Ενα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ανθρωπος του κόσμου» ποια σκέψη θα σας προκαλούσε ανακλαστικά; Μάλλον ότι πρόκειται για τη βιογραφία –έστω, με κάποια καρυκεύματα μυθιστορίας– ενός επιφανούς «κοσμοπολίτη» με οικονομική επιφάνεια ή κάποιου διαπρεπούς «διεθνιστή» με φιλελεύθερη, κομμουνιστική, μπορεί και αναρχική ιδεολογία. Σωστά; Πάντως το μυαλό δύσκολα θα πήγαινε στον παρακατιανό τσιγγάνο. Πόσο μάλλον στον «τσιγγάνο Τσάρλι Τσάπλιν». Και όμως!

Το ντοκιμαντέρ που γύρισε η Κάρμεν Τσάπλιν, η εγγονή του μεγάλου κωμικού και πρωτοπόρου του βωβού κινηματογράφου, αυτό ισχυρίζεται: ότι ο παππούς της ήταν τσιγγάνος, «Ρομά» όπως συνηθίζουμε να λέμε σήμερα. Εκπληξη βέβαια, η οποία καταλαγιάζει όσο σκέφτεται κανείς την καλλιτεχνική κλίση αυτής της ράτσας. Στην Ελλάδα τουλάχιστον, τα παραδείγματα δεν λείπουν και είναι αδαμάντινα. Ε, ναι, λοιπόν. Γιατί όχι και ο Τσάπλιν;

Το φιλμ γυρίστηκε πάνω σε σενάριο της σκηνοθέτριας, το οποίο συνυπογράφουν οι Ισπανοί Ιζακί Λακουέστα και Αμάια Ραμίρεζ, φιλοδοξεί να είναι η φιλμική προβολή της «παράδοσης των τσιγγάνων» από τη δική τους σκοπιά και διηγείται ένα περιστατικό μάλλον διαφωτιστικό για το θέμα που εξετάζει.

Οταν θα λάβεις αυτό το γράμμα…

Εκατοντάδες χιλιάδες επιστολές είχε λάβει ο Τσάπλιν, λέει, κατά τη διάρκεια του βίου του, όμως ένα γράμμα δεν το πέταξε, το κράτησε, μάλιστα το κλειδαμπάρωσε στο προσωπικό του κομοδίνο. Για να μην παραπέσει κάπου και χαθεί – ή για να μην το πάρει κανένα μάτι αδιάκριτο, φθονερό, μπορεί και κακούργο. Θα είχε συναισθηματική αξία αυτό το γράμμα, ως φαίνεται – ή θα αποκάλυπτε κάτι που δεν έπρεπε να αποκαλυφθεί, παρά μόνο υπό συνθήκες. Ο αποστολέας του ήταν αθίγγανος.

Ελεγε στον μεγάλο Τσάρλι Τσάπλιν πού και από ποια έχει γεννηθεί. Ναι, ύστερα από αυτό το ντοκιμαντέρ το βιογραφικό του Τσάπλιν αλλάζει. Το γράμμα έλεγε ότι δεν γεννήθηκε στο Λονδίνο, αλλά σε έναν τεράστιο καταυλισμό Ρομά έξω από το Μπέρμιγχαμ, ονόματι «Black Patch Park», μέσα σε ένα κάρο – στο κάρο της «βασίλισσας των τσιγγάνων». Ετσι το ντοκιμαντέρ εξετάζει και τη σχέση που μπορεί να έχει η «ιδιοφυΐα» του καλλιτέχνη με την πραγματική καταγωγή του – τουλάχιστον οι εγγονές του ενδιαφέρονται για το θέμα αυτό.

Αφηγητής στο φιλμ είναι το έβδομο τέκνο του Τσάρλι Τσάπλιν, ο ηθοποιός Μάικλ Τσάπλιν, όπως και η μητέρα του, η τελευταία σύζυγος του πατέρα του, η Ούνα Ο’Νιλ. Εμφανίζονται και μιλούν για τον μεγάλο κωμικό και οι σκηνοθέτες Εμίρ Κουστουρίτσα και Τόνι Γκάτλιφ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News