«Από τότε που τέλειωσε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, η σκιά του τρίτου δεν είχε πάψει να βαραίνει πάνω στον κόσμο μας. (…) Δεν είχε αλλάξει διόλου προς το καλύτερο η ζωή μας ύστερ’ από τον πόλεμο. Όλα είναι τα ίδια σαν και πριν. Κι όμως είχε ελπίσει κι αυτός, όπως είχαν ελπίσει εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλη τη γη, πως ύστερ’ από τον πόλεμο, ύστερ’ από τόσο αίμα που χύθηκε, κάτι θ’ άλλαζε».

«Σουρούπωνε. Μερικά φώτα είχαν ανάψει κιόλας στα μαγαζιά αντίκρυ. Στο καφενείο δεν είχανε ανάψει ακόμα τα φώτα. Του άρεσε έτσι το ημίφως. Σκέφτηκε τη σύγχυση που επικρατεί στον κόσμο μας σήμερα. Σύγχυση στον τομέα των ιδεών, σύγχυση στον κοινωνικό τομέα, σύγχυση…».

Και όμως. Δεν γράφτηκε στο ζοφερό σήμερα τούτο το κείμενο. Γράφτηκε το 1954. «Ζητείται ελπίς» (που ξεπέρασε την 23η έκδοση!). Το πρωτόλειο διήγημα του συγγραφέα του περίφημου «Λάθους», Αντώνη Σαμαράκη. Τα 100 χρόνια από τη γέννηση του οποίου συνεχίζει να γιορτάζει, μέχρι τις 13 Απριλίου, ο κόσμος του βιβλίου και της τέχνης και το υπουργείο Πολιτισμού.

Γεννημένος στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1919, ο Αντώνης Σαμαράκης μπήκε φουριόζος στον κόσμο της γραφής, με πένα, οξεία, που «χαρακτηρίζεται από το λιτό ύφος και τη γοργή αφήγηση, τον συνδυασμό κοινωνικού προβληματισμού και ψυχολογικής παρατήρησης, μέσα σε μια ατμόσφαιρα ιδεολογικής κρίσης και υπαρξιακού άγχους, που χαρακτηρίζει τη μεταπολεμική εποχή».

Το πρώτο του μυθιστόρημα ήρθε το 1959, εκπέμποντας «Σήμα κινδύνου». Ακολούθησε το μαχητικό «Αρνούμαι» (κρατικό βραβείο Διηγήματος) και, το 1965, το «Λάθος» του, ένα αστυνομικό – ψυχολογικό μυθιστόρημα, όπως το χαρακτήριζε, με ήρωα έναν πολίτη, που θεωρείται από την Ασφάλεια ύποπτος για συνωμοτικές κινήσεις κατά του Καθεστώτος, πέρασε τα ελληνικά σύνορα. Απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, μεταφράστηκε σε 31 γλώσσες και στη Γαλλία, όπου τα έργα του είναι ακόμη πολύ αγαπητά, έγινε το 1975 ταινία, υπό τον τίτλο «La faille», με τους Μισέλ Πικολί, Ούγκο Τονιάτσι, Θύμιο Καρακατσάνη και Δήμο Σταρένιο. Ο ίδιος εμφανιζόταν σε έναν μικρό ρόλο, ως κρατούμενος στο αστυνομικό τμήμα.

Στη Γαλλία το «Λάθος» του έφερε το Μέγα Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας (1972), έναν χρόνο προτού κυκλοφορήσει στην Ελλάδα το επίσης αγαπημένο διήγημά του «Το διαβατήριο». Τα δε έργα του, το 1995, του έφεραν το γαλλικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας και τον έχρισαν Ιππότη των Γραμμάτων και των Τεχνών.

Το «Λάθος», επίσης, τροφοδότησε το 1981 και την ελβετική τηλεταινία ταινία «La mise à nu» του Αντρέ Γκαζούτ, με τον Ζαν-Πιέρ Κασέλ. Αλλά και το 1978 την ουγγρική ταινία «A hiba» του Γκέργκελι Χόρβατ.

Από το 1960 ακόμη, χάρη στο «Ζητείται Ελπίς», συμμετείχε, μαζί με τους Ιάκωβο Καμπανέλλη και Νότη Περγιάλη στη συγγραφή του σεναρίου για το δραματικό «Ποτάμι» του Νίκου Κούνδουρου, με τον Τίτο Βανδή και τον Ανέστη Βλάχο και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. Την χρονιά του «Λάθους», το 1965, συνέγραψε το σενάριο και για την «Επιστροφή» του Ερρίκου Ανδρέου, με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, την Έλλη Φωτίου και το Λάμπρο Κωνσταντάρα. Αργότερα, το 1983, η χάρη των έργων του έφτασε μέχρι και το Ιράν, με την ταινία «Noghteh Zaf» του Μωχάμετ Ρεζά Ααλαμί. Ενώ έργα του ενέπνευσαν και μια σειρά από ταινίες μικρού μήκους.

Είναι ο άνθρωπος της τέχνης που οραματίστηκε, όμως, και την Βουλή των Εφήβων, ενώ χρημάτισε εμπειρογνώμων της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών και το 1989 ανακηρύχθηκε και Πρεσβευτής Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου.

Ανθρωπισμός, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα, δικαιώματα των παιδιών. Τα θέματα του Αντώνη Σαμαράκη διαπερνούν μια σειρά από ολιγόλεπτα βίντεο, υπό τον τίτλο «Μιλώντας για τον Αντώνη Σαμαράκη», που αναρτώνται το ένα μετά το άλλο στο κανάλι YouTube και στις σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Στο σπίτι οι αποδέκτες τους, στο σπίτι και οι πομποί τους: Η χήρα του Ελένη Σαμαράκη, η Κάτια Δανδουλάκη, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, ο Γιάννης Ξανθούλης, η Εύη Κυριακοπούλου, ο Γιάννης Μπουτέας, ο Δημήτρης Κουρεμπανάς και η υπουργός Λίνα Μενδώνη. Που μιλούν για τον αξέχαστο συγγραφέα και διαβάζουν αποσπάσματα από έργα του, τα οποία έχουν οι ίδιοι επιλέξει.

Η σειρά «Μιλώντας για τον Αντώνη Σαμαράκη» εντάσσεται στις εκδηλώσεις και τις δράσεις του υπουργείου Πολιτισμού, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, για την προώθηση του λογοτεχνικού του έργου. Ενώ έχουν ήδη πραγματοποιηθεί εκδηλώσεις στο Λονδίνο, (Hellenic Centre) στις 20 Νοεμβρίου 2019, στο Παρίσι (Maison de la Grèce) στις 19 Δεκεμβρίου 2019 και στην Αθήνα, στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, στις 25 Φεβρουαρίου 2020.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News