Τη δική του εκδοχή για τα δραματικά πολιτικά γεγονότα του 2015 δίνει ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο «Ιθάκη» (εκδ. Gutenberg) που κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία τη Δευτέρα και ήδη προκαλεί αίσθηση. Οχι τόσο για τα όσα δήθεν αποκαλύπτει –τα περισσότερα στα οποία πρωταγωνίστησε ο πρώην πρόεδρος και πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ είναι ήδη γνωστά– αλλά για τον ερασιτεχνικό τρόπο με τον οποίο ο ίδιος εμφανίζει τον εαυτό του ότι προσέγγιζε τα πράγματα, εκείνες τις εξαιρετικά δύσκολες για τη χώρα στιγμές.

Σε ένα σημείο του βιβλίου του, ο κ. Τσίπρας περιγράφει το παρασκήνιο που προηγήθηκε της συγκρότησης της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, δηλαδή του σχήματος που κυριάρχησε στην πολιτική σφαίρα για μια τετραετία και καθιέρωσε ένα ενιαίο ύφος άσκησης πολιτικής.

Είναι αυτό το σημείο μια εμφανής προσπάθεια του κ. Τσίπρα να δικαιολογήσει κατ’ αρχάς τα αδικαιολόγητα, δηλαδή τη σύμπραξη ενός αριστερού κόμματος με τους ακροδεξιούς του Πάνου Καμμένου.

Γράφει, λοιπόν, ότι την επομένη της εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στις 25 Ιανουαρίου 2015, ο ίδιος είχε ζητήσει να συναντήσει τον Σταύρο Θεοδωράκη (ηγέτη του Ποταμιού) και τον κ. Καμμένο (αρχηγό των Ανεξ. Ελλήνων) για να προχωρήσουν σε επαφές και συζητήσεις δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συγκεντρώσει 149 βουλευτές, άρα δεν συγκροτούσε αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αυτό είναι μισό ψέμα: ήδη από το βράδυ της Κυριακής στα δημοσιογραφικά γραφεία είχε φτάσει η πληροφορία ότι με δεδομένη την επικείμενη συνάντηση με τον κ. Καμμένο είναι σχεδόν βέβαιη η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

«Εσύ θα είσαι ο Αρης Βελουχιώτης και εγώ ο Ναπολέων Ζέρβας…»

Ο συγγραφέας γράφει ότι όντως πρώτος στην Κουμουνδούρου έφτασε ο κ.Καμμένος, ο οποίος πριν τη συνάντηση είχε δώσει το «σήμα» σε δηλώσεις του ότι «έχουμε πρωθυπουργό».

«Εγώ θέλω το υπουργείο Αμυνας και δεν θα σου βάλω κανέναν όρο, δεν θέλω να είμαι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Θέλω το υπουργείο Αμυνας, γιατί αυτό ήταν το όνειρό μου. Θέλω να συμμετάσχω σε αυτή την προσπάθεια. Μαζί θα φτιάξουμε μια νέα εθνική ενότητα. Εσύ θα είσαι ο Αρης Βελουχιώτης και εγώ ο Ναπολέων Ζέρβας…», είπε ο κ. Καμμένος στον κ. Τσίπρα, σύμφωνα με το βιβλίο. Ο κ. Καμμένος μάλιστα, έθεσε έναν όρο: να αποφευχθεί η συνεργασία με το Ποτάμι του κ. Θεοδωράκη γιατί «θα μας διαλύσει, θα τα δίνει όλα στους έξω».

Στην «Ιθάκη» διαβάζει κανείς πως όταν ο κ. Καμμένος είχε αποχωρήσει από την Κουμουνδούρου, ο κ. Θεοδωράκης έφτασε αλλά ανέβηκε από τις σκάλες και έπεσε πάνω στον Παναγιώτη Λαφαζάνη (εκ των ηγετικών στελεχών και έπειτα υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης), ο οποίος τον πρόλαβε: «Μην κάνεις τον κόπο, πρόλαβε ο άλλος… Ηταν πάνω με τον Καμμένο. Τελείωσε, τα βρήκαμε».

Ο κ. Τσίπρας αναγνωρίζει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «θεσμική συνέπεια» στον κ. Καμμένο. Αλλά για να απεκδυθεί και πάλι της ευθύνης του πολιτικού γάμου με τον κ. Καμμένο, επιμένει πως ο τότε πρόεδρος των ΑΝΕΛ, το βράδυ των εκλογών του Σεπτεμβρίου «ανέβηκε στην εξέδρα, στα Προπύλαια, χωρίς να έχει συνεννοηθεί με τον κ. Τσίπρα, τον αγκάλιασε και πανηγύρισε, έχοντας ήδη αναγγείλει στις κάμερες την κυβερνητική συνεργασία των ΑΝΕΛ με τον ΣΥΡΙΖΑ».

«Μας κορόιδεψες στο Προεδρικό»

Ετσι, υπονοεί ο κ. Τσίπρας, δεν υπήρξε τότε σύμπραξη με το ΠΑΣΟΚ της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά. Ο συγγραφέας της «Ιθάκης» υποστηρίζει πως προσέγγισε την τότε πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, η οποία όμως ήταν κατηγορηματικά αρνητική σε κάθε ενδεχόμενη κυβερνητική σύμπραξη λόγω της συμμετοχής του κ. Καμμένου στην κυβέρνηση. Ηδη πιο πριν, μετά την υπογραφή του 3ου μνημονίου, η Γεννηματά «τη φύλαγε» στον Αλέξη Τσίπρα όταν εκείνος είχε ανακοινώσει αιφνιδιαστικά τις εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου.

«“Μας κορόιδεψες στο Προεδρικό”. Της απάντησα γελώντας: “Δηλαδή τι περίμενες; Να σου ανακοινώσω ότι θα πάω σε εκλογές; Δύο πράγματα δεν προαναγγέλλονται ποτέ: οι πρόωρες εκλογές και οι νομισματικές υποτιμήσεις. Εμένα, ευτυχώς, μόνο το πρώτο είναι στην ευχέρειά μου”», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Τσίπρας στην «Ιθάκη».

Μερικούς μήνες μετά, το καλοκαίρι του 2016, ο Τσίπρας θα έκανε ακόμη μία προσπάθεια προσέγγισης της Γεννηματά και του κ. Θεοδωράκη με αφορμή την αλλαγή του εκλογικού νόμου και την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Πίστευε ότι αν η Φώφη Γεννηματά συναινούσε, ο Θεοδωράκης θα ακολουθούσε. Αρχικά εκείνη ήταν θετική, μετά η στάση της άλλαξε, «χωρίς κάποια πειστική εξήγηση», σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα.

Και εδώ ο συγγραφέας επιλέγει την εύκολη λύση να περιγράψει την πραγματικότητα επιρρίπτοντας την ευθύνη στους άλλους. Υποστηρίζει πως το ναυάγιο για την αλλαγή του εκλογικού νόμου διευκόλυνε την ηγεμονία Μητσοτάκη κατά την κορύφωση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Πολιτικό λάθος της Γεννηματά ή «ρεβάνς» επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ «κέρδισε» μεγάλο τμήμα της βάσης του ΠΑΣΟΚ, διερωτάται μάλιστα ο κ. Τσίπρας.

Τρίτη επιλογή ο Βαρουφάκης!

Ενα άλλο σημείο με κάποιο ενδιαφέρον έχει τα όσα γράφει ο κ. Τσίπρας για τον Γιάνη Βαρουφάκη, τον άνθρωπο που ο ίδιος επέλεξε για υπουργό Οικονομικών κατά το πρώτο κρίσιμο εξάμηνο των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και σήμερα είναι αρχηγός του εξωκοινοβουλευτικού κόμματος ΜέΡΑ25.

Προσπαθώντας και εδώ να βγάλει από πάνω του την τεράστια ευθύνη της επιλογής ενός τέτοιου τύπου ως επικεφαλής της διαπραγμάτευσης με την τρόικα, ο κ. Τσίπρας επιμένει πως ο κ. Βαρουφάκης δεν ήταν η πρώτη του επιλογή, ούτε καν η δεύτερη!

Πρώτη επιλογή για τη θέση του υπουργού Οικονομικών ήταν ο Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος όμως αρνήθηκε. Δεύτερη επιλογή ο Γιώργος Σταθάκης, ο οποίος, όμως, κρίθηκε καταλληλότερος για το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Τελικά επιλέχθηκε ο κ. Βαρουφάκης, ένα πρόσωπο που, όπως υποστηρίζει ο κ. Τσίπρας, ο ίδιος δεν γνώριζε καλά! Διάλεξε, δηλαδή, ο κ. Τσίπρας για την εθνικής και ιστορικής σημασίας διαπραγμάτευση με τους δανειστές έναν άνθρωπο που δεν ήξερε καλά. Του αναγνώριζε, όπως γράφει, μια επικοινωνιακή δεινότητα που, κατά την άποψή του, απαιτούνταν για την αντιπαράθεση με την τρόικα, παρά το γεγονός ότι τον έβρισκε «περισσότερο σελέμπριτι και λιγότερο οικονομολόγο».

Ο κ. Τσίπρας είπε ότι αναθεώρησε γρήγορα, αν και ο ίδιος περιέγραφε ως «asset» της κυβέρνησης και της χώρας τον κ. Βαρουφάκη. Στο βιβλίο, 10 χρόνια μετά, καταλογίζει στον κ. Βαρουφάκη «αμιγώς προσωπική ατζέντα», και τον περιγράφει ως έναν υπουργό Οικονομικών τον οποίο οι συνάδελφοι στο Eurogroup θεωρούσαν «τζογαδόρο και τυχοδιώκτη».

«Ηθελε να δοκιμάσει τα μαθηματικά του μοντέλα και τις θεωρίες παιγνίων, που δίδασκε στα ακαδημαϊκά αμφιθέατρα, στο πεδίο της μάχης. Συνοπτικά, υπήρχε σε αυτόν μια επιστημονική εμμονή, μια διάθεση να φτάσει μέχρι το τέλος, ακόμη και αν αυτό θα προκαλούσε την κατάρρευση του σχεδιασμού μας, την κατάρρευση της κυβέρνησης ή ακόμα και της χώρας», σημειώνει για τον κ. Βαρουφάκη, ενώ σε άλλο σημείο καυτηριάζει τη φωτογράφιση του πρώην υπ. Οικονομικών στο Paris Match που, όπως λέει, παρέπεμπε σε glossy lifestyle την ώρα που η κυβέρνηση «έδινε υπαρξιακό αγώνα».

Ειδικά, για το σχέδιο του κ. Βαρουφάκη, ο συγγραφέας κ. Τσίπρας σημειώνει πως ο τότε υπουργός Οικονομικών ήθελε πρώτα από όλα το κούρεμα του χρέους που διακρατούσε η ΕΚΤ. «Αν η ΕΚΤ δεν συμφωνούσε, που δεν επρόκειτο να συμφωνήσει, το σχέδιό του προέβλεπε, ως δεύτερο βήμα, τη μονομερή ανταλλαγή των ομολόγων που διακρατούσε η ΕΚΤ με νέα ομόλογα μηδενικού επιτοκίου, που δεν λήγουν ποτέ, τα λεγόμενα perpetual bonds. Θα προχωρούσαμε δηλαδή σε μονομερές κούρεμα. Και το τρίτο βήμα θα ήταν η έκδοση των λεγόμενων IOU (IOweYou). Η έκδοση, δηλαδή,παράλληλου νομίσματος, για να αντιμετωπιστεί το έλλειμμα της ρευστότητας. Ενός νομίσματος που πριν ακόμη εκδοθεί θα είχε υποτιμηθεί δραματικά έναντι του ευρώ», περιγράφει.

«Καλά, είσαι με τα καλά σου;»

Σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα, ο ίδιος είχε καταστήσει σαφές στον κ. Βαρουφάκη πως η δική του στρατηγική δεν περιελάμβανε την έξοδο από το ευρώ, με τον τότε υπουργό Οικονομικών να απαντά ότι «δεν θα φύγουμε από το ευρώ, θα εκδώσουμε παράλληλο νόμισμα», και ότι έτσι, σύντομα, οι εταίροι θα αναγκάζονταν να υποχωρήσουν.

«Ο Βαρουφάκης ανέλυσε το πλάνο του. Σύμφωνα με αυτό, θα τυπώναμε, έλεγε, κάποια κουπόνια και, αντί να δώσουμε χρήματα στους συνταξιούχους και στους μισθωτούς, θα δίναμε κουπόνια και με αυτά θα μπορούσαν να αγοράσουν αγαθά και υπηρεσίες».

«Οταν το άκουσα, δεν ήξερα αν έπρεπε να κλάψω ή να γελάσω», γράφει ο κ. Τσίπρας και συνεχίζει: «Αντέδρασα: “Καλά, είσαι με τα καλά σου; Πώς θα δίνουμε κουπόνια αντί για συντάξεις; Δεν θα σταθούμε ούτε μια μέρα. Ποιος συνταξιούχος θα δεχθεί να πάρει κουπόνια αντί για συντάξεις;”. Μετά άρχισε να μου λέει ότι υπήρχε και η εναλλακτική να μην τυπώσουμε κουπόνια, αλλά να τα κάνουμε όλα ηλεκτρονικά με το κινητό. Να συναλλάσσονται οι συνταξιούχοι με το κινητό, το 2015! Με την προχειρότητα αυτή τελείωσε για μένα η συζήτηση».

Σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα, τα IOU που πρότεινε ο κ. Βαρουφάκης ήταν στην ουσία ένα παράλληλο νόμισμα πληρωμής, μια μορφή εσωτερικού, εναλλακτικού νομίσματος που «θα μπορούσε, υποτίθεται, να χρησιμοποιηθεί προσωρινά μόνο μέσα στην Ελλάδα, χωρίς να αποχωρήσει η χώρα από το ευρώ», όπως γράφει ο πρώην πρωθυπουργός. Ομως, σύμφωνα με τον κ. Τσίπρα, ήταν προφανές πως η κυκλοφορία τους «θα γεννούσε αναμφισβήτητα αστάθεια και φυγή κεφαλαίων, γεγονός που θα είχε ως συνέπεια μια ντε φάκτο έξοδο από το ευρώ».

Ο Λαφαζάνης και η επώδυνη εμπειρία της Ζωής

Σταθερά σε όλο το βιβλίο η μοναδική αυτοκριτική που κάνει ο κ. Τσίπρας είναι είτε στο ότι επέλεξε λάθος ανθρώπους, είτε ότι τους ανέχτηκε.

Υπό αυτό το πρίσμα γίνεται και η αναφορά στον κ. Λαφαζάνη και τα όσα είπε στο δραματικό εκείνο υπουργικό συμβούλιο που ενέκρινε τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου 2015. Ο κ. Τσίπρας γράφει στο βιβλίο πως ο κ. Λαφαζάνης, υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης τότε, είχε χαρακτηρίσει την πρόταση του δημοψηφίσματος ριζοσπαστική, έστω και αν ήρθε καθυστερημένα, κατ’ αυτόν. Προειδοποίησε ότι θα ξεσπούσε θύελλα και ότι έπρεπε να είμαστε έτοιμοι να τη διαχειριστούμε. Μίλησε για «κατάσταση πολέμου». Θεωρούσε βέβαιο ότι οι εταίροι δεν θα αποδέχονταν το δημοψήφισμα και πως έπρεπε να προετοιμαστούμε, από τη Δευτέρα κιόλας, για την επόμενη φάση: να ελέγξουμε τους βασικούς κρίκους του κράτους και να ξεκινήσουμε τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα. «Εκεί θα οδηγηθεί το πράγμα», είπε με σιγουριά. Πρότεινε μάλιστα να πάρουμε άμεσα τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος.

«Τον διέκοψα: “Τι ακριβώς παίρνουμε και πώς το παίρνουμε Παναγιώτη:”», παρατηρεί ο συγγραφέας και προσθέτει: «Εκείνη την ώρα δεν είχα καμία διάθεση για θεωρητικολογίες. Ήμασταν σε καθεστώς απόλυτης πίεσης. Το μόνο που χρειαζόμασταν ήταν συγκεκριμένες προτάσεις. Ο χρόνος δεν περίσσευε για ασκήσεις επί χάρτου. Επιπλέον δεν είχα τη διάθεση να αναλώνομαι στις γνωστές συζητήσεις περί μετάβασης στο εθνικό νόμισμα ενώ το είχα ξεκαθαρίσει κατ’ επανάληψη. Ο Λαφαζάνης βρισκόταν σταθερά σε άλλο μήκος κύματος: “Τώρα τα λέω πρόχειρα, θέλει μια προετοιμασία, ούτε ήξερα ότι θα γίνει αυτή η πρόταση” επέμενε. Για μερικούς συντρόφους μου είχα πάντα την απορία αν αντιλαμβάνονταν έστω και στοιχειωδώς την πραγματικότητα. Ο Λαφαζάνης ήταν ένας από αυτούς».

Επίσης χαρακτηριστικά τα όσα γράφει για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου την οποία ο ίδιος διάλεξε για τη θέση της Προέδρου της Βουλής: «Τόσο η αδιαλλαξία όσο και η αφέλεια, όταν κυβερνά κανείς, μπορεί να γίνουν εργαλείο αυτοκαταστροφής», παρατηρεί ο Τσίπρας πριν σχολιάσει ότι χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιας αυτοκαταστροφικής αδιαλλαξίας ήταν η νυν επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας.

Εξηγεί ότι η διαχείριση της κυρίας Κωνσταντοπούλου υπήρξε μια από τις «πλέον επώδυνες εμπειρίες εκείνης της περιόδου» και ότι είχε από νωρίς μετανιώσει για την πρόταση να γίνει Πρόεδρος της Βουλής. Κατά τον Τσίπρα, η κυρία Κωνσταντοπούλου ήταν εξαρχής αντίθετη σε κάθε ιδέα συμφωνίας και όταν εκείνος την καλούσε να συζητήσουν ρεαλιστικές εναλλακτικές, εκείνη του απαντούσε «με αφοπλιστική αοριστία» ότι… «θα πάμε στον ΟΗΕ».

«Κι όταν, σχεδόν απελπισμένος, τη ρωτούσα “Κι αν πάμε, τι ακριβώς θα αλλάξει; Δεν θα έχουν ήδη καταρρεύσει τα δημόσια ταμεία και οι τράπεζες;”, (η κυρία Κωνσταντοπούλου) επανερχόταν πεισματικά: “Το χρέος είναι επονείδιστο, στον ΟΗΕ πρέπει να απευθυνθούμε”. Επέμενε σε μια δική της, αυστηρά μονοδιάστατη αντίληψη για το πρόβλημα», γράφει. Και συμπληρώνει πως η κυρία Κωνσταντοπούλου επέμενε σε καθυστερήσεις σε κρίσιμες ψηφοφορίες στη Βουλή «εξουσιαστική μανία, γαντζωμένη στην καρέκλα, προσδοκώντας προφανώς ότι μια τέτοια στάση θα της επέτρεπε να εκπληρώσει τις αρχηγικές της φαντασιώσεις».

«Δυστυχώς, η πολιτική και η Αριστερά μαγνητίζουν τους νάρκισσους, όπως το φως τα έντομα», συμπεραίνει. Αυτό, το τελευταίο, έχει περισσότερες από μία αναγνώσεις, όμως…

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News