Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η δύσκολη ειρήνη στο Αφγανιστάν, η πρόσβαση στο νερό, κοινότητες ανθρώπων στο πρόθυρα της εξαφάνισης λόγω της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής και της κλιματικής κρίσης: αυτά είναι τα θέματα των φωτογραφιών που βραβεύτηκαν ως οι καλύτερες στο πλαίσιο 2023 World Press Photo Contest, του σημαντικότερου διαγωνισμού φωτορεπορτάζ στον κόσμο που φέτος διοργανώθηκε για 66η φορά.

Τα μέλη της φετινής ανεξάρτητης διεθνούς κριτικής επιτροπής ανέδειξαν 24 περιφερειακούς νικητές και απένειμαν έξι επαίνους, έχοντας εξετάσει προσεχτικά περισσότερες από 60.000 συμμετοχές που υποβλήθηκαν από 3.752 φωτογράφους από 127 χώρες. Στη συνέχεια κλήθηκαν να επιλέξουν και «τέσσερις παγκόσμιους νικητές» με το πρώτο βραβείο να απονέμεται στον Εβγκένι Μαλολέτκα, έναν 36χρονο ουκρανό δημοσιογράφο και φωτογράφο του Associated Press, για τη φωτογραφία του «The Siege of Mariupol», την οποία έβγαλε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Μαριούπολης (24 Φεβρουαρίου-20 Μαΐου 2022) από τις ρωσικές δυνάμεις.

Ο Εβγκένι Μαλολέτκα βραβεύτηκε, όπως υπογράμμισε η κριτική επιτροπή, «επειδή παρουσίασε τέλεια με μία μόνο λήψη τον ανθρώπινο πόνο που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία». Οσον αφορά το πώς το κατάφερε αυτό, απαθανάτισε μια ετοιμόγεννη γυναίκα πάνω σε ένα φορείο, καθώς τη μετέφεραν πέντε στρατιώτες, αμέσως μετά την καταστροφή του μαιευτηρίου της Μαριούπολης κατά τη διάρκεια αεροπορικής επιδρομής των ρωσικών δυνάμεων.

Η τραγική πρωταγωνίστρια της φωτογραφίας που τράβηξε ο ουκρανός δημοσιογράφος την 9η Μαρτίου του 2022, μόλις δύο εβδομάδες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ονομαζόταν Ιρίνα Καλίνινα, ήταν 32 χρονών και υπέκυψε στα τραύματά της, μισή ώρα αφού έφερε στο φως το θνησιγενές βρέφος της, το οποίο οι γιατροί και οι νοσηλευτές ονόμασαν Μίρον (από την λέξη «μιρ» που σημαίνει ειρήνη).

«Είναι μια στιγμή για μένα που θα ήθελα να ξεχάσω, αλλά δεν μπορώ», είπε ο Μαλολέτκα σε συνέντευξη που παραχώρησε πριν την ανακοίνωση των νικητών του διαγωνισμού. Ο ουκρανός φωτογράφος και δημοσιογράφος που καλύπτει τον πόλεμο στην Ανατολική Ουκρανία από το 2014, έφτασε στη Μαριούπολη μαζί με τον επίσης ουκρανό δημοσιογράφο του Associated Press Μιστισλάφ Τσερνόφ, λίγο πριν ο Βλαντίμιρ Πούτιν διατάξει τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην πατρίδα τους, προκαλώντας, έτσι, το ξέσπασμα της μεγαλύτερης ένοπλης σύρραξης στην Ευρώπη από το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. «Φτάσαμε στη Μαριούπολη μόλις μία ώρα πριν την εισβολή. Για 20 μέρες ζούσαμε μαζί με το παραϊατρικό προσωπικό στο υπόγειο του νοσοκομείου και σε καταφύγια με απλούς πολίτες, προσπαθώντας να δείξουμε τον φόβο με τον οποίο συμβίωναν οι Ουκρανοί», ανέφερε σχετικά.

Αρχικά, η Ρωσία χαρακτήρισε ως «ψευδείς ειδήσεις» τις αναφορές για την επίθεση στο νοσοκομείο, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους τρεις άνθρωποι και να τραυματιστούν τουλάχιστον δέκα εφτά. Στη συνέχεια, όμως, ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ αναγνώρισε ότι επλήγη σκόπιμα από τις ρωσικές δυνάμεις, ισχυριζόμενος, όμως, ότι το νοσοκομείο είχε μετατραπεί σε βάση παραστρατιωτικών και πως οι ασθενείς και το προσωπικό είχαν απομακρυνθεί πριν από την αεροπορική επιδρομή. Ερευνα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι το νοσοκομείο επλήγη σκόπιμα, κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, το οποίο σημαίνει ότι επρόκειτο για έγκλημα πολέμου.

Μια σειρά φωτογραφιών του Μαλολέτκα από τη Μαριούπολη κέρδισε επίσης το ευρωπαϊκό περιφερειακό βραβείο World Press Photo Stories ενώ η σημασία, η αξία των φωτογραφιών του από την υπό πολιορκία πόλη αναγνωρίστηκε επίσης με το Knight International Journalism Award, το Visa d’or News Award και το Prix Bayeux Calvados-Normandie.

«Χωρίς το ακλόνητο θάρρος του, λίγα θα ήταν γνωστά για μια από τις πιο βάναυσες επιθέσεις της Ρωσίας. Είμαστε πολύ περήφανοι για αυτόν», δήλωσε η Τζούλι Πέις, εκτελεστική συντάκτρια και ανώτερη αντιπρόεδρος του Associated Press. «Δεν συμβαίνει συχνά μια μεμονωμένη εικόνα να χαράσσεται στη συλλογική μνήμη του κόσμου. Ο Μαλολέτκα ανταποκρίθηκε στα υψηλότερα πρότυπα του φωτορεπορτάζ, απαθανατίζοντας την “καθοριστική στιγμή” και συνεχίζοντας την παράδοση των δημοσιογράφων του AP σε όλο τον κόσμο να φέρνουν στο φως αυτό που διαφορετικά θα παρέμενε αθέατο», πρόσθεσε ο Ντέιβιντ Εϊκ, διευθυντής φωτογραφίας του κορυφαίου αμερικανικού πρακτορείου.

Ο Μπρεντ Λιούις, διευθυντής φωτογραφίας των New York Times, συνιδρυτής του φωτογραφικού πρακτορείου Diversify Photo και πρόεδρος της ανεξάρτητης διεθνούς κριτικής επιτροπής του 2023 World Press Photo Contest δήλωσε από την πλευρά του πως «η συγκλονιστική εικόνα από την πολιορκία της Μαριούπολης επιλέχθηκε ομόφωνα ως η νικήτρια του World Press Photo of the Year. Οι θάνατοι τόσο της γυναίκας όσο και του γιου της συνοψίζουν μεγάλο μέρος του πολέμου, καθώς και την πιθανή πρόθεση της Ρωσίας. Οπως είπε ένα μέλος της επιτροπής: “είναι σαν να προσπαθούν να δολοφονήσουν το μέλλον της Ουκρανίας”». 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News