Οι επιστήμονες διερευνούν εδώ και χρόνια κατά πόσον παρεμβάσεις όπως οι διατροφικές προσαρμογές και η άσκηση θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να ζήσουμε περισσότερο, μειώνοντας παράλληλα τις επιπτώσεις της γήρανσης στην υγεία. Ο περιορισμός της πρόσληψης θερμίδων με ταυτόχρονη εξασφάλιση της κάλυψης των βασικών αναγκών σε θρεπτικά συστατικά, για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί ότι παρατείνει τη διάρκεια ζωής και κατά 40% (στα πειραματόζωα).

Μια άλλη προσέγγιση που συγκεντρώνει όλο και μεγαλύτερο επιστημονικό ενδιαφέρον είναι πιθανά φάρμακα κατά της γήρανσης, όπως η ραπαμυκίνη, η οποία αναπτύχθηκε αρχικά ως ανοσοκατασταλτικό. Ενας συνδυασμός ραπαμυκίνης και του αντικαρκινικού φαρμάκου trametinib  σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το Nature στα τέλη Μαΐου αύξησε τη διάρκεια ζωής σε ποντίκια κατά 30%.

Τώρα, η Ζαχίντα Σουλτάνοβα μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο East Anglia, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και οι συνεργάτες της εξέτασαν δεδομένα από 167 μελέτες σε οκτώ είδη σπονδυλωτών, συμπεριλαμβανομένων ψαριών, ποντικών, αρουραίων και πιθήκων.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο διατροφικός περιορισμός, είτε μέσω διαλείπουσας νηστείας είτε μέσω γενικής μείωσης των θερμίδων, παρέτεινε τη διάρκεια ζωής και των οκτώ ειδών, αρσενικών  και θηλυκών – και η ραπαμυκίνη φαίνεται να είχε περίπου το ίδιο αποτέλεσμα.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να αρχίσουν να παίρνουν ραπαμυκίνη!», λέει στο NewScientist η Σουλτάνοβα. Και εξηγεί: «Η ραπαμυκίνη, ειδικά σε υψηλές δόσεις, έχει παρενέργειες καθώς μπορεί να καταστείλει το ανοσοποιητικό σύστημα και να διαταράξει το αναπαραγωγικό σύστημα».

Ο Ματ Κεμπερλέιν, καθηγητής Παθολογίας και στέλεχος του Ινστιτούτου Μακροζωίας στο  University of Washington τ0υ Σιάτλ, αναφέρει στο NewScientist: «Νομίζω ότι πρέπει να μάθουμε περισσότερα για τη σχέση κινδύνου  – οφέλους στους ανθρώπους προτού μπορέσουμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα. Πιστεύω ότι η ραπαμυκίνη θα έχει οφέλη για ορισμένους ανθρώπους και μαθαίνουμε όλο και περισσότερα για το ποιοι μπορεί να είναι αυτοί οι άνθρωποι».

Ο Κέμπερλέιν λέει ακόμη ότι τα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης ταιριάζουν με την σχετική βιβλιογραφία, αλλά επισημαίνει ότι υπάρχουν πάντα διαφορές μεταξύ των πειραματόζωων και του ανθρώπου.

Η ραπαμυκίνη απομονώθηκε το 1972 από ένα βακτήριο που βρέθηκε στο νησί του Πάσχα, το Ράπα Νούι, από το οποίο έλαβε και το όνομά της.

Για πολλά χρόνια ήταν ένα ανοσοκατασταλτικό φάρμακο κυρίως για μεταμοσχευμένους ασθενείς, αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 2000 διαπιστώθηκε ότι παρατείνει σημαντικά τη διάρκεια ζωής σκουληκιών, ζυμομυκήτων και ποντικιών. Σε ένα πείραμα του 2016, οι ερευνητές έδωσαν ραπαμυκίνη σε ποντίκια 20 μηνών, που αντιστοιχούν σε ανθρώπους ηλικίας συνταξιοδότησης.

Χορηγούσαν στα ποντίκια μικρές δόσεις για τρεις μήνες. Τα ποντίκια συνήθως πεθαίνουν σε ηλικία περίπου 30 μηνών, αλλά τα ποντίκια της ραπαμυκίνης έζησαν κατά μέσο όρο 2 μήνες επιπλέον. Ο τελευταίος της ομάδας πέθανε δύο χρόνια μετά την έναρξη του πειράματος, στην ώριμη ηλικία των 3 ετών και 8 μηνών – ηλικία που ισοδυναμεί με περίπου 140 ανθρώπινα χρόνια.

Η ραπαμυκίνη δεν έχει δοκιμαστεί με αυτόν τον τρόπο στους ανθρώπους, αλλά, δεδομένων των ομοιοτήτων μεταξύ της βιολογίας των ποντικών και της ανθρώπινης βιολογίας, δημιουργεί προσδοκίες στους επιστήμονες.

Εχουν γίνει κλινικές δοκιμές της ραπαμυκίνης και παρόμοιων φαρμάκων σε ανθρώπους για να αξιολογηθεί αν έχουν κάποια επίδραση στις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία. Μια ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024 στο Lancet διαπίστωσε θετική επίδραση στο καρδιαγγειακό και το ανοσοποιητικό σύστημα και στο δέρμα, αλλά καμία επίδραση στο ενδοκρινικό σύστημα, τους μύς ή τον εγκέφαλο. Πιθανές επιδράσεις στο αναπνευστικό, πεπτικό, νεφρικό και αναπαραγωγικό σύστημα δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί. Μελέτες που έγιναν σε υγιείς εθελοντές δεν διαπίστωσαν σοβαρές παρενέργειες, αλλά σε όσους είχαν προϋπάρχουσες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία, παρατηρήθηκαν περισσότερες λοιμώξεις και αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων στο αίμα.

Οπως η Σουλτάνοβα έγραψε στο Conversation: «Η γήρανση καθαυτή δεν είναι ασθένεια, αλλά αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές ασθένειες, από τον καρκίνο έως την άνοια. Αν επιβραδύνουμε αυτή την υποκείμενη διαδικασία, το όφελος θα είναι επιπλέον χρόνια ποιοτικής ζωής. Κανείς δεν θα πρέπει να τρέχει στο γιατρό του ζητώντας συνταγές ραπαμυκίνης για να ζήσει περισσότερο. Η πρόκληση είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτή την ανακάλυψη για να παράγουμε θεραπείες που θα μας κάνουν πιο υγιείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα χωρίς να διακυβεύεται η ποιότητα ζωής μας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News