506
|

Δυο λόγια για τον X. Τρικούπη

Γιώτα Παναγιώτου Γιώτα Παναγιώτου 11 Ιουλίου 2015, 00:47

Δυο λόγια για τον X. Τρικούπη

Γιώτα Παναγιώτου Γιώτα Παναγιώτου 11 Ιουλίου 2015, 00:47

Τι περνάει από το μυαλό σας όταν ακούτε το όνομα Χαρίλαος Τρικούπης; Η περίφημη φράση (αν και αμφισβητούμενη) «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν»; Ο αδριάντας του στην Παλιά Βουλή; Η γνωστή οδός του κέντρου;

Για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη ο Τρικούπης, που γεννήθηκε στις 11 Ιουλίου του 1832, ήταν πάντως κάτι περισσότερο από μια σπουδαία προσωπικότητα. Ο προικισμένος πολιτικός υπήρξε για τον Σκιαθίτη λογοτέχνη «η δρυς γιγαντόσωμος, ης η κορυφή υπερείχεν όλων των δένδρων του δάσους και ης οι κλάδοι παρείχον σκιάν και καταφύγιον εις χιλιάδας ανδρών».

Για τον Θοδωρή Δηλιγιάννη, ο Τρικούπης αντιπροσώπευε τον αντίπαλο που αγαπούσε να μισεί τόσο θανάσιμα και τόσο απόλυτα σε όλη του τη ζωή, ώστε να προβάλει ισχυρή αντίσταση ακόμη και στη μεταφορά της σωρού του τελευταίου στην Ελλάδα για την κηδεία.

Για τη Σοφία Τρικούπη ήταν ο αγαπημένος αδερφός, αυτός που για χάρη του (σύμφωνα με τα όσα γράφει ο Φρέντυ Γερμανός στο βιβλίο του «Γυναίκα από Βελούδο») μετά την απόπειρα δολοφονίας του ξεστόμισε: «αν ποτέ σε σκοτώσουν, θα πεθάνω». Για να πάρει, την επόμενη μέρα, απάντηση σε ένα σημείωμα: «το μόνο που μπορεί να με σκοτώσει ποτέ είναι η θλίψις σου».

Για τους αντιπάλους του, ο φιλελεύθερος Χαρίλαος Τρικούπης υπήρξε ο «πλουτοκράτης» ο οποίος συμμάχησε με τον επιχειρηματικό κύκλο προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον των Ελλήνων επενδυτών από το εξωτερικό, ακολουθώντας όμως παράλληλα ένα ανορθωτικό πρόγραμμα με ολοένα πιο διογκωμένους πόρους, που οδήγησε σε μια μόνιμη δημοσιονομική κρίση και στη συνέχεια στην πτώχευση του 1893. Τα παρατσούκλια του μάλιστα ήταν «Φορομπήκτης» και «Πετρέλαιος».

Για τους οπαδούς του ήταν ο αποφασιστικός μεταρρυθμιστής που τόλμησε τομές στη φορολογία, στη γεωργία, στην άμυνα και κυρίως στις υποδομές, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου και η δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου.

Για τον Γεώργιο Α΄ μάλλον υπήρξε εφιάλτης, καθώς ο Τρικούπης δεν παρέλειπε να καταδικάζει δημόσια την παρεμβατικότητα του βασιλιά, με αποκορύφωμα τη δημοσίευση του περίφημου άρθρου του με τίτλο «Τις πταίει» τον Ιούνιο του 1874, στην εφημερίδα «Καιροί».

Κι εδώ θέλω να σταθώ λίγο. Το φλογερό εκείνο κείμενο, το οποίο δημοσιεύτηκε ανώνυμα, δεν ήταν μόνο μια σφοδρή καταγγελία ενάντια στις αυθαίρετες επεμβάσεις του Γεώργιου Α΄ στην πολιτική σκηνή της χώρας, μέσω του διορισμού κυβερνήσεων μειοψηφίας. Ήταν η μεγαλύτερη προσφορά ενός αποφασιστικού ηγέτη σε έναν τόπο που κυριαρχούσαν ρευστοί πολιτικοί σχηματισμοί, ανίκανοι να σχηματίσουν σταθερή πλειοψηφία στη Βουλή, έρμαια στη βούληση της μοναρχίας. Το άρθρο αυτό ήταν ο καθοριστικός καταλύτης για την υιοθέτηση της Αρχής της Δεδηλωμένης, δηλαδή της υποχρέωσης του ανώτατου άρχοντα να δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει την πλειοψηφία στη Βουλή.

Προσωπικά, λοιπόν, όταν ακούω το όνομα του Χαρίλαου Τρικούπη θυμάμαι πάνω από όλα τον άνθρωπο που άνοιξε δρόμους για να περάσει η Δημοκρατία. Αυτόν για τον οποίο αναφέρει ο καθηγητής Θάνος Βερέμης ότι ενθάρρυνε τη δημιουργία κομματικών σχηματισμών με αρχές, πρόγραμμα και πειθαρχία, τα «υλικά» για το «χτίσιμο» σταθερών κυβερνήσεων και για την παραγωγή σπουδαίου έργου. Εκείνον τον προικισμένο πολιτικό που προφυλακίστηκε επειδή κατέληξε στο συμπέρασμα: «Αλλ΄ η ειλικρινής μελέτη του θέματος μας ήγαγεν εις το αλάνθαστον συμπέρασμα ότι δεν πταίει το Έθνος. Αλλού έγκειται το κακόν και εκεί πρέπει να ζητηθή η θεραπεία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News