Στην είδηση πως «πλακώθηκαν οι συνδικαλιστικές παρατάξεις και αναβλήθηκε το συνέδριο της ΓΣΕΕ» τα μόνα στοιχεία που τροποποιούνται τα τελευταία (πολλά) χρόνια είναι η ημερομηνία και ο τόπος του συμβάντος. Ο θεσμοθετημένος χώρος εκπροσώπησης των εργαζομένων στην Ελλάδα μοιάζει να αποτελεί έναν «άλλο κόσμο», αποκομμένο από την εγχώρια και πολύ περισσότερο από την διεθνή πραγματικότητα. Με την κάθε σύγκρουση, μέσω της όποιας αφορμής, να έρχονται στην επιφάνεια αλληλοκατηγορίες και παθογένειες που απαξιώνουν και υπονομεύουν ακόμη περισσότερο την ηθική υπόσταση και τον ρόλο της εκπροσώπησης των εργαζομένων ως «κοινωνικών εταίρων» στην διαμόρφωση των εξελίξεων και στη λήψη των αποφάσεων.

Αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα όπου οι επιχειρήσεις πασχίζουν να διατηρήσουν καταρχάς ενεργές και αμειβόμενες θέσεις εργασίας ακόμη και στους πιο παραγωγικούς κλάδους και κατόπιν να… μπουσουλήσουν δειλά-δειλά προς την δημιουργία νέων, έστω και με υποτυπώδεις αμοιβές και ανασφαλείς συνθήκες. Σε μια διεθνή συγκυρία όπου κυριαρχούν οι μεγαλύτερες ανησυχίες και ανατροπές που έχουν συντελεστεί τον τελευταίο αιώνα στον τομέα της απασχόλησης και της παραγωγής. Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις αλλάζουν εντελώς όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για το τι σημαίνει τώρα και στο άμεσο μέλλον εργασία, παραγωγή έργου, εργασιακός χώρος και τόπος, ωράριο, εξειδίκευση κι εκπαίδευση, εταιρικότητα, αυτοαπασχόληση ή υπαλληλία, ιδιοκτησία ή διαμοιρασμός και πολλά άλλα. Η «οικονομία της πλατφόρμας», με την συμβολή αλγόριθμων και ψηφιακών εφαρμογών, μετατρέπει ΙΧ σε επαγγελματικά οχήματα, εξοχικά και αστικά διαμερίσματα σε επαγγελματικά και τουριστικά ακίνητα, ένα παιδικό παιχνίδι όπως το ηλεκτρικό πατίνι σε βασικό μέσο αστικής μετακίνησης, ακόμη κι ένα απλό σπίτι, μια οικογενειακή εστία σε ιδιότυπο εστιατόριο υψηλής γαστρονομίας.

Τα παραδείγματα αυτά δεν αποτελούν ούτε φιλοσοφική συζήτηση για το μέλλον της ανθρωπότητας ούτε σχεδιαστικές μελέτες για την οικονομία του μέλλοντος και την επέλαση του αυτοματισμού και της τεχνητής νοημοσύνης. Τα βιώνουμε ήδη στην καθημερινότητα μας και συντελούνται γύρω μας αποτελώντας πηγή εισοδήματος και εργασιακής δραστηριότητας ήδη για μερικές χιλιάδες συμπολίτες μας. Πώς οργανώνεται λοιπόν αυτό το νέο είδος εργασίας; Πώς πλαισιώνεται από κανόνες; Ποια δικαιώματα το διέπουν; Ποιες συμβάσεις; Πώς συμμετέχει σε αυτή τη νέα πραγματικότητα το κοινωνικό κράτος, τα ασφαλιστικά ταμεία, η εθνική οικονομία; Τι έχουν να πουν για όλα αυτά -οι μορφές και η ταχύτητα εμφάνισης των οποίων θα εντείνεται συνεχώς στο άμεσο μέλλον- οι «κοινωνικοί εταίροι», οι παραδοσιακοί εργοδότες, τα συνδικάτα, η ελληνική πολιτεία;

Από την συνολική δημόσια ατζέντα και όχι μόνο από τις… καρπαζιές στην ΓΣΕΕ είναι φανερό πως για μια ακόμη φορά στη χώρα μας ακολουθούμε με πολύ αργούς, έως αδιάφορους ρυθμούς, την εποχή μας. Προτεραιότητα έχει η πρόσκαιρη κομματική αντιπαράθεση, η παροχολογία και η εξασφάλιση διορισμών στο Δημόσιο, το συνδικαλιστικό μαλλιοτράβηγμα και οι εργοδοτικές διεκδικήσεις για τραπεζικά και φορολογικά ζητήματα. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η κατάταξη της Ελλάδας στην 27η θέση από τις 28 στον δείκτη ψηφιακής προόδου της ΕΕ για το 2018.

Παρά τις επιδόσεις αυτές, ο «δείκτης αισιοδοξίας» δεν έχει ακόμη μηδενιστεί καθώς η σημαντικότητα και το εύρος των αλλαγών κρατούν ακόμα ανοιχτό το παιχνίδι, ακόμη και για μια χώρα με πιστοποιημένη καθυστέρηση, όπως η Ελλάδα. Στο ΔΙΚΤΥΟ για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, δημοσιεύσαμε μια ανάλυση, μέσω της οποίας ξεδιπλώνεται ο παγκόσμιος προβληματισμός, σε μεγάλους διεθνείς οργανισμούς, πανεπιστήμια και κυβερνήσεις, για το μέλλον της εργασίας στον 21ο αιώνα, τους νέους κανόνες, τις απαιτούμενες υπερεθνικές παρεμβάσεις, τις προτεραιότητες, τους κινδύνους. Στο ίδιο κείμενο υπάρχουν συγκεκριμένες προβλέψεις και για την Ελλάδα, η οποία έχει και πλεονεκτήματα και περγαμηνές αρκεί να αποφασίσει να τις αξιοποιήσει. Άλλωστε ακόμα και οι στάχτες και τα αποκαΐδια αν αξιοποιηθούν σωστά στις νέες καλλιέργειες μπορούν να αποτελέσουν το καλύτερο λίπασμα για την νέα εσοδεία – αρκεί να υπάρχει ο σπόρος…

* Ο Γιώργος Παπούλιας είναι Πολιτικός Επιστήμονας και συνεργάτης του ΔΙΚΤΥΟΥ για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News