Το Νταβός, αυτή η μικρή ελβετική πόλη, η χτισμένη σε ύψος 1.560 μ., συνεχίζει να κατέχει το ρεκόρ της ευρωπαϊκής πόλης (με περισσότερους από 10.000 κατοίκους) στο μεγαλύτερο υψόμετρο και έχει συνδεθεί με δύο μεγάλους συγγραφείς: εκεί ο Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον ολοκλήρωσε το 1881 το «Νησί των Θησαυρών», ενώ εκεί βρίσκεται το «Μαγικό Βουνό» στο οποίο αναφέρεται το ομώνυμο μυθιστόρημα του Τόμας Μαν, που, όπως υπενθύμισε και το Protagon τον Οκτώβριο, έκλεισε 100 χρόνια παρουσίας. Ομως η συνειρμική ιδέα της σύνδεσης του Νταβός με το ρητό του Ηράκλειτου (όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν μένει σταθερό) μου ήρθε αναφορικά με τις εξελίξεις που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, που πραγματοποιείται εκεί, με ελάχιστες εξαιρέσεις, εδώ και 55 χρόνια, στις αρχές του έτους, και φέτος ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου.

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός

Ο εμπνευστής και οργανωτής του Φόρουμ, Κλάους Σβαμπ, τότε καθηγητής μάνατζμεντ στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, συνέλαβε την ιδέα ενός συνεδρίου που θα συγκέντρωνε κάθε χρόνο τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες του κόσμου για να συζητήσουν διάφορες πτυχές διαχείρισης σύνθετων ζητημάτων, αρχικά από τον χώρο της οικονομίας. Με τα χρόνια η ιδέα αυτή, που υλοποιήθηκε πρώτη φορά το 1971, αποδείχθηκε εξαιρετικά επιτυχής. Ετσι, σταδιακά ο κύκλος των συμμετεχόντων διευρύνθηκε με άλλες προσωπικότητες, όπως πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες ή γνωστούς καθηγητές και άλλους διανοούμενους, ακόμα και καλλιτέχνες, αλλά και διάφορες μη κυβερνητικές οργανώσεις, ώστε τελικά να συμμετέχουν στο συνέδριο πάνω από 2.500 άτομα.

Παράλληλα, ο οργανισμός του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Wconomic Forum – WEF) μετασχηματίσθηκε σε μια δεξαμενή σκέψης (think tank) που οργανώνει και άλλες συναντήσεις, έχοντας περίπου 1.000 υπαλλήλους και ετήσιο τζίρο ύψους 400 εκατ. ελβετικών φράγκων, που χρηματοδοτείται από τις συνεισφορές των μελών του και από διάφορες δωρεές. Το WEF διαθέτει κέντρα και σε άλλες χώρες εκτός Ελβετίας, που ασχολούνται με την έρευνα σε θέματα όπως η 4η Βιομηχανική Επανάσταση (όρος που καθιερώθηκε παγκόσμια από τον Κλάους Σβαμπ με το ομώνυμο βιβλίο του το 2016), η ασφάλεια και άλλα θέματα σχετικά με τον κυβερνοχώρο και κάποια γενικότερα θέματα σχετικά με την οικονομία και την κοινωνία.

Βέβαια, μια ιδιαιτερότητα του φετινού Φόρουμ είναι ότι πιθανότατα θα είναι το τελευταίο με οργανωτή  τον ιδρυτή του, τον Κλάους Σβαμπ, καθώς ήδη είναι 86 ετών, και, αν και ακμαιότατος, σκέφτεται να παραιτηθεί. Ετσι πέρα από τα ερωτήματα που απασχολούν τους συνέδρους του, έχει προκύψει ακόμα ένα για το ίδιο το Φόρουμ: πώς θα είναι το μέλλον του χωρίς τον ακούραστο και εμπνευσμένο ιδρυτή του. Είναι όμως αυτό το μοναδικό πρόβλημα;

Το WEF, η παγκοσμιοποίηση και τα κινήματα εναντίον της

Τόσο η σύνθεση των συμμετεχόντων, όσο και η επιτυχία του, συνετέλεσαν ώστε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ να καταστεί συνώνυμο του καπιταλισμού των μεγάλων επιχειρήσεων και της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης. Ετσι, καθώς το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση γενικεύθηκε στα τέλη του 20ού αιώνα, μαζί με τους πάνω από 2.500 συμμετέχοντες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έκαναν την εμφάνισή τους πολλοί διαδηλωτές από πολλές χώρες, οργανώνοντας μεγάλες διαδηλώσεις. Μάλιστα, το 2001 οργανώθηκε στο Πόρτο Αλέγκρε το πρώτο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, ως ένα αντι-Νταβός, με κεντρικά θέματα την αντι-παγκοσμιοποίηση και την πράσινη ανάπτυξη.

Και η μεγάλη αντιστροφή

Ομως, όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος, όλα είναι ρευστά και τίποτα δεν μένει σταθερό. Ετσι, τα τελευταία χρόνια, αυτά τα κινήματα έχασαν την ορμή τους και την ικανότητα να συσπειρώνουν ένα διεθνές κοινό υποστηρικτών. Και όχι μόνο αυτό.

Φέτος η παγκοσμιοποίηση αλλά και η πράσινη ανάπτυξη δέχθηκαν συνδυασμένα πυρά, όχι πια από διαδηλωτές εκτός του Φόρουμ, αλλά από επιφανείς πολιτικούς μέσα από τις συνεδριάσεις του! Τόσο ο νεοεκλεγείς αμερικανός πρόεδρος Τραμπ στο μήνυμά του, όσο και ο πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι επιτέθηκαν στην πράσινη ανάπτυξη, και στη «ζοφερή αριστερή woke κουλτούρα». Επίσης, οι απειλές του Τραμπ για δασμούς στις αμερικάνικες εισαγωγές από πολλές χώρες αποτελούν ευθύ χτύπημα εναντίον της παγκοσμιοποίησης, καθώς σε μεγάλο βαθμό, αυτή υλοποιείται μέσα από το ελεύθερο διεθνές εμπόριο. Μάλιστα, ο Μιλέι κατηγόρησε ευθέως το WEF ως φορέα της «ζοφερής αριστερής woke κουλτούρας» που είναι εμφανής, όχι μόνο στην ιδεολογία του φύλου, αλλά και στον «φανατικό περιβαλλοντισμό»…

Η αντιστροφή είναι εντυπωσιακή. Ο Τραμπ επιτίθεται στην παγκοσμιοποίηση, προωθώντας μια πολιτική προστατευτισμού, και το WEF από πρώην φορέας εχθρικός στο περιβάλλον, κατηγορείται τώρα από τον Μιλέι ως υπέρμαχος ενός «φανατικού περιβαλλοντισμού».

Προφανώς οι εξελίξεις αυτές δείχνουν μια σημαντική αλλαγή «παραδείγματος» στην ίδια κατεύθυνση που οδήγησε στη νίκη του Τραμπ, την οποία δεν μπόρεσαν να προβλέψουν τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ, όσο και στην άνοδο της Ακροδεξιάς στη Γαλλία και στη Γερμανία.

Φανερά, λοιπόν, όπως έλεγε εδώ και πάνω από μισό αιώνα ο Ντίλαν (θυμίζοντας τον Ηράκλειτο):

The order is rapidly fadin’ (Η τάξη – του κόσμου – φθίνει ραγδαία)

And the first one now (και αυτός που τώρα είναι πρώτος)

Will later be last (αργότερα θα είναι τελευταίος)

For the times they are a-changin’ (γιατί οι καιροί αλλάζουν)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News