Η Σερένιτι Στραλ, photo editor του BBC, πήρε τη Μάργκο, τη σκυλίτσα της, από ένα καταφύγιο ζώων και από την πρώτη στιγμή ήξερε ότι το τρίχρονο ημίαιμο πίτμπουλ της πάλευε με το άγχος. «Το καταφύγιο την χαρακτήρισε ντροπαλή και καλή με τα παιδιά, αλλά νευρική και αβέβαιη για τα άλλα σκυλιά», λέει στο BBC η Στραλ. Η Μάργκο έπαιρνε Prozac, αλλά της προκαλούσε επιληπτικές κρίσεις, οπότε αποφάσισαν να της το κόψουν.

Μόλις την έφερε  στο σπίτι, η Στραλ κατάλαβε γρήγορα ότι το να μένει μόνη της ήταν αυτό που  της προκαλούσε το μεγαλύτερο άγχος. Συμβουλεύτηκε διάφορους εκπαιδευτές και γιατρούς και δοκίμασε διάφορες τεχνικές ηρεμίας, χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά, ένα πράγμα λειτούργησε: να ακούει κλασική μουσική ή άλλα ορχηστρικά κομμάτια που δεν είχαν έντονα κρουστά, γράφει στο BBC η Αλι Χίρσλαγκ.

Ενας από τους εκπαιδευτές της Μάργκο συνέστησε στην Σερένιτι Στραλ το «Through a Dog’s Ear», μια σειρά από αργές συνθέσεις, κυρίως πιάνου, σχεδιασμένες ειδικά για να βοηθούν στη μείωση του στρες στα σκυλιά. Δημιουργήθηκε από τον Τζόσουα Λιντς, έναν ειδικό Ψυχοακουστικής (ο οποίος μελετά τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αντιληπτός ο ήχος), και τη Σούζαν Γουάγκνερ, μια κτηνίατρο-νευρολόγο, οι οποίοι μελέτησαν τις επιπτώσεις αυτής της μουσικής στα σκυλιά. Παρατήρησαν πάνω από 150 σκυλιά σε ιδιωτικά σπίτια και εκτροφεία και διαπίστωσαν ότι σκύλοι  εκτροφείων σε ποσοστό μεγαλύτερο του 70% και το 80% των σκύλων σε σπίτια εμφάνισαν λιγότερα συμπτώματα άγχους (όπως ο βηματισμός, του τρέμουλο και το λαχάνιασμα) όταν άκουγαν κυρίως μουσική πιάνου.

Στην κάμερα ασφαλείας, που είχε εγκαταστήσει η Στραλ στο σπίτι της, είδε σχεδόν αμέσως τον αντίκτυπο της μουσικής στη Μάργκο. Λέει ότι συνήθιζε να λαμβάνει μηνύματα από τους γείτονές της που παραπονιόντουσαν για το γάβγισμα της σκυλίτσας όταν έμενε μόνη της. Τώρα, αντί να βηματίζει και να γαβγίζει, η Μάργκο κοιμάται ειρηνικά, ακούγοντας Μπραμς ή Μπετόβεν, ενώ η ιδιοκτήτριά της λείπει. «Υπήρξαν φορές που δεν είχα γυρίσει σπίτι μέχρι τις 4 το πρωί, και απλώς κοιμόταν», λέει η Στραλ στο BBC.

Aλλες μελέτες έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα. Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο Κουίν’ς του Μπέλφαστ εξέτασαν την επίδραση τριών τύπων ήχων σε σκύλους εκτροφείου και σε σκύλους σε ιδιωτικά σπίτια: κλασική μουσική, ηχητικά βιβλία και σιωπή (ομάδα ελέγχου). Αφού παρατήρησαν προσεκτικά τις αλλαγές στη συμπεριφορά, οι δύο ερευνήτριες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κλασική μουσική είχε αξιοσημείωτη ηρεμιστική επίδραση σε «έντονα αγχωτικές καταστάσεις», όπως μια επίσκεψη στον κτηνίατρο και μια μεγάλη διαδρομή με το αυτοκίνητο.

Ωστόσο, δεν είναι αποτελεσματικά όλα τα στυλ κλασικής μουσικής. Οι αργές συνθέσεις από 50-60 bmp (χτυπήματα ανά λεπτό ή λιγότερο), απλές με χαμηλά ή καθόλου κρουστά στοιχεία είναι οι καλύτερες. Αυτός ο συνδυασμός έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης που υποδηλώνει αντίδραση στο στρες) σε σκύλους. Η υποκείμενη αιτία γι’ αυτό το αποτέλεσμα, όμως, είναι λιγότερο κατανοητή.

«Η πιο λογική εξήγηση είναι ότι υπάρχει κάτι εγγενώς χαλαρωτικό σε αυτό το είδος μουσικής, προκαλώντας ίσως την απελευθέρωση χημικών ουσιών που προκαλούν μια ευχάριστη ψυχική κατάσταση», λέει η Ντέμπορα Γουέλς, μία από τις δύο συγγραφείς της μελέτης και ερευνήτρια συμπεριφοράς ζώων στο Πανεπιστήμιο Κουίν’ς του Μπέλφαστ.

Η Γουέλς έχει μελετήσει τις επιπτώσεις της κλασικής μουσικής σε μια σειρά από είδη ζώων, μεταξύ των οποίων και ζώα που βρίσκονται σε ζωολογικούς κήπους, όπως ελέφαντες και γορίλες. «Οι ελέφαντες και οι γορίλες που φιλοξενούνται σε ζωολογικούς κήπους έδειξαν πλεονεκτήματα ευημερίας, αφιερώνοντας λιγότερο χρόνο σε στερεοτυπική συμπεριφορά ή/και επιθετικότητα», λέει η Γουέλς. Αλλα πλεονεκτήματα ευημερίας μπορεί να περιλαμβάνουν καλύτερες συνήθειες φαγητού και ύπνου, ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα και βελτιωμένη γονιμότητα.

Ακόμη, η Αλι Χίρσλαγκ επισημαίνει  στο BBC, ότι τα ζώα και οι άνθρωποι έχουν εγγενώς διαφορετικές ακουστικές ικανότητες. Οι σκύλοι έχουν περίπου τρεις φορές μεγαλύτερο ακουστικό εύρος από τους ανθρώπους (συχνότητες έως 65.000 Hz), επομένως μπορούν να ακούσουν υψηλότερες συχνότητες και ήχους πολύ πιο μακρινούς από ό,τι μπορεί να ακούσει το μέσο ανθρώπινο αυτί.

Οι γάτες μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμη υψηλότερες συχνότητες (έως 79.000 Hz), γι’ αυτό και μια κόρνα αυτοκινήτου στον δρόμο ή ακόμα και το τσαλάκωμα του αλουμινόχαρτου μπορεί να τις κάνει να το βάλουν στα πόδια. Λίγες μελέτες έχουν διεξαχθεί σχετικά με τις ηρεμιστικές επιδράσεις της μουσικής στις γάτες. Ωστόσο, μια μελέτη βρήκε μια συσχέτιση. Ερευνητές έβαλαν ακουστικά σε 12 γάτες ενώ βρίσκονταν σε καταστολή για στείρωση και έπαιξαν τρία είδη ήχων διαδοχικά: το «Torn» της Νάταλι Ιμπρούλια, το «Adagio for Strings» του Σάμιουελ Μπάρμπερ και το «Thunderstruck» των AC/DC. Η επιλογή κλασικής μουσικής είχε ως αποτέλεσμα πιο αργό ρυθμό αναπνοής, χαμηλότερο καρδιακό ρυθμό και μεγαλύτερη διαστολή της κόρης (και οι τρεις είναι δείκτες ηρεμιστικής επίδρασης).

Ωστόσο, η κλασική μουσική δεν είναι το μόνο είδος που μπορεί να ηρεμήσει τα κατοικίδια. Η ρέγκε και η απαλή ροκ, με απλούς ρυθμούς, πιο αργό τέμπο και χωρίς βαριά κρουστά, έχει επίσης αποδειχθεί ότι χαλαρώνουν σκύλους σε καταφύγια. Μια άλλη μελέτη σε 35 γάτες, που νοσηλεύονταν σε νοσοκομείο, διαπίστωσε ότι η οργανική μουσική μείωσε επίσης τον αναπνευστικό τους ρυθμό, εφόσον δεν είχε πολύ υψηλές ή χαμηλές συχνότητες (κομμάτια με πιάνο, φλάουτο και έγχορδα).

Θεωρητικά, δε, τα ηχητικά βιβλία (audiobooks) θα μπορούσαν να καλμάρουν τα κατοικίδια ζώα, ειδικά με έναν αφηγητή με χαλαρωτική φωνή, αλλά αυτό δεν ισχύει στην πράξη. Μια μελέτη του 2022 την οποία συνυπογράφει η Ντέμπορα Γουέλς, παρατήρησε τις αντιδράσεις 60 σκύλων είτε σε κλασική μουσική είτε σε ηχητικά βιβλία ενώ οι ιδιοκτήτες τους απουσίαζαν για λίγο, και διαπίστωσε ότι τα ηχητικά βιβλία είχαν ελάχιστη έως καθόλου ηρεμιστική επίδραση. Αντί να κάθονται ή να ξαπλώνουν, όπως έκαναν όταν άκουγαν μουσική, οι περισσότεροι σκύλοι απλώς κοιτούσαν τον ηχείο από το οποίο ακουγόταν το ηχογραφημένο βιβλίο.

Παρά το γεγονός, πάντως, ότι πολλές μελέτες δείχνουν την ηρεμιστική δύναμη της κλασικής μουσικής, αυτό δεν σημαίνει ότι λειτουργεί σε κάθε σκύλο, γάτα ή ελέφαντα, επισημαίνει η Χίρσλαγκ στο BBC. Οι μελέτες είναι ως επί το πλείστον μικρής κλίμακας και μικρής διάρκειας και επικεντρώνονται κυρίως σε περιβάλλοντα καταφυγίων ή νοσοκομείων, τα οποία είναι ιδιαίτερα αγχωτικά.

Eνα άλλο κρίσιμο σημείο στην έρευνα είναι ο αριθμός των υποκατηγοριών της κλασικής ή οργανικής μουσικής και το πώς κάποια παραλλαγή θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά την επίδραση της μουσικής.

Οταν η ειδικός στη συμπεριφορά και συνθέτρια Τζάνετ Μάρλοου το παρατήρησε αυτό στα δικά της κατοικίδια, άρχισε να δημιουργεί μουσική για να τα ηρεμεί: «Αρχισα να συνθέτω και να δοκιμάζω μουσική ειδικά προσαρμοσμένη στην ακουστική βιολογία σκύλων, γάτων, αλόγων και άλλων ειδών», λέει.

Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση τής επέτρεψε να αφαιρέσει «συχνότητες που προκαλούν ταραχή και να προσαρμόσει το τέμπο και τις αρμονικές έτσι ώστε ο ήχος να αντηχεί άνετα». Τελικά, δημιούργησε το «Pet Acoustics», έναν κατάλογο ήχων που αποτελείται από ένα μείγμα ειδών και ο οποίος αξιολογήθηκε και υποστηρίζεται από αρκετές μελέτες.

Είτε δοκιμάσετε, λοιπόν, το «Through a Dog’s Ear», είτε τις συνθέσεις της Μάρλοου ή ένα προσωπικά επιμελημένο mix κλασικής μουσικής, το να βρείτε αυτό που λειτουργεί για το δικό σας κατοικίδιο θα απαιτήσει πιθανότατα κάποιες δοκιμές και λάθη. Αλλά αν η εμπειρία της Μάργκο αποτελεί κάποια ένδειξη, οι σωστοί χαλαρωτικοί ήχοι μπορούν να κάνουν πραγματικά τη διαφορά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News