Τι σημαίνει για τη Μέση Ανατολή το «Αρθρο 5» του Τραμπ με το Κατάρ
Τι σημαίνει για τη Μέση Ανατολή το «Αρθρο 5» του Τραμπ με το Κατάρ
Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε αυτήν την εβδομάδα εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο δεσμεύθηκε να χρησιμοποιήσει όλα τα μέτρα –συμπεριλαμβανομένου του αμερικανικού στρατού– για την υπεράσπιση του Κατάρ.
Το κείμενο αναφέρει ότι η Ουάσινγκτον θα θεωρήσει οποιαδήποτε ένοπλη επίθεση κατά του μικρού και ζάπλουτου κράτους ως απειλή κατά των ίδιων των ΗΠΑ και «θα λάβει όλα τα νόμιμα και κατάλληλα μέτρα –συμπεριλαμβανομένων διπλωματικών, οικονομικών και, αν είναι απαραίτητο, στρατιωτικών– για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και του Κατάρ και να αποκαταστήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα».
Η διαταγή ισοδυναμεί με ένα έκτακτο σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ των ΗΠΑ και ενός βασικού άραβα συμμάχου της, παρόμοιο με το Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ, που απαιτεί κοινή απάντηση για ένοπλη επίθεση εναντίον οποιουδήποτε μέλους. Το σύμφωνο θα το ζηλέψουν πολλές γειτονικές χώρες του Κατάρ, σημείωσε το BBC.
Είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτο, αν αναλογιστεί κανείς ότι μόλις πριν από λίγα χρόνια, το Κατάρ ήταν ο στόχος οικονομικού και διπλωματικού μποϊκοτάζ από τους γείτονές του, και τώρα έχει μετατραπεί σε σταυροδρόμι πρεσβευτών της Μέσης Ανατολής -πιο πρόσφατα στον ρόλο του ως μεσολαβητή μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, από την πρώτη κιόλας ημέρα μετά τη βάρβαρη επίθεση των παλαιστινίων τρομοκρατών στο Ισραήλ.
Η Χαμάς έχει τα πολιτικά γραφεία της στην Ντόχα και επί του παρόντος εξετάζει την ειρηνευτική πρόταση 20 σημείων του Τραμπ για τη Γάζα, που ανακοινώθηκε από τον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα. Η Ντόχα φιλοξενεί επίσης τη μεγαλύτερη αμερικανική αεροπορική βάση στην περιοχή, το Αλ Ουμπέιντ.
Η οικογένεια Αλ Θάνι, η οποία κυβερνά το μικρό κράτος, είχε εκφράσει την οργή της τον περασμένο μήνα μετά τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στο έδαφός του, οι οποίες στόχευσαν τους ηγέτες της Χαμάς. Ο Τραμπ υποχρέωσε τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να ζητήσει «συγγνώμη» από την εμίρη για αυτή την επίθεση.
Το Κατάρ δέχθηκε επίσης επίθεση από το Ιράν νωρίτερα αυτό το έτος σε αντίποινα για τα αμερικανικά πλήγματα εναντίον των πυρηνικών του εγκαταστάσεων.
Η χώρα βρίσκεται στον πυρήνα της αυξανόμενης ανησυχίας μεταξύ των αραβικών κρατών του Κόλπου, ότι η συνεργασία με τις ΗΠΑ και η φιλοξενία των στρατιωτικών βάσεών τους δεν τους παρέχει την προστασία που θα ήθελαν.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ χαιρέτισε θερμά το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ λέγοντας ότι αντιπροσωπεύει «ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της στενής αμυντικής συνεργασίας των δύο χωρών».
Αλλά η κίνηση του Τραμπ εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον χρόνο και τα κίνητρά της, και είναι πιθανό να αμφισβητηθεί στην Ουάσινγκτον, καθώς αναμένεται να επηρεάσει την εύθραυστη και εύφλεκτη περιφερειακή δυναμική.
Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ, Νταν Σαπίρο, σημείωσε στο BBC ότι ο Τραμπ έδωσε στο Κατάρ ένα «εξαιρετικό βραβείο» χωρίς να λάβει διαβεβαιώσεις από την Ντόχα σε αντάλλαγμα.
«Η δέσμευση ασφαλείας του Τραμπ προς το Κατάρ δεν έχει νόημα εκτός αν οι Καταριανοί αποσπάσουν ένα “ναι” από τη Χαμάς για το σχέδιο ειρήνης στη Γάζα ή τους εκδιώξουν αν πουν “όχι”», δήλωσε ο Σαπίρο.
Η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz ανέφερε πώς ερμηνεύουν τη συμφωνία στο Ισραήλ: «Ο Τραμπ χορήγησε ασυλία στην ηγεσία της Χαμάς όταν διαμένει στο Κατάρ, παρά την προειδοποίηση του Νετανιάχου ότι δεν θα είναι ασφαλείς όπου κι αν πάνε».

Αλλά αναλυτές του Κόλπου λένε ότι η εγγύηση του Τραμπ είναι σημαντική για την ενίσχυση μιας ταραγμένης περιοχής, που κλονίστηκε από την κλιμακούμενη χρήση βίας από το Ισραήλ πέρα από τα σύνορά του, παράλληλα με τις ευρύτερες ανησυχίες για την αξιοπιστία της ομπρέλας ασφαλείας των ΗΠΑ στον Κόλπο.
Ο Φίρας Μακσάντ από το Eurasia Group, ανέφερε στο BBC ότι η κίνηση του Τραμπ έγινε για να καθησυχάσει το Κατάρ και άλλους συμμάχους του Κόλπου, προσθέτοντας ότι αναμένει από τη Σαουδική Αραβία να επιδιώξει παρόμοια δέσμευση. «Πιστεύω πραγματικά ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να τους κρατήσει με το μέρος τους», πρόσθεσε.
Το πεδίο της εγγύησης ασφαλείας για το Κατάρ είναι ευρύ και συμπεριλαμβάνει τη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ σε περίπτωση επίθεσης. Από αυτήν την άποψη, θυμίζει το Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ που απαιτεί κοινή απάντηση για ένοπλη επίθεση εναντίον οποιουδήποτε μέλους.
Ωστόσο, αν εκδοθεί ως εκτελεστικό διάταγμα από τον Λευκό Οίκο, παρακάμπτει το Κογκρέσο, το οποίο σύμφωνα με το Νόμο Πολεμικών Εξουσιών θα πρέπει να ερωτηθεί από τον πρόεδρο προτού δεσμευτεί σε παρουσία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
Αυτό σημαίνει ότι η εντολή μπορεί να στερείται νομικής ισχύος και θα μπορούσε ενδεχομένως να ξαναγραφτεί ή να απορριφθεί από έναν μελλοντικό πρόεδρο. Είναι επίσης πιθανό να εξεταστεί εξονυχιστικά από τους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο.
Η κίνηση έχει επίσης αμφισβητηθεί από τμήματα της βάσης υποστήριξης MAGA του Τραμπ, που το βλέπουν ως αντίθεση με την ατζέντα του «Πρώτα η Αμερική».
Η Λόρα Λούμερ, μια ακροδεξιά ακτιβίστρια με επιρροή που βρίσκεται κοντά στον Τραμπ, υποστήριξε ότι το Κατάρ ήταν περισσότερο μια απειλή παρά σύμμαχος στις ΗΠΑ.
Ο ραδιοφωνικός παραγωγός Μαρκ Λέβιν, πιστός στον Τραμπ, δήλωσε ότι η διαταγή ανέτρεψε τις παραδοσιακές συμμαχίες των ΗΠΑ στην περιοχή, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αν η ηγεσία της Χαμάς στο Κατάρ σκοτωθεί από το Ισραήλ, θα πάμε σε πόλεμο με το Ισραήλ;».
Οι business της οικογένειας Τραμπ με το Κατάρ
Εκτός αυτών, υπάρχει το ζήτημα των προσωπικών και επιχειρηματικών δεσμών της οικογένειας Τραμπ με το Κατάρ, τα οποία οι αντίπαλοί του τονίζουν ότι ισοδυναμούν με σύγκρουση συμφερόντων στις συναλλαγές εξωτερικής πολιτικής του με το εξαιρετικά πλούσιο κράτος του Κόλπου.
Ο Ομιλος Τραμπ, που διοικείται από τους γιους του Ερικ και Ντόναλντ Τζούνιορ, έκανε μια συμφωνία τον Απρίλιο για την κατασκευή ενός θερέτρου γκολφ στο Κατάρ με βίλες στην παραλία με το όνομα του αμερικανού προέδρου και ένα γήπεδο, που αναπτύχθηκε από εταιρεία η οποία ανήκει στην κυβέρνηση του Κατάρ.
Το Κατάρ έχει επίσης δωρίσει ένα αεροσκάφος 747 στις ΗΠΑ, το οποίο ο Τραμπ θέλει να χρησιμοποιήσει ως αντικαταστάτη του Air Force One.
Απαντώντας στις σφοδρές αντιδράσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ο αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ότι το αεροσκάφος θα παροπλιστεί όταν εγκαταλείψει το αξίωμά του και θα μεταφερθεί στην προεδρική του Βιβλιοθήκη, όταν είναι έτοιμη.
Ο Λευκός Οίκος και οι αξιωματούχοι του Κατάρ έχουν αρνηθεί οποιεσδήποτε συγκρούσεις συμφερόντων ανάμεσα στους επιχειρηματικούς δεσμούς και στην πολιτική.
Ο Τραμπ επισκέφθηκε την Ντόχα ως μέρος της περιοδείας του στη Μέση Ανατολή τον Μάιο, η οποία περιελάμβανε εμπορικές συνομιλίες σε χρυσά παλάτια με τις πιο ισχυρές και πλούσιες μορφές στην περιοχή.
Αλλά ο Τόνι Καρκ της ομάδας Accountable.US κατηγόρησε τον Τραμπ ότι αναμειγνύει τις επιχειρήσεις του με το αξίωμά του.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ προφανώς θέλει οι φορολογούμενοι των ΗΠΑ να πληρώσουν τον λογαριασμό για ενδεχόμενη στρατιωτική προστασία του πολυτελούς γηπέδου γκολφ του στο Κατάρ, την ώρα που θα απολαμβάνει χάρη από τους επιχειρηματικούς συνεργάτες του, οι οποίοι σχετίζονται με την κυβέρνηση του Κατάρ», ανέφερε.
Η αναπληρώτρια γραμματέας Τύπου Αννα Κέλι ανέφερε σε δήλωσή της στο BBC: «Τα περιουσιακά στοιχεία του Προέδρου Τραμπ βρίσκονται σε ένα καταπίστευμα το οποίο διαχειρίζονται τα παιδιά του. Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
