Μέχρι πρόσφατα το hygge, η δανέζικη λέξη που σημαίνει χαλαρότητα και άνεση, ήταν το σήμα κατατεθέν του σκανδιναβικού τρόπου ζωής. Σήμερα έχει αντικατασταθεί από τη λέξη sisu, που σημαίνει θάρρος, σθένος, γενναιότητα και ανθεκτικότητα στα φινλανδικά. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει sisu στην πράξη, μπορεί να δει την ομώνυμη ταινία, η οποία πραγματεύεται την επίμονη αντίσταση ενός ανθρώπου εναντίον των Ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ετοιμότητα της Φινλανδίας, μια αντίληψη κοινωνικής κινητοποίησης και θέλησης για μάχη, έχει καταστήσει τη χώρα πρότυπο για το ΝΑΤΟ, γράφουν οι Times του Λονδίνου. Και έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη Βρετανία και τις περισσότερες άλλες χώρες της Δυτικής συμμαχίας, όπου υπάρχει απροθυμία ακόμη και για την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.

Ο Πάσι Ρατικάινεν, ανώτερος σχεδιαστής πολιτικής άμυνας του Ελσίνκι, στέκεται 25 μέτρα κάτω από το έδαφος, σε μια σήραγγα λαξευμένη στον γρανιτένιο βράχο, δίπλα σε ένα πολυσύχναστο υπόγειο αθλητικό κέντρο. «Πιστεύουμε ότι το sisu είναι η υπερδύναμή μας» λέει στους Times. «Οι Φινλανδοί ζούμε σε ένα εχθρικό κλίμα. Είμαστε δίπλα στη Ρωσία. Χρειαζόμαστε θάρρος».

Υπάρχουν 280.000 στρατιώτες στον εφεδρικό στρατό ταχείας κινητοποίησης της Φινλανδίας, που αποτελείται κυρίως από άτομα ηλικίας 20 έως 25 ετών. Ολοι οι άνδρες είναι έφεδροι. Μόνο ένας πυρήνας περίπου 8.400 ατόμων είναι επαγγελματίες.

«Εχουμε εφεδρικό στρατό. Δεν έχουμε αναθέσει την άμυνά μας σε επαγγελματίες. Είμαστε μια δημοκρατία. Είμαστε εμείς» εξηγεί ο Ρατικάινεν.

Ολα αυτά είναι εντυπωσιακά, αν σκεφτεί κανείς ότι η Φινλανδία είναι μια πρώην ουδέτερη χώρα που εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ μόλις τον Απρίλιο του 2023. «Είναι δύσκολο να καταλάβεις το sisu αν δεν είσαι Φινλανδός. Πιστεύουμε ότι φέρνει μια ιδιαίτερη δύναμη» λέει στους Times ένας φινλανδός αξιωματούχος.

Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία είναι δημοφιλής στη Φινλανδία και υποστηρίζεται από περισσότερο από το 80% του κοινού, σύμφωνα με κυβερνητικές δημοσκοπήσεις.

Ολοι οι Φινλανδοί λαμβάνουν στρατιωτική εκπαίδευση, ο συνολικός αριθμός των εφέδρων είναι 900.000 στρατιώτες σε έναν πληθυσμό 5,6 εκατ. ανθρώπων και η ιδέα του πολέμου για την υπεράσπιση της χώρας είναι βαθιά ριζωμένη μέσα τους.

Υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των νέων Φινλανδών και των νέων Βρετανών, σημειώνουν οι Times. Μια έρευνα του YouGov, τον περασμένο Φεβρουάριο, διαπίστωσε ότι μόνο το 11% των Βρετανών ηλικίας 18-27 ετών ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν για τη χώρα τους, ενώ το 41% θα αρνούνταν να υπηρετήσουν σε κάθε περίπτωση.

Στη Φινλανδία, το 71% των ανδρών ηλικίας 18-25 ετών –από 61% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2023– είναι έτοιμοι να πολεμήσουν «σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν το αποτέλεσμα φαίνεται αβέβαιο». Το ποσοστό αυξάνεται σε 78% στον συνολικό πληθυσμό.

Οι φινλανδοί στρατιωτικοί και αμυντικοί αξιωματούχοι αντιλαμβάνονται το θέμα ως ιστορικό, πολιτιστικό και ριζωμένο στο αυτοκρατορικό παρελθόν της Βρετανίας.

«Γιατί οι νέοι Βρετανοί να λένε “ναι, θα πολεμούσα για τη χώρα μου” χωρίς να έχουν λάβει καμία στρατιωτική εκπαίδευση; Εδώ τη λαμβάνουν όλοι. Αλλάζει τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα» εξήγησε ένας αξιωματούχος στους Times. «Είχατε την τύχη να πολεμήσετε κάπου αλλού, έξω από το όμορφο νησί σας, σε όλον τον πλανήτη. Εμείς έπρεπε να πολεμήσουμε για την ύπαρξή μας εδώ. Σε αντίθεση με τη Βρετανία, έχουμε την πολυτέλεια να επικεντρωθούμε σε ένα πράγμα: στην άμυνά μας και όχι σε έναν παγκόσμιο ρόλο».

Οι ρίζες του sisu βρίσκονται στο αφιλόξενο περιβάλλον και κλίμα της Φινλανδίας, τα οποία έχουν σφυρηλατήσει έναν σκληρό λαό. Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στη Φινλανδία σταμάτησαν να προειδοποιούν τους πολίτες για αρκούδες επειδή οι ντόπιοι συνέρρεαν για να τις δουν – αντί να τις αποφεύγουν.

Η χώρα δοκιμάστηκε σκληρά στον «χειμερινό πόλεμο» του 1939, διάρκειας 105 ημερών, όταν η Σοβιετική Ενωση εισέβαλε στη γείτονά της. Ηταν ένα αιματηρό αδιέξοδο, αλλά οι Φινλανδοί άντεξαν, με 26.000 νεκρούς έναντι 126.000 σοβιετικών στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το σκανδιναβικό έθνος παρέμεινε ουδέτερο αλλά διατήρησε την κουλτούρα του θάρρους άθικτη.

«Κάθε φορά που ο γείτονάς μας ο Πούτιν λέει κάτι, μας υπενθυμίζει την ιστορία μας και τη γεωγραφική μας θέση» αναφέρει ο αξιωματούχος. «Εμείς οι Φινλανδοί δεν είμαστε πολύ καλοί στο να ανησυχούμε. Δεν είναι φυσικό για εμάς».

Η εκπαίδευση επικεντρώνεται στην ευκινησία και στην ταχύτητα. Οι έφεδροι δεν πληρώνονται. «Θέλουν να συμμετέχουν. Η εκπαίδευση είναι πολύ δημοφιλής» είπε στους Times ένας εν ενεργεία αξιωματικός.

Σε μια περιήγηση στο καταφύγιο πολιτικής άμυνας Μεριχάκα του Ελσίνκι ο Ρατικάινεν επιδεικνύει σήραγγες σχεδιασμένες για την αντιμετώπιση πυρηνικού χτυπήματος, με υπόγεια παιδική χαρά, αρκετά κλειστά γήπεδα ποδοσφαίρου και γυμναστήρια.

«Οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση. Είναι ταυτόχρονα αθλητική αίθουσα, παιδική χαρά και καταφύγιο» λέει ο Ρατικάινεν. «Εάν οι πολίτες συνηθίσουν να πηγαίνουν στα υπόγεια καταφύγια, αυτό θα βοηθήσει σε περίπτωση που θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν. Οι άνθρωποι ξέρουν πού βρίσκονται. Είναι μέρη σαν όλα τα άλλα».

Το Μεριχάκα, που άνοιξε το 2003, μπορεί να φιλοξενήσει 6.000 άτομα. Το συγκρότημα, το οποίο επισκέφθηκε ο ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι τον Μάρτιο, είναι ένα από τα 50.500 καταφύγια πολιτικής άμυνας της Φινλανδίας, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν συνολικά 4,8 εκατ. άτομα. Το Ελσίνκι μπορεί να φιλοξενήσει 900.000 άτομα σε καταφύγια, υπεραρκετά ώστε οι κάτοικοι της πόλης να προστατευθούν από εκρήξεις βομβών, καταρρεύσεις κτιρίων και ραδιενέργεια.

Τα καταφύγια επιτρέπουν στους κατοίκους του Ελσίνκι να συνεχίσουν να ζουν και να εργάζονται στην πόλη προστατευμένοι από το άγχος του πολέμου, ακόμη και αν αυτή πληγεί από μπαράζ πυραύλων ή drones. Η Φινλανδία έχει παρατηρήσει ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί τη στέρηση ύπνου και τον φόβο ως όπλα για να προκαλέσει κόπωση από τον πόλεμο και να δημιουργήσει πρόσφυγες και ηττοπάθεια.

«Εάν η Ρωσία θελήσει να δοκιμάσει την αποφασιστικότητά μας, δεν θα χρειαστεί να το κάνει για ημέρες ή εβδομάδες, αλλά για μήνες» καταλήγει ο Ρατικάινεν. «Το sisu λέει ότι θα αντέξουμε μέχρι τέλους».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News