Είναι τόπος κατάλληλος για μπίζνες, σπουδές, ψώνια, για κοινωνικές και οικογενειακές επαφές, για εξεύρεση συνεργατών – η πανδημία δεν ήταν απαραίτητη για να καταλάβουμε τη σημασία του Διαδικτύου. Ομως η πανδημία μάς υπενθύμισε ότι όταν ενεργούμε με σκοπό να διαμορφώσουμε τη διαδικτυακή εμπειρία, αυτό πρέπει να το κάνουμε σωστά. Το πώς διαχειριζόμαστε τον ψηφιακό κόσμο λέει πολλά για εμάς τους ίδιους.

Πώς, λοιπόν, πρέπει να τον διαχειριστούμε; Βοηθάει να γνωρίζουμε επακριβώς τι ελπίζουμε να πετύχουμε. Λόγου χάρη, θέλουμε οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση στα δίκτυα και να ξέρουν να χειρίζονται την τεχνολογία. Θέλουμε να επιλέγουμε ποια δεδομένα μοιραζόμαστε, πότε και με ποιον. Θέλουμε να μάθουμε τι αποτύπωμα άνθρακα αφήνουν τα τάμπλετ μας και τα βίντεο που ανταλλάσσουμε. Θέλουμε να είμαστε προστατευμένοι online, όπως είμαστε και εκτός σύνδεσης. Και θέλουμε να έχουμε τη δυνατότητα να αποσυνδεόμαστε.

Κάθε άνθρωπος, στην Ευρώπη ή αλλού, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εμπιστεύεται αυτές τις βασικές αρχές. Ολοι πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά τα δικαιώματα και υπάρχουν και αξίζει να προστατεύονται. Οχι μόνο οι εθνικές κυβερνήσεις και τα μέλη της  Ευρωβουλής, αλλά και οι άνθρωποι των 27 κρατών-μελών της ΕΕ σε ποσοστό 82% λένε ότι θέλουν η Κομισιόν να καθορίσει και να προωθήσει ένα κοινό πλαίσιο ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχών.

Και αυτό ακριβώς κάναμε! Η προτεινόμενη από την Κομισιόν διακήρυξη των ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχών, που κυκλοφόρησε τον περασμένο μήνα, τοποθετεί τους ανθρώπους στην πρώτη θέση. Οι ψηφιακές πολιτικές πρέπει να είναι ανθρωποκεντρικές και σχεδιασμένες ώστε να μην αφήνουν κανέναν σε υστέρηση. Σε μια εποχή που οι ψηφιακές τεχνολογίες διαδραματίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή, θέλουμε ασφαλή εργαλεία που να λειτουργούν για όλους με σεβασμό στα δικαιώματα και στις αξίες μας.

Με βάση αυτό το όραμα, ομαδοποιήσαμε τις προτεινόμενες αρχές και τα δικαιώματά μας σε έξι σημεία.

Πρώτον, η τεχνολογία πρέπει να έχει έναν άξιο σκοπό: να εξυπηρετεί εμάς, τους ανθρώπους, που βρισκόμαστε στο επίκεντρο της ψηφιακής μετάβασης. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να επιδιώκουμε τις φιλοδοξίες μας γνωρίζοντας ότι είμαστε ασφαλείς και ότι τα θεμελιώδη δικαιώματά μας γίνονται σεβαστά.

Δεύτερον, η κοινωνική αλληλεγγύη είναι το κλειδί. Ολοι πρέπει να μπορούν να αισθάνονται ότι ανήκουν στην ψηφιοποίηση και ότι μπορούν να επωφεληθούν από αυτή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το προτεινόμενο πλαίσιο περιλαμβάνει δεσμεύσεις για την ψηφιακή εκπαίδευση, τη «συνδεσιμότητα» και τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Η αξιόπιστη πρόσβαση στην ψηφιακή υγειονομική περίθαλψη σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση (η οποία θα μας είχε βοηθήσει πάρα πολύ κατά τη διάρκεια της πανδημίας) εμπίπτει επίσης σε αυτόν τον κανόνα.

Το τρίτο σημείο εστιάζει στην ελευθερία επιλογής. Οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης δεν πρέπει να προκαθορίζουν τις αποφάσεις των ανθρώπων, οι αλγόριθμοι πρέπει να είναι διαφανείς και τα δείγματα δεδομένων κατά το δυνατόν αντικειμενικά. Αυτές οι αρχές είναι απαραίτητες για την προστασία όχι μόνο των δικαιωμάτων και της αυτενεργείας μας, αλλά και της υγείας μας και της ασφαλείας μας.

Τέταρτον, πρέπει να διασφαλίσουμε ευρεία συμμετοχή στην ψηφιακή δημόσια σφαίρα. Αυτό συνεπάγεται προσπάθειες για τη θωράκιση των δημοκρατιών μας, είτε μέσω λήψης μέτρων προστασίας της ελευθερίας έκφρασης είτε μέσω επιβολής κανόνων κατά του παράνομου περιεχομένου ή της παραπληροφόρησης. Θέλουμε το διαδικτυακό «οικοσύστημα πληροφόρησης» να διεγείρει τη δημοκρατική συζήτηση, όχι να δημιουργεί filter bubbles ή να υποδαυλίζει διχασμό και πόλωση. Οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε διάφορες πηγές πληροφοριών σε μία γλώσσα που γνωρίζουν.

Πέμπτον, η ασφάλεια και η ενδυνάμωση είναι μεγάλης σημασίας. Ολοι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές τεχνολογίες, σε υπηρεσίες και σε προϊόντα ασφαλή όσον αφορά τις κυβερνοεπιθέσεις, σχεδιασμένα για την προστασία του απορρήτου των χρηστών. Κυρίως πρέπει να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από εγκλήματα η διάπραξη των οποίων γίνεται στο Διαδίκτυο ή διευκολύνεται από αυτό.

Η τελική προτεραιότητα είναι η βιωσιμότητα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι χρήστες έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα μιας τεχνολογικής εφαρμογής, πρέπει να προωθήσουμε τεχνολογίες που θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε τους πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους μας. Ευτυχώς, οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να μας βοηθήσουν να μειώσουμε περισσότερες εκπομπές απ’ όσες προκαλούν, επιτρέποντας πιο καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα, πιο αποτελεσματικές υπηρεσίες και καλύτερη διαχείριση πόρων.

Εν συντομία, η δήλωσή μας αποτυπώνει ό,τι έχει μεγαλύτερη σημασία στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων. Αφορά την ενδυνάμωση, τη συμμετοχή, την προσβασιμότητα, τη χρήση πόρων και την ασφάλεια. Πρόκειται για τη χρήση της τεχνολογίας με τρόπους που ενώνουν τους ανθρώπους αντί να τους διχάζουν. Διατυπώνοντας αυτές τις αρχές και τα δικαιώματα, έχουμε ένα σαφέστερο σημείο αναφοράς – ένα σχέδιο για την ψηφιακή μετάβαση. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που αναπτύσσουν νέες πρωτοβουλίες και για τις επιχειρήσεις που εργάζονται σε νέες τεχνολογίες.

Με τις ψηφιακές αρχές μας θέτουμε ένα ευρωπαϊκό πρότυπο που ελπίζουμε ότι θα εδραιώσει παρόμοιες προσεγγίσεις σε όλον τον κόσμο – όπως ακριβώς κάναμε με την προστασία των δεδομένων και με τα δικαιώματα των καταναλωτών. Πολλοί από τους διεθνείς εταίρους μας διεξάγουν παρόμοιες συζητήσεις, και όταν συζήτησα πρόσφατα την προσέγγισή μας στην Ουάσινγκτον κατάλαβα ότι έχει πολλά κοινά με τις προτάσεις των ΗΠΑ για μία ψηφιακή Διακήρυξη Δικαιωμάτων.

Για να δώσουμε στη δήλωση το κύρος που της αξίζει, θέλουμε να υπογραφεί την εφετινή άνοιξη από τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν. Σκοπεύουμε επίσης να τη συμπεριλάβουμε στην ετήσια παρακολούθηση προόδου των ψηφιακών στόχων της ΕΕ για το 2030. Επίσης, θα συμβουλευόμαστε τους Ευρωπαίους σχετικά με τις ψηφιακές ανησυχίες τους κάθε χρόνο.

Οταν ρωτήσαμε τους Ευρωπαίους, πριν από λίγους μήνες, διαπιστώσαμε ότι οκτώ στους δέκα περίμεναν ότι τα ψηφιακά εργαλεία θα έφερναν τουλάχιστον τόσα πλεονεκτήματα όσα και τα μειονεκτήματα. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων (σχεδόν το 40%) δεν γνώριζε ότι έχουν τα ίδια θεμελιώδη δικαιώματα (ελευθερία έκφρασης, προστασία απορρήτου, ισότητα) στο Διαδίκτυο όπως έχουν και εκτός αυτού.

Οι γνωμοδοτήσεις που δεχόμαστε μας λένε ότι χτυπήσαμε μια ευαίσθητη χορδή. Οσο πιο ψηφιοποιημένες γίνονται οι κοινωνίες μας τόσο περισσότερο χρειάζεται να βελτιώσουμε τις γνώσεις μας και να επιβάλουμε τα δικαιώματά μας στο Διαδίκτυο. Η διακήρυξη των ψηφιακών δικαιωμάτων και αρχών πρέπει να γίνει έγνοια μας. Η ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην ψηφιακή μετάβαση πρέπει να στηρίζει ό,τι κάνουμε. Είναι τόσο απλό. Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων –τόσο στο Διαδίκτυο όσο και στη ζωή– βρίσκεται στον πυρήνα της έννοιας Ευρωπαίος.

* Η Margrethe Vestager είναι εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν, υπεύθυνη για θέματα ψηφιακής εποχής και πρώην επίτροπος Ανταγωνισμού. Το κείμενο αυτό αναδημοσιεύεται από το Project Syndicate

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News