Μπορεί ο (αμερικανικός) καπιταλισμός να ξεπεράσει (και αυτήν) την κρίση του;

Αν μεταβληθεί σε ένα δικαιότερο σύστημα, το οποίο θα συνθέτει τις δομικές αντιθέσεις του, ταξικές και κοινωνικές, ναι – αυτό διατείνεται ο οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς.

Για τον αμερικανό Νομπελίστα, ο καπιταλισμός μας (έτσι ακριβώς γράφει, με κτητική την αντωνυμία στη φράση του, ώστε να υποδηλωθεί ο αμερικανισμός, δηλαδή το εθνικό κίνητρο και συμφέρον για την καπιταλιστική μεταρρύθμιση) έχει μέλλον, υπό την προϋπόθεση της επινόησης και τήρησης ενός «νέου κοινωνικού συμβολαίου». Αυτό το «νέο κοινωνικό συμβόλαιο» πρέπει να συνυπογράψουν και να σεβαστούν οι εκφραστές των παροξυμένων στην παρούσα φάση οικονομικοπολιτικών αντιθέσεων, οι οποίες χαρακτηρίζουν την καπιταλιστική οικονομία και κοινωνία.

Σε ένα τέτοιο «κοινωνικό συμβόλαιο» πρέπει να συμφωνήσουν: οι ψηφοφόροι με τους πολιτικούς, οι διευθυνόμενοι με τους διευθύνοντες, οι φτωχοί με τους πλούσιους, οι εργαζόμενοι με τους επιχειρηματίες αλλά και οι εργαζόμενοι με το τμήμα εκείνο του εαυτού τους (της εργατικής τάξης) το οποίο μέσα στην κρίση του καπιταλισμού έπαψε να είναι παραγωγική δύναμη, δηλαδή έμεινε άνεργο.

Μάλιστα «αυτό το νέο κοινωνικό συμβόλαιο θα επιτρέψει στους περισσότερους Αμερικανούς να έχουν και πάλι τη ζωή των μεσοστρωμάτων», τη ζωή που έχασαν

Το άρθρο του Στλίγκλιτς («Progressive capitalism is not an oxymoron, we can save our broken economic system from itself» = «Ο προοδευτικός καπιταλισμός δεν συνιστά σχήμα οξύμωρον, μπορούμε να σώσουμε το φθαρμένο οικονομικό σύστημά μας από τον εαυτό του») δημοσιεύεται στους New York Times και είναι σχεδόν ομότιτλο του τελευταίου βιβλίου του («People, power and profits, progressive capitalism for an age of discontent» = «Ανθρωποι, εξουσία και κέρδη, ο προοδευτικός καπιταλισμός στην εποχή της δυσαρέσκειας»), το πνεύμα του οποίου ο συγγραφέας μεταφέρει στις στήλες της εφημερίδας ως αρθρογράφος.

Αλλιώς ξεκίνησε η Αμερική

Η από κοινού ανάπτυξη και ευημερία απασχολεί τον Στίγκλιτς ως μία κοινωνική σταθερά του αμερικανικού λαού η οποία κάποια στιγμή χάθηκε.

«Η Αμερική δημιούργησε την πρώτη πραγματικά μεσαία τάξη του κόσμου, αλλά πλέον αυτή, ως κοινωνικός χώρος, κατέστη άπιαστο όνειρο για τους περισσότερους πολίτες της. Καταλήξαμε σε αυτή τη λυπηρή κατάσταση επειδή λησμονήσαμε ότι η αληθινή πηγή του πλούτου ενός έθνους είναι η δημιουργικότητα και η καινοτομία του λαού. Και τα πράγματα ξεκίνησαν από την εποχή της προεδρίας Ρόναλντ Ρέιγκαν». Τότε «οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής αλλαγής συνέβαλαν στην αυξανόμενη ανισότητα» και «εμείς υιοθετήσαμε πολιτικές που επιδείνωσαν τις κοινωνικές ανισότητες. Το αποτέλεσμα είναι μια οικονομία με μεγαλύτερη εκμετάλλευση ».

«Μέσα σε δύο αιώνες (σ.σ.: αμερικανικού καπιταλισμού) η Αμερική έγινε η χώρα με τη μεγάλη μεσαία τάξη – τον κοινωνικό χώρο που ήταν προσιτός στον καθένα» γράφει ο Στίγκλιτς στους New York Times.

«Μέχρι που ο ριγκανισμός της δεκαετίας του ’80 ελάττωσε την ικανότητα του κράτους να παρεμβαίνει και να διορθώνει τις υπερβολές και τις καταχρήσεις της αγοράς». Ο αρθρογράφος κατηγορεί λοιπόν τον φιλελευθερισμό που στέρησε από το κράτος τον ζωτικό ρόλο τον οποίο θα μπορούσε να διαδραματίσει προς όφελος της κοινωνίας, «ρυθμίζοντας τις σχέσεις μεταξύ εταιρειών, εργαζομένων και καταναλωτών». Αλλά δίνοντας και «το παρών» σε τομείς καίριους για την κοινωνική συνοχή, όπως είναι η εργασία, η κοινωνική ασφάλιση, η εκπαίδευση και η υγεία.

Ουτοπία;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News