Είναι μια από τις ιστορίες που ο -εβδομηντάρης, πια- Σβεν Γκόραν Ερικσον λατρεύει να διηγείται: η γνωριμία του με το αφρικανικό ποδόσφαιρο. Το 2010 ο διάσημος σουηδός προπονητής δέχτηκε να αναλάβει την εθνική ομάδα της Ακτής Ελεφαντοστού. Επειτα από μερικές προπονήσεις ήταν βέβαιος πως είχε πάρει τη σωστή απόφαση. Επιασε τον Ντιντιέ Ντρογκμπά, τον σπουδαιότερο ποδοσφαιριστή που ανέδειξε η χώρα (εκείνη την εποχή ήταν ο σούπερ-σταρ της Τσέλσι), και του είπε: «Εχουμε μερικούς φανταστικούς παίκτες, μπορούμε να φτάσουμε μακριά στο Παγκόσμιο Κύπελλο». Εκείνος, όμως, δεν συμμερίστηκε τον ενθουσιασμό του: «Οχι, μίστερ, δεν μπορούμε».

Επρόκειτο, πράγματι, για μια εξαιρετικά ταλαντούχα ομάδα, με παίκτες που διέπρεπαν σε μεγάλους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Στη Νότιο Αφρική, όμως, νίκησε μόνον τη Βόρεια Κορέα. Προτού απολυθεί, ύστερα από λίγους μήνες, ο Ερικσον είχε προλάβει να αντιληφθεί τι εννοούσε ο Ντρογκμπά. Οπως εξομολογήθηκε στο BBC, το κατάλαβε στο πρώτο φιλικό παιχνίδι προετοιμασίας. Ο φροντιστής εμφανίστηκε στα αποδυτήρια μισή ώρα πριν από την έναρξη του ματς, πέταξε στο πάτωμα τρεις τεράστιους σάκους κι άφησε τους παίκτες να ψάχνουν μόνοι τους για τις εμφανίσεις τους. Ενας, μάλιστα, δεν κατάφερε να αγωνιστεί, επειδή έλειπαν τα παπούτσια του.

Ταλέντο, το αφρικανικό ποδόσφαιρο είχε ανέκαθεν. Από την εποχή του Φοντέν και του Εουσέμπιο. Ο λόγος για τον οποίον η «Μαύρη Ηπειρος» δεν ευτύχησε, ποτέ, να δει κάποια ομάδα της πέρα από τους προημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου, είναι οτι απουσιάζουν όλα τα υπόλοιπα προαπαιτούμενα: η οργάνωση, οι υποδομές, η σύμπνοια, η υπομονή. Οι αφρικανοί παράγοντες διοικούν τις ομοσπονδίες αυταρχικά, σαν φύλαρχοι, αλλάζουν προπονητές σαν τα πουκάμισα, παρεμβαίνουν στην επιλογή των διεθνών για να βολέψουν τους «δικούς τους» (στις περισσότερες αφρικανικές χώρες υπάρχουν έντονες φυλετικές, θρησκευτικές, πολιτικές και γλωσσικές διαφορές) και περιφρονούν τα σύγχρονα μέσα που διευκολύνουν την προετοιμασία ή την αποθεραπεία του αθλητή.

Πριν από 28 χρόνια το Καμερούν έγινε η πρώτη εθνική ομάδα από την Αφρική που έφτασε στους προημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου (της Ιταλίας), όπου «λύγισε» -στην παράταση- από την Αγγλία. Αυτόν τον άθλο τον επανέλαβαν, η Σενεγάλη το 2002 και η Γκάνα το 2010. Καμία, όμως, δεν έκανε ένα βήμα παραπάνω. Ο Πελέ, που είχε προβλέψει οτι έως το 2000 θα είχε αναδειχθεί Πρωταθλήτρια Κόσμου κάποια αφρικανική χώρα, έπεσε (πολύ) έξω.

Είναι και ζήτημα νοοτροπίας. Στην πλειονότητά τους, οι αφρικανοί ποδοσφαιριστές είναι απείθαρχοι, δύσκολα μπαίνουν στα καλούπια της τακτικής, παίζουν για να ευχαριστηθούν το παιχνίδι οι ίδιοι – όχι για την ομάδα και το αποτέλεσμα. Διαφορετικά, με το αναμφισβήτητο ταλέντο τους, τα κορμιά, τα πνευμόνια και την ταχύτητά τους, θα είχαν δικαιώσει τον βραζιλιάνο θρύλο προ πολλού.

Ολες οι αφρικανικές ομάδες που, κατά καιρούς, έχουν καταπλήξει την παγκόσμια κοινωνία του ποδοσφαίρου -το Καμερούν, η Νιγηρία, η Γκάνα, η Σενεγάλη- είχαν κάτι κοινό: κάποτε πέρασε από τον πάγκο τους ένας ευρωπαίος τεχνικός με όρεξη για δουλειά, που κατάφερε να τις οργανώσει. Στην περίπτωση της Σενεγάλης, που την Τρίτη «σόκαρε» την Πολωνία του Λεβαντόφσκι, αυτός ήταν ο Μπρούνο Μετσού. Ο οποίος, το 2002, την οδήγησε στους «8» του Μουντιάλ. Με «παιχταράδες» όπως ο Ανρί Καμαρά, ο Μπούμπα Ντιόπ, ο Ελ Χατζί Ντιούφ, ο Φαντίγκα και ο Ντιαό, εκείνη η ομάδα είχε νικήσει 1-0 τη Γαλλία, είχε φέρει ισοπαλία με τη Δανία και την Ουρουγουάη, και είχε πετάξει εκτός διοργάνωσης τη Σουηδία, προτού αποκλειστεί από την Τουρκία.

Εξίσου καλούς παίκτες διαθέτει και η σύγχρονη Σενεγάλη, που χθες πέτυχε την πρώτη αφρικανική νίκη στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ρωσίας: τον εξτρέμ της Λίβερπουλ, Σαντιό Μανέ, που εφέτος μέτρησε 20 γκολ και 9 ασίστ κι έφτασε μέχρι τον τελικό του Champions League, τον Καλιντού Κουλιμπαλί, που έκανε μια καταπληκτική χρονιά με τη Νάπολι στην Ιταλία, τον Κεϊτά της Μονακό, τον Νιάνγκ της Τορίνο… Το «περίεργο» είναι οτι αυτή η ομάδα, για την οποία μας είχε προειδοποιήσει ο Ζοσέ Μουρίνιο, δεν έχει ξένο προπονητή, αλλά Αφρικανό: τον Αλιού Σισέ, που το 2002 φορούσε τη φανέλα της. Και το ακόμη πιο εκπληκτικό; Οτι πρόκειται για έναν προπονητή που δεν είχε δουλέψει σε άλλη ομάδα.

Η Αφρική είναι ένα χρυσωρυχείο ποδοσφαιρικού ταλέντου. Ο Ομπαμεγιάνγκ (Γκαμπόν), που προσφάτως μετακινήθηκε από την Ντόρτμουντ στην Αρσεναλ έναντι 63 εκατ. ευρώ, ή ο Μο Σαλάχ (Αίγυπτος), δεν είναι παρά μόνον τα πιο τρανταχτά από τα σύγχρονα παραδείγματα. Κι όσο αυτά τα ταλέντα θα καλλιεργούνται στην Ευρώπη από μικρότερες ηλικίες και θα διδάσκονται το ποδόσφαιρο σωστά, τόσο θα πλησιάζει η μέρα που ο Πελέ θα βγει -ετεροχρονισμένα- αληθινός.

Το έχουν αντιληφθεί και οι ίδιες οι αφρικανικές ομοσπονδίες, οι οποίες -εκτός από προπονητές- τώρα φέρνουν από την Ευρώπη και ποδοσφαιριστές, μετανάστες δεύτερης ή τρίτης γενιάς. Από τους 23 διεθνείς του Μαρόκου που βλέπουμε στα γήπεδα της Ρωσίας, μόλις έξι έχουν γεννηθεί στη χώρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News