Ο Φρίντριχ Μερτς συμπληρώνει 100 ημέρες στην γερμανική καγκελαρία, αντιμετωπίζοντας μια κρίσιμη πολιτική εξίσωση: την άνοδο του ακροδεξιού AfD, τις πιέσεις του κυβερνητικού συνασπισμού και την ένταση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ. Με τη μετανάστευση και τις «πολιτισμικές μάχες» στο επίκεντρο, καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών και στην αποτροπή περαιτέρω ενίσχυσης των πολιτικών άκρων.

Πριν αδειάσει το Βερολίνο για τον Αύγουστο, η εφημερίδα Bild, η μεγαλύτερη ταμπλόιντ της χώρας, ρωτά κάθε χρόνο υπουργούς και πολιτικά πρόσωπα πού θα πάνε. Φέτος, δεν μπορούν να κάνουν διακοπές χωρίς έγνοιες, καθώς στις 13 Αυγούστου συμπληρώνονται 100 ημέρες από την καγκελαρία του Φρίντριχ Μερτς, ενώ στις 31 Αυγούστου, συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την άφιξη του πρώτου μεγάλου κύματος προσφύγων στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μονάχου.

Ηταν, γράφει το Politico, τότε που η Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι η Γερμανία «θα τα καταφέρει». Κατά πολλούς, ήταν η στιγμή που άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο της σκληρής Δεξιάς και την είσοδο του λαϊκισμού στο κυρίαρχο πολιτικό παιχνίδι σε όλη τη Δύση. Οι επικριτές της υποστηρίζουν ότι η γενναιοδωρία της Μέρκελ συνέβαλε στο Brexit, στην εκλογή του Τραμπ και, στην ενίσχυση του ακροδεξιού AfD. Το αν έχουν δίκιο θα το κρίνει η Ιστορία· ωστόσο, η πολιτική τάξη, εντός και εκτός Γερμανίας, έχει ήδη συνδέσει την αύξηση της μετανάστευσης με τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Και αυτή την αντίληψη πρέπει να αντιμετωπίσει ο Μερτς με την έναρξη της επόμενης πολιτικής σεζόν.

Σε μεγάλο βαθμό, η τύχη του καγκελάριου, της κυβέρνησής του και του συντηρητικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) εξαρτάται από το πώς θα ανακόψουν την άνοδο του AfD. Οι δημοσκοπήσεις, που συνήθως πέφτουν μέσα, δείχνουν το CDU να χάνει σταθερά έδαφος προς την Ακροδεξιά. Το κόμμα διατηρεί την πρωτιά, αλλά με περίπου 27%, σημειώνει πτώση σε σχέση με τα ποσοστά των εκλογών και βρίσκεται μόλις λίγες μονάδες μπροστά από το AfD. Οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) παραμένουν σε ιστορικό χαμηλό, γύρω στο 15%.

Στρατηγικός στόχος του AfD είναι να γίνει πρώτο κόμμα ως το 2029, σύμφωνα με το Politico. Προκειμένου να το πετύχει, πρέπει να διχάσει, να αποδυναμώσει ή και να διαλύσει το CDU, πιέζοντας τον Μερτς σε ένα δυσάρεστο δίλημμα: είτε να συνεχίσει τον συμβιβασμό με το SPD, ρισκάροντας κατηγορίες ότι υποκύπτει στην αριστερά, είτε να σπάσει το λεγόμενο «τείχος προστασίας» που κρατά τα παραδοσιακά κόμματα μακριά από συνεργασίες με το AfD.

Τον περασμένο μήνα έγινε η πρώτη δοκιμή αυτής της τακτικής. Λίγο πριν κλείσει το κοινοβούλιο, το AfD κατάφερε να δημιουργήσει ρήγμα ανάμεσα στο CDU και το SPD, αξιοποιώντας το δίκτυο υποστηρικτών του στο διαδίκτυο, που διακινεί αμφίβολης αξιοπιστίας «ειδήσεις». Αφορμή, γράφει το Politico, στάθηκε η προτεινόμενη τοποθέτηση της δικαστού Φράουκε Μπρόσιους-Γκέρσντορφ στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Οι φιλελεύθερες θέσεις της για τις αμβλώσεις προκάλεσαν διαδικτυακή επίθεση, με αποτέλεσμα μερικοί βουλευτές του CDU να διστάσουν να την υποστηρίξουν. Τελικά, η υποψηφιότητα αποσύρθηκε.

Ακόμη και τέτοια μεμονωμένα επεισόδια έχουν πλέον ευρύτερες προεκτάσεις. Πριν και κατά την επανεκλογή του, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έκρυψε τον θαυμασμό του για το AfD. Ο Ελον Μασκ φιλοξένησε διαδικτυακή συζήτηση με την επικεφαλής του κόμματος. Αλις Βάιντελ, όπου μίλησαν για τα πάντα, ακόμη και για τον Χίτλερ, τον οποίο ο Μασκ περιέγραψε ως «κομμουνιστή και σοσιαλιστή». Στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ο αμερικανός αντιπρόεδρος, Τζέι Ντι Βανς, βρήκε χρόνο να δει την Βάιντελ, ενώ ταυτόχρονα κατηγορούσε τη γερμανική κυβέρνηση για ποικίλα «αμαρτήματα».

Σήμερα, συνεχίζει το Politico, η γλώσσα της Ουάσιγκτον είναι πιο συγκρατημένη, αλλά όπως ο Τραμπ εκτιμά τον Ορμπάν και τη Μελόνι, έτσι θα τον ευχαριστούσε και η παρουσία του AfD στην κυβέρνηση του Βερολίνου.

Πιο επείγον ζήτημα, όμως, είναι η πιθανή απαγόρευση του κόμματος. Νωρίτερα φέτος, η γερμανική Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος χαρακτήρισε επισήμως το AfD «ακροδεξιά εξτρεμιστική οργάνωση» που υποκινεί μίσος κατά των μουσουλμάνων και μεταναστών. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο στο Συνταγματικό Δικαστήριο να το απαγορεύσει, αν το ζητήσει η κυβέρνηση ή η Βουλή. Το SPD, οι Πράσινοι και η Αριστερά στηρίζουν την απαγόρευση, αλλά ο Μερτς θεωρεί ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν «αντιπαραγωγική».

Η νομική βάση μιας απαγόρευσης είναι αμφίβολη, εξηγεί το Ρolitico. Η κοινή γνώμη είναι μοιρασμένη: κάποιοι θυμίζουν τη Βαϊμάρη, που «κοιμήθηκε» ως την άνοδο των Ναζί, άλλοι επικαλούνται την ελευθερία έκφρασης. Ακόμη κι αν το μέτρο περνούσε, οι συνέπειες θα ήταν μεγάλες. Ως πρώτο κόμμα σε πολλά ανατολικά κρατίδια, το AfD θα παρουσιαζόταν ως «φωνή του λαού» που φιμώθηκε από το «βαθύ κράτος».

Ο τραμπισμός έχει διεισδύσει στο Βερολίνο. Οι πολιτικές γραμμές του AfD θυμίζουν το κίνημα MAGA• ο Μερτς γνωρίζει ότι ο Τραμπ θα βρει τρόπο να τον «τιμωρήσει» αν το AfD στραγγαλιστεί πολιτικά. Ο αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει ότι δεν διστάζει να απειλήσει, είτε πρόκειται για τον καναδό πρωθυπουργό Μαρκ Κάρνεϊ, επειδή αναγνώρισε την Παλαιστίνη, είτε για τον ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ, επειδή αρνήθηκε τους νέους στόχους δαπανών στο ΝΑΤΟ.

Ενώ οι περισσότεροι βουλευτές έφυγαν για διακοπές, ο Μερτς μένει στο γραφείο του, προσπαθώντας να λύσει κρίσεις εντός και εκτός της Γερμανίας. Στα μέτωπα της Ουκρανίας και της Γάζας, εκείνος και άλλοι Ευρωπαίοι επιχειρούν να επηρεάσουν τον Τραμπ. Την ίδια στιγμή, πρέπει να κρατήσει όρθια την κυβέρνησή του και να περιορίσει το AfD, σκληραίνοντας τη στάση του στη μετανάστευση και παίρνοντας θέση στο πλευρό των συντηρητικών στις «πολιτισμικές μάχες».

Τα προβλήματα για τον Μερτς, καταλήγει το Politico, μόλις ξεκίνησαν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News