Δεν ήταν κυκλωμένος από τον ζόφο του πολέμου ο Κήπος του Προεδρικού Μεγάρου – κάθε άλλο. Ήταν φαίνεται οι παιδικές φιγούρες, τα παραδοσιακά κεντήματα στις πουκαμίσες των γυναικών, τα ντροπαλά χαμόγελα, και ανέδιδε προσμονή, επιθυμία για ένα «αύριο» πιο φωτεινό η παρουσία των ουκρανών προσφύγων εκεί.  

Δεν είναι σύνηθες, άλλωστε, κατατρεγμένοι του πολέμου να βρίσκονται στην καρδιά της Ηρώδου Αττικού. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, συνεπής στη δέσμευσή της να μην παίρνει τη ματιά της από τους ευάλωτους, τους «δεξιώθηκε» σε τόνους οικείους και ανθρώπινους, με μια κίνηση κατεξοχήν συμβολική, που θέλει την μέριμνα για τους ξεριζωμένους της Ουκρανίας να μην ατονεί.  

«Είμαστε κι εμείς ένας λαός που έζησε την προσφυγιά και τον ξεριζωμό», είπε σε μια αποστροφή η Πρόεδρος, κατά τη σύντομη ομιλία της. «Έχουμε κοινά ιστορικά βιώματα. Η αλληλεγγύη που αισθανόμαστε για σας δυναμώνει, κάθε μέρα που περνάει, γίνεται βαθύς σεβασμός για το σθένος με το οποίο αντιστέκεστε σε μια τυφλή, ολοκληρωτική μηχανή, για το ήθος της συλλογικής σας αντίστασης στον εισβολέα. Γιατί σε μια εποχή γενικού εφησυχασμού, εσείς θυμίζετε τι σημαίνει υπερασπίζομαι τον τόπο μου από τον κατακτητή, υψώνω το ανάστημά μου απέναντι στην ωμή βία και τη συμπυκνωμένη σκληρότητα, διεκδικώ κάτι ανώτερο από την ίδια τη ζωή μου. 

»Σας υποδέχομαι όλους, και τους φίλους Ουκρανούς και τους συμπολίτες μας Έλληνες που διέγνωσαν από πολύ νωρίς τη φύση αυτού του πολέμου και τάχθηκαν στο πλευρό της μαχόμενης Ουκρανίας, με την ευχή να επικρατήσει το δίκαιο και η βάναυση αυτή σύγκρουση στην καρδιά της Ευρώπης να τελειώσει όπως ταιριάζει σε όσους διαπράττουν ύβρη απέναντι στους λαούς και στην Ιστορία». 

Στις πρώτες σειρές, κάθονταν ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Ελλάδα, Σεργίι Σουτένκο, αλλά και ο γενικός γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας, πρέσβης Βασίλης Παπαδόπουλος, ο οποίος αφύπνισε το ενδιαφέρον της Προέδρου για το ακανθώδες ζήτημα των ουκρανών προσφύγων.  

«Οπόρα» θα πει «Υποστήριξη» 

Σε μια από τις ήσυχες γωνιές του Κήπου, η Όλια Ριτσαγκίβσκα (στα αγγλικά) και η Ντιάνα Ρομάνκο (σε άψογα ελληνικά) μιλούν στο Protagon με θέρμη για την προσπάθεια που καταβάλλεται, ώστε να βελτιωθεί με κάθε τρόπο η καθημερινότητα των ουκρανών προσφύγων μέσω του κέντρου «Oπόρα» – «υποστήριξη» στα ουκρανικά. Εθελόντριες οι ίδιες – ψυχή του κέντρου, βλέπουν, ακούν, συζητούν ό,τι μπορεί να δυσχεραίνει τη ζωή των ανθρώπων αυτών μακριά από την πατρίδα. Το κέντρο, ουσιαστικά μια αποθήκη 50 τ.μ. για την παραλαβή τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης,  τελεί σε συνεργασία με το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων και το Danish Refugee Council, δεν έχει ωστόσο χαρακτηριστικά ΜΚΟ και δρα αποκλειστικά ως πυρήνας συντονισμού για την παροχή βοήθειας.   

Οι εγγεγραμμένοι στην «Οπόρα» φθάνουν πια τους 1.700 (εκ των οποίων τα 700 είναι παιδιά), εξηγούν η «Ολια» και η «Ντιάνα». Κάθε βδομάδα, περίπου 75 σακούλες με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης φεύγουν από το κέντρο, βοήθεια που ωστόσο δεν είναι συστηματική. Οι τυχεροί φιλοξενούνται σε σπίτια συγγενικά. Σε λίγα τετραγωνικά, στοιβάζονται πολλές ελπίδες. Είναι αρκετοί κι αυτοί που γυρίζουν πίσω, στο κατεστραμμένο τοπίο, γιατί οι οικονομίες τους «εξατμίστηκαν». Δεν ήθελαν να πιστέψουν ότι ο πόλεμος θα κρατούσε πολύ. Φευ….  

Αυτοί που μένουν ψάχνουν απεγνωσμένα για δουλειά – σχετική με το παρελθόν (καθηγήτρια ζωγραφικής στην ουκρανική Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών θέλει να διδάξει μικρά παιδιά), αλλά και «του ποδαριού». Το παν είναι η κοινωνική δικτύωση, αλλά και η συντροφιά, η παρέα ανάμεσα σε συνομηλίκους, μικρούς και μεγάλους. Τώρα, το καλοκαίρι, κοινωνικοποιούνται μέσα από ξεναγήσεις, δίνουν ραντεβού κοντά στην Ακρόπολη. Ο χειμώνας όμως δεν είναι μακριά. 

Πολλοί αναζητούν βιβλία στην ουκρανική γλώσσα, ονειρεύονται αναγνωστήρια. «Μπορεί να ηχεί σαν πολυτέλεια, αλλά για τους ουκρανούς δεν είναι», λέει η Ντιάνα Ρομάνκο. «Το αίτημα για βιβλία είναι τόσο βασικό, όσο και οι πάνες για βρέφη. Οι ουκρανοί είναι βιβλιοφάγοι, όσοι είναι δε γονείς αγωνιούν να μη ξεχάσουν τα παιδιά τους τη μητρική γλώσσα. Στην άλλη όχθη, κάποιοι ρωσόφωνοι μαθαίνουν ουκρανικά, αρνούμενοι να μιλούν τη γλώσσα του εισβολέα. Τρέφουν πλέον απέχθεια γι αυτή. 

«Slava Ukraini!» 

Οδησσός, Ζαπορίζια, Κίεβο, Μαριούπολη : τόσο κοντά, τόσο μακριά. Στο Προεδρικό Μέγαρο, άνδρες πρόσφυγες δεν υπήρχαν, έχουν μείνει πίσω, στο μέτωπο του πολέμου. Εμπειρίες από τη δύσκολη πραγματικότητα της Ουκρανίας  μετέφεραν στην κυρία Σακελλαροπούλου κάποιοι από τους πολεμικούς ανταποκριτές που ήταν προσκεκλημένοι.  

Ευαισθητοποιημένοι εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών, επικεφαλής δομών που στηρίζουν πρόσφυγες, όπως ο πατέρας Αντώνιος της «Κιβωτού του Κόσμου» (σσ: οι περισσότεροι από τους προσκεκλημένους φιλοξενούνται στην «Κιβωτό» και τα Παιδικά Χωριά SOS), γνωστοί δημοσιογράφοι, όλοι  «δεσμεύθηκαν» ότι θα συνεχίσουν να δίνουν το «παρών» στη μάχη επιβίωσης χιλιάδων ουκρανών, εντός συνόρων. Μουσικοί του Ωδείου Αθηνών, που πριν από λίγο καιρό έδωσαν συναυλία στο Αμστερνταμ στο όνομα της Ουκρανίας, συνεισέφεραν στην εκδήλωση με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο.  

«Είκοσι μέρες στα υπόγεια, υπό συνθήκες δύσκολες, με ελάχιστο φαγητό, δεν πίστευα ότι θα ξαναδώ την αγαπημένη μου Ελλάδα», είπε συγκινημένη, παίρνοντας τον λόγο ενώπιον όλων η Αλεξάνδρα Προτσένκο,  πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συλλόγων στην Ουκρανία. Η ατμόσφαιρα φορτίσθηκε απρόσμενα. Η κυρία Προτσένκο έκανε λόγο για τα ιστορικά αρχεία, τις πολιτιστικές εκδόσεις, το υλικό που έχει συγκεντρωθεί από την Ομοσπονδία, «κόπο μιας ζωής, 27 ολόκληρων ετών»,  και βρίσκεται σε κίνδυνο. «Οχι, δεν θα ακουστούν τρομερές ιστορίες επιβίωσης εδώ», ξεκαθάρισε, μιλώντας για το κυρίαρχο συναίσθημα της «ελπίδας», για «μια χώρα ματωμένη που θα αναγεννηθεί σαν τον φοίνικα, μέσα από τις στάχτες της». «Ζήτω η Ουκρανία!», «Ζήτω η Ελλάδα!». «Slava Ukraini!», είπε και οι παρευρισκόμενοι έγιναν συλλογική ηχώ της.  

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News