώρο μετάβασης, ανάμεσα στα βουνά και τα πιο πολύτιμα αναμνηστικά του ορειβάτη. Εξω ξεδιπλώνεται ένα πανόραμα 180 μοιρών. Μέσα, μπότες αναρρίχησης και φωτογραφικές μηχανές, ιμάντες ασφαλείας και κράνη απολαμβάνουν την άξια συνταξιοδότησή τους τοποθετημένα σε μεταλλικά ράφια.

Σε μια σειρά από γυάλινες βιτρίνες υπάρχουν γράμματα, ημερολόγια και φωτογραφίες από παγωμένα δάχτυλα χεριών και ποδιών, καθώς και έγγραφα αποστολών, πολλά από τα οποία αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για τη στενή σχέση του Ράινχολντ με τον μικρότερο αδελφό του, Γκίντερ, ο οποίος σκοτώθηκε σε χιονοστιβάδα ενώ οι δυο τους κατέβαιναν το Νάνγκα Παρμπάτ, το 1970. Ηταν ένα γεγονός που άλλαξε τη ζωή του Μέσνερ και το οποίο τον στοιχειώνει κάθε μέρα από τότε. «Τόσες πολλές πικρές αναμνήσεις», μουρμούρισε.

Πάνω, σε μια τεράστια μεταλλική γέφυρα, φράσεις γραμμένες στα ιταλικά, στα γερμανικά και στα αγγλικά μεταφέρουν μηνύματα ελπίδας. «Ατελείωτες σκέψεις, ανοιχτό μυαλό». «Πάντα μπροστά με αργά βήματα». Είναι το είδος του χώρου που εμπνέει αλλά και συγκινεί, εκεί όπου σχεδιάζονται και οργανώνονται νέες περιπέτειες, γράφει στο BBC Travel ο Μάικ ΜακΙτσεραν. Είναι ένα μέρος όπου το δραματικό τοπίο των Δολομιτών υποτάσσεται, προσθέτει. Ισως ακόμη και για να περιγραφούν λεπτομερώς οι πιθανές μελλοντικές στιγμές της εξαιρετικής ιστορίας της ζωής του Ράινχολντ Μέσνερ πριν από το μεγάλο φινάλε του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News