Στην ιστορία των Οσκαρ, από το 1929, που θεσμοθετήθηκαν τα βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, μόνο τρεις ταινίες έχουν λάβει περισσότερες υποψηφιότητες από την «Εμίλια Πέρεζ» του Ζακ Οντιάρ. Το «Ολα για την Εύα» (1950) του Τζόζεφ Μάνκεβιτς, ο  «Τιτανικός» (1997) του Τζέιμς Κάμερον και το «La La Land» (2016) του Ντάμιεν Σαζέλ έλαβαν από 14 υποψηφιότητες, με τον «Τιτανικό» να γράφει Ιστορία κερδίζοντας τελικά 11 Οσκαρ, μεταξύ των οποίων και εκείνο της Καλύτερης Ταινίας (όπως και το «Μπεν Χουρ» (1959), με 11 Οσκαρ από 12 υποψηφιότητες, και ο «Αρχοντας των Δαχτυλιδιών: Η Επιστροφή του Βασιλιά»(2003), με 11 υποψηφιότητες και 11 βραβεία) ενώ οι άλλες δύο ταινίες κέρδισαν από έξι Οσκαρ. Η «Εμίλια Πέρεζ», δε, είναι η πρώτη ξενόγλωσση ταινία στα χρονικά με τόσο πολλές υποψηφιότητες.

Την περίοδο των lockdown, την ώρα που άλλοι έφτιαχναν το δικό τους προζύμι και έψηναν ψωμί κλεισμένοι στο σπίτι, ο γάλλος auteur Ζακ Οντιάρ έγραφε ένα λιμπρέτο όπερας. Η υπόθεση; Εξωφρενική. Ο Μανίτας (Κάρλα Σοφία Γκασκόν), το αδίστακτο αφεντικό  ενός μεξικανικού καρτέλ ναρκωτικών, ζητά τη βοήθεια της Ρίτα (Ζόε Σαλντάνα, στην καλύτερη ερμηνεία της καριέρας της), μιας ταλαντούχου δικηγόρου που έχει κουραστεί να αθωώνει ενόχους γυναικοκτονιών στην Πόλη του Μεξικού, για να κάνει φυλομετάβαση.

Ο Μανίτας «σκηνοθετεί» τον θάνατό του, υποβάλλεται σε χειρουργική επέμβαση και η Εμίλια Πέρεζ παίρνει τη θέση του. Αργότερα ζητάει και πάλι τη βοήθεια της Ρίτα για να έρθει σε επαφή με την πρώην σύζυγό του Τζέσι (Σελένα Γκόμεζ) και τα παιδιά του, υποτίθεται ως θεία τους, φτιάχει μια ΜΚΟ για τα αγνοούμενα θύματα του πολέμου των ναρκωτικών και ερωτεύεται μια γενναία γυναίκα, την Επιφάνια (Αδριάνα Παζ).

Η γαλλική μεν αλλά ισπανόφωνη ταινία που προέκυψε, μπορεί να καταταχτεί σε πολλά διαφορετικά κινηματογραφικά είδη ή και σε κανένα, καθώς δημιουργεί ένα νέο είδος από μόνη της. Διαθέτει τη δύναμη ενός πρωτοποριακού μιούζικαλ, που συνοδεύει τη δράση με εκπληκτικά μουσικά νούμερα γραμμένα από την γαλλoϊρλανδή μουσικό και περφόρμερ Καμίγ Ο’Σάλιβαν και χορογραφημένα από τον βέλγο Νταμιέν Ζαλέ, ενώ τον τόνο και την αρμονία της ταινίας δίνουν επίσης κομμάτια του Ζορζ Μπρασένς και του Κλεμάν Ντικόλ.

Γεμάτη εκπλήξεις και ανατροπές, με την ελαφρότητα μιας κωμικής σαπουνόπερας, τη βία ενός καθαρόαιμου θρίλερ με καρτέλ ναρκωτικών και γυναικοκτονίες, τα βαριά συναισθήματα και την κάθαρση στα όρια αρχαιοελληνικής τραγωδίας, η «Εμίλια Πέρεζ» είναι ταυτόχρονα μια τρυφερή και συγκινητική queer ταινία, ένας συνδυασμός εξαιρετικά απροσδόκητος, τον οποίο πέτυχε ο Ζακ Οντιάρ, αποδεικνύοντας και πάλι ότι δεν διστάζει να τολμά κάτι εντελώς διαφορετικό κάθε φορά που καταπιάνεται με τη δημιουργία ενός φιλμ.

Η «Εμίλια Πέρεζ» θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Καννών και στις Χρυσές Σφαίρες, και το Χόλιγουντ είναι ξετρελαμένο μαζί της – όχι όμως και το κοινό, γράφει ο Economist. Οι κριτικές των θεατών, ειδικά στο Μεξικό, είναι άγριες. Στο IMDb (Διαδικτυακή βάση δεδομένων ταινιών) είναι η υποψήφια για Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας με τη χαμηλότερη βαθμολογία του κοινού από το… 1935. Και στο Rotten Tomatoes, το οποίο συγκεντρώνει απόψεις κριτικών και κοινού, το ποσοστό αποδοχής των κριτικών είναι 76% και του κοινού μόλις 19%, όταν οι άλλες εννέα υποψήφιες για το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας σκοράρουν μεταξύ 75% και 99%.

Η βαθμολογία της ταινίας στο Rotten Tomatoes μειώθηκε, από 75% που είχε τον Δεκέμβριο, πριν από την πρεμιέρα της στο Μεξικό, όπου οι θεατές δεν εντυπωσιάστηκαν. Μέρος αυτής της πτώσης εξηγείται από τον «βομβαρδισμό των κριτικών», κάτι που μπορεί να συμβεί όταν οι ταινίες καταπιάνονται με καυτά θέματα, σημειώνει ο Economist.

Το ιστορικό δράμα «Η Μεγάλη Υπόσχεση» («The Promise», 2016), για παράδειγμα, που καταγγέλλει τη γενοκτονία των Αρμενίων, είδε τη σελίδα του στο IMDb να κατακλύζεται από χιλιάδες αξιολογήσεις, με μία στις δέκα να προέρχεται από Τούρκους. Σε απάντηση, οι περισσότεροι Αρμένιοι τής έδωσαν τη μεγαλύτερη δυνατή βαθμολογία, με αποτέλεσμα να λάβει συνολικά μια μεσαία βαθμολογία.

Οι κοινωνικά συντηρητικοί Μεξικανοί αντιδρούν στο γεγονός ότι μια τρανς γυναίκα πρωταγωνιστεί σε μια ταινία, αλλά δεν δίνουν την πλήρη εικόνα. Η «Εμίλια Πέρεζ» είναι, αντικειμενικά, φτωχή, υποστηρίζει ο κριτικός του Economist. Οι διάλογοι, γράφει, ακούγονται σαν να έχουν μεταφραστεί βιαστικά από τα γαλλικά στα αγγλικά και κατόπιν στα ισπανικά, οδηγώντας σε σοκαριστικές φράσεις όπως «Hasta me duele la pinche vulva nada más de acordarme de ti» («Ακόμα και το γαμημένο μου αιδοίο εξακολουθεί να πονάει μόλις σε σκεφτώ»). Οι στίχοι έχουν χαθεί, επίσης, στη μετάφραση. «Γεια, χαίρομαι που σας γνωρίζω. Θα ήθελα να μάθω για τις επεμβάσεις αλλαγής φύλου», τραγουδά η Ρίτα. «Κατάλαβα, κατάλαβα, κατάλαβα», είναι η απάντηση του χειρουργού, το πιο επιπόλαιο ιαμβικό τρίμετρο που θα μπορούσε να ακούσει κανείς ποτέ.

Η κακή προφορά έχει εξοργίσει επίσης τους Μεξικανούς. Η Κάρλα Σοφία Γκασκόν, που υποδύεται τον Μανίτας και την Εμίλια, γεννήθηκε στη Μαδρίτη και δεν μπορεί πάντα να κρύβει την ισπανική προφορά της. Η σύζυγος του Μανίτας, Τζέσι (Σελένα Γκόμεζ), που «πονάει το αιδοίο» της όταν σκέφτεται τον εραστή της, ακούγεται σαν ρομπότ στα ισπανικά και γλιστράει στα αγγλικά στα μισά ενός στίχου. Η Αντριάνα Παζ, η οποία υποδύεται την ερωμένη της Εμίλια, την Επιφάνια, είναι η μόνη Μεξικανή στο κύριο καστ, αλλά εμφανίζεται για λιγότερο από 12 λεπτά.

Κάποιοι, εξάλλου, πιστεύουν ότι η ταινία ευτελίζει τον πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Την κατηγορούν ότι επικεντρώνεται στην ιστορία ενός ατόμου και αγνοεί πόσο καταστροφικά συνεχίζουν να είναι τα καρτέλ. Περίπου 100.000 Μεξικανοί έχουν εξαφανιστεί ή αγνοούνται από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή. Κριτική, δε, ασκούν ακόμη και τρανς άτομα. Η GLAAD, μια ομάδα υπεράσπισης των LGBT+, χαρακτήρισε την ταινία «βαθιά οπισθοδρομική απεικόνιση μιας τρανς γυναίκας», βασισμένη σε πολυφορεμένα κλισέ.

Γιατί, λοιπόν, μετά από όλα αυτά τα ελαττώματα το Χόλιγουντ αποθεώνει την «Εμίλια Πέρεζ»; Δύο παράγοντες παίζουν ρόλο. Ο ένας είναι τα χρήματα, υποστηρίζει ο Economist. Το Netflix, το οποίο αγόρασε την ταινία για 12 εκατ. δολάρια, φέρεται να έχει επενδύσει δεκάδες εκατ. δολάρια στην καμπάνια του για τα βραβεία.

Πρόκειται για τη δέκατη απόπειρα της πλατφόρμας να κερδίσει το βραβείο Καλύτερης Ταινίας από τότε που το «Roma» (2018), το ασπρόμαυρο αριστούργημα του Αλφόνσο Κουαρόν και πρώτη παραγωγή του Netflix (και πρώτη παραγωγή πλατφόρμας streaming), τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία, προτάθηκε για 10 Οσκαρ και στην 91η τελετή της Ακαδημίας το 2019 κέρδισε τα βραβεία Σκηνοθεσίας, Ξενόγλωσσης Ταινίας και Φωτογραφίας. (Να σημειωθεί ότι το Apple TV+ ήταν η πρώτη πλατφόρμα ροής που κέρδισε το κορυφαίο βραβείο με το «CODA», το 2022.)

Η άλλη εξήγηση έχει σχέση με τη φιλελεύθερη αυτοεικόνα του Χόλιγουντ. Τα μέλη της Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, που ψηφίζουν τους νικητές των Οσκαρ, δίνουν μεγάλη σημασία στη διαφορετικότητα. Τόσο το «Crash» (2004) όσο και το «Green Book» (2018) κέρδισαν το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας, παρά το γεγονός ότι κάποιοι κριτικοί θεώρησαν ότι ήταν γλυκανάλατες προσεγγίσεις των φυλετικών προβλημάτων της Αμερικής.

Τα διαπιστευτήρια συμπερίληψης της «Εμίλια Πέρεζ», μεταξύ των οποίων η τρανς πρωταγωνίστρια Κάρλα Σοφία Γκασκόν, πιθανότατα συνέβαλαν στην ανάδειξη της υποψηφιότητάς της. Τα κορυφαία στελέχη του Χόλιγουντ μπορεί να θέλουν, εξάλλου, να στείλουν ένα μήνυμα στον Ντόναλντ Τραμπ και την κοινωνικά συντηρητική κυβέρνησή του. Αλλά ακόμη και τα Οσκαρ δεν θα είναι αρκετά για να πείσουν το κοινό να υμνήσει την ταινία.

Αυτή είναι η ψυχρή άποψη του Economist και πολλών άλλων Μέσων για την πιο διχαστική ταινία της χρονιάς. Εμείς, πάλι, θεωρώντας ότι οι επικριτές της είδαν την ταινία του Ζακ Οντιάρ με παρωπίδες, ευχόμαστε η «Εμίλια Πέρεζ» να σαρώσει και τα 13 βραβεία για τα οποία είναι υποψήφια: Καλύτερης Ταινίας, Ξένης Ταινίας, Σκηνοθεσίας (Οντιάρ), Α’ Γυναικείου Ρόλου (Γκασκόν), Β’ Γυναικείου Ρόλου (Σαλντάνα), Μουσικής, Καλύτερου Τραγουδιού («El Mal», «Mi Camino»), Διασκευασμένου Σεναρίου, Μακιγιάζ και Κομμώσεων, Φωτογραφίας, Μοντάζ, Ηχου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News