«Στο όνομα του πατρός, του υιού και του Μάρτιν Σκορσέζε», γράφει ο Βαλέριο Καπέλι της Corriere della Sera προλογίζοντας τη συνέντευξη που του παραχώρησε ο κορυφαίος αμερικανός σκηνοθέτης με αφορμή την πρόσφατη βράβευσή του στο 71 Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ταορμίνα.

Τι σχέση έχει ο Σκορσέζε με τον Πατέρα και τον Υιό; «Ανέκαθεν διερευνούσε αν ο Θεός υπάρχει μέσα μας και πάντα τον έλκυε το Καλό και το Κακό, η καταπίεση και η λύτρωση, οι εναλλασσόμενοι πόλεμοι, άλλοτε μεταξύ γκάνγκστερ και άλλοτε μεταξύ θρησκειών», εξηγεί ο ιταλός δημοσιογράφος. Είναι, λοιπόν, το ζήτημα της πίστης ο… τελευταίος πειρασμός του Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος, παρά τα 82 χρόνια που φέρει στις πλάτες του, εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δραστήριος;

«Λοιπόν, έχω πολλές κανούργιες δουλειές με θρησκευτικό περιεχόμενο –την ταινία για τη ζωή του Ιησού, το ντοκιμαντέρ για τον Πάπα Φραγκίσκο, τη σειρά για τις ζωές των αγίων. Δεν ξέρω από πού να αρχίσω», απαντά ο σκηνοθέτης. «Ας αρχίσουμε με τον Χριστό», τον προτρέπει ο απεσταλμένος της Corriere στην Ταορμίνα.

«Είμαι ακόμα στο στάδιο της προσέγγισης και αυτό θα απαιτήσει ακόμη έναν χρόνο εργασίας. Στο μεταξύ έχω ξαναδεί πολλές ταινίες για τα Ευαγγέλια, περιλαμβανομένης εκείνης του Παζολίνι [“Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο”]. Η δική μου θα είναι ασπρόμαυρη, η πλοκή της θα εκτυλίσσεται στον σύγχρονο κόσμο και θα βασίζεται στο βιβλίο “A Life of Jesus”, που έγραψε ο [ιάπωνας συγγραφέας] Σουσάκου Εντο το 1973. Δεν ανασυνθέτει την ιστορία του Ιησού, αλλά μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε ξανά το κοινό και ταπεινό του πρόσωπο, το οποίο είναι πάντα καινούργιο». 

Πώς, όμως, αποφάσισε ο Σκορσέζε να γυρίσει ακόμη μία ταινία για τον Ιησού μετά τον «Τελευταίο Πειρασμό» του 1988; «Συνέβη μετά από μια συνάντησή μου με τον Πάπα Φραγκίσκο, κατά την οποία μιλήσαμε για το Καλό, για το Κακό και για το Καλύτερο, το οποίο πρέπει, πάντα, να αναζητάμε στη ζωή» απαντά ο σκηνοθέτης.

Να σημειωθεί ότι πρόσφατα ο Σκορσέζε αφιέρωσε στον εκλιπόντα ποντίφικα των φτωχών και των κατατρεγμένων το ντοκιμαντέρ του «Aldeas-A New Story», μια σειρά συνομιλιών μεταξύ του ίδιου και του Φραγκίσκου για το έργο της Scholas Occurrentes, μιας διεθνούς ΜΚΟ που ίδρυσε ο Φραγκίσκος, το 2013, με στόχο την προώθηση της αποκαλούμενης «κουλτούρας συνάντησης» μεταξύ των νέων όλου του κόσμου. «Ενα μέρος του ντοκιμαντέρ το γύρισα στη Σικελία» αναφέρει ο σκηνοθέτης.

Οσο για τους βίους Αγίων, «πρόκειται για μια σειρά με τίτλο “Saints”. Εχω περάσει όλη μου τη ζωή με τις ιστορίες τους, προσπαθώντας να φανταστώ τους κόσμους τους. Ορισμένα επεισόδια –για την Αγία Λουκία και τον Αγιο Πατρίκιο, για τον Πέτρο, τον Παύλο και την Παναγία– τα γύρισα στη Ρώμη».

Πώς εξηγείται αυτό το υπερβολικό ενδιαφέρον του Σκορσέζε για τα Θεία; «Η θρησκεία ήταν πάντα μέρος της ζωής μου. Ημουν παπαδοπαίδι στη Νέα Υόρκη, πήγαινα στον καθεδρικό ναό του Αγίου Πατρικίου όπου λειτουργούσε ένας ιερέας που ήταν ο μέντοράς μου. Με μύησε στη λογοτεχνία, μου έμαθε τον Τζέιμς Τζόις, τον Γκράχαμ Γκριν, τον Τζέιμς Μπόλντουιν. Επί σχεδόν έναν χρόνο έζησα σε μια θεολογική σχολή. Υπέφερα από άσθμα και έβρισκα παρηγοριά ή στην εκκλησία ή στον κινηματογράφο. Αλλά άλλο πράγμα είναι η πίστη και άλλο η κλίση. Σε μένα υπερίσχυσε η κλίση για το σινεμά».

Αναπόφευκτα ο Βαλέριο Καπέλι τον ρωτάει κάποια στιγμή τι αναμένει από τον διάδοχο του Φραγκίσκου, τον νέο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. «Η εκλογή του Λέοντα ΙΔ’ ήταν εντελώς απροσδόκητη. Περιμένω ό,τι και από τον Μπεργκόλιο, ο οποίος δεν ήταν ο πάπας των Αργεντινών, αλλά όλων των πιστών. Πιστεύω στον Πάπα Λέοντα και στο πώς προσεγγίζει ό,τι συμβαίνει στον κόσμο. Εκανε λόγο για ειρήνη, ορθώς. Αλλά θα ήθελα να μιλήσει και για κοινά προβλήματα που αφορούν την προσωπική σφαίρα» απαντά ο καθολικός κινηματογραφιστής.

Πάντως στις γκαγκστερικές ταινίες του έχει πραγματευτεί διάφορα «βιβλικά» θέματα, όπως η απληστία, η εξαπάτηση, αλλά και η αγάπη. «Ναι, είναι αλήθεια. Στην ταινία “Κακόφημοι Δρόμοι” (Mean Streets, 1973), ο υπότιτλος της οποίας είναι “Κυριακή στην εκκλησία, Δευτέρα στην κόλαση”, υπάρχει ο κόσμος της αμαρτίας και η εξιλέωση απαιτεί μια ολόκληρη ζωή. Στις ταινίες μου για το έγκλημα ο καθολικισμός είναι το φόντο, έτσι όπως τον βίωσα στην εφηβεία μου στη Νέα Υόρκη.

»Οι εθνοτικοί και θρησκευτικοί διχασμοί είναι συχνοί στην ιστορία της χώρας μου, αλλά αυτό συνέβαινε ήδη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μεταξύ ειδωλολατρών, χριστιανών και εβραίων. Ανέκαθεν υπήρχαν άνθρωποι που εναντιώνονταν σε νέες κοινότητες που επεδίωκαν να ενσωματωθούν, και η ιστορία επαναλαμβάνεται τώρα στις συγκρούσεις στο Λος Αντζελες, με τη μάχη του Τραμπ κατά των μεταναστών. Ο θυμός, και όχι το μίσος, μπορεί να είναι σωστός αλλά κατατρώει την ψυχή». 

Ποια είναι η γνώμη του για τον πρόεδρο των ΗΠΑ; «Δεν μου αρέσει, η πολιτική του έρχεται σε αντίθεση με τις ιδέες μου, φαίνεται πως απολαμβάνει να ταπεινώνει και να πληγώνει τους ανθρώπους. Η αμερικανική κυβέρνηση είναι αντιπαραγωγική. Σκεπτόμενος τους δασμούς, αναρωτιέμαι πόσο πρόθυμοι θα είναι οι άνθρωποι να ανεχθούν μια πολιτική που θα έχει οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις για τις επόμενες γενιές. Πρέπει να κινητοποιηθούμε ώστε να θέσουμε υπό έλεγχο την εξουσία του προέδρου. Η δημοκρατία απειλείται και ενδέχεται όλα αυτά να είναι μια δοκιμασία, ίσως να μετέχουμε σε ένα πείραμα, για να καταλήξουμε σε κάποιου είδους συμφωνία».

Ο κινηματογράφος μπορεί να συμβάλει σε αυτήν την επείγουσα προσπάθεια ελέγχου του ανεξέλεγκτου αμερικανού προέδρου; «Διαδραματίζει έναν θεμελιώδη ρόλο: καλείται να λέει την αλήθεια, όπως την έλεγε ο νεορεαλισμός. Να κοιτάζει τι συμβαίνει στους δρόμους, να ακούει τη φωνή του λαού. Θα κλείσω με μια ιταλική ανάμνηση. Την πρώτη φορά που πήγα στη Ρώμη ήθελα να δω την Καπέλα Σιστίνα και τον Φελίνι. Δύο μνημεία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News