Αν το δει κανείς έτσι, είναι απλό: από τη μία πλευρά, του «Ναι», είναι ο Πάολο Σορεντίνο, η Λιλιάνα Καβιάνι, ο Αντρέα Μποτσέλι, ο Ρομπέρτο Μπενίνι, ο Μάρκο Ταρντέλι, ο Γκαμπριέλε Σαλβατόρες. Και από την άλλη, εκείνη του «Οχι», ο Αντρέα Καμιλιέρι, ο Τόνι Σερβίλο, η κόρη του Αντριάνο Τσελεντάνο, ο Λουτσιάνο Κάμφορα. Αλλά δεν είναι τόσο απλό. Γιατί το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση που πραγματοποιείται την Κυριακή στην Ιταλία είναι κάτι άλλο από αυτό που δηλώνει. Τι; Μπορεί να μην είναι και τίποτα. Αλλά μπορεί να είναι και το τουβλάκι του Zenga που το τραβάς και καταρρέει ολόκληρο το οικοδόμημα – όχι το ιταλικό, το ευρωπαϊκό.

Είναι αυτό που περιγράφεται και ως «τρόμος για την Ευρώπη». Και βασίζεται στην εξής συλλογιστική: στο δημοψήφισμα κερδίζει το «Οχι», η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι καταρρέει, η πολιτική κρίση κάνει την ιταλική οικονομία να κλυδωνίζεται ακόμη περισσότερο, κάποια ιταλική τράπεζα χρεοκοπεί, ο αντιευρωπαϊστής Μπέπε Γκρίλο ετοιμάζεται να κυβερνήσει και ζητάει νέο δημοψήφισμα – αυτή τη φορά για το ευρώ – η ευρωζώνη πανικοβάλλεται. Ε, πόσο θέλει ακόμη για να ξηλωθεί εντελώς το πουλόβερ;

Το θέμα, επομένως, δεν είναι εάν η Ιταλία θα αποκτήσει ένα πιο πρωθυπουργικοκεντρικό σύστημα, οι γερουσιαστές θα γίνουν λιγότεροι κι εντελώς διακοσμητικοί και οι περιφέρειες θα μεταφέρουν κάποιες από τις εξουσίες τους στην κεντρική διοίκηση. Αλλά εάν θα επιβεβαιωθούν οι φόβοι εκείνων που βλέπουν στο ιταλικό δημοψήφισμα και όχι στο Brexit την αρχή του τέλους ή εάν η επόμενη ημέρα στην Ευρώπη θα είναι όπως οι προηγούμενες. Τον ρόλο της, ασφαλώς, θα παίξει η επόμενη ημέρα στην Ιταλία. Κι αν με το «ναι» μείνουν όλα στη θέση τους, με το «όχι» μπορεί να γίνουν πολλά και διάφορα. Τι ακριβώς; Θα έπρεπε να ρωτήσει κανείς τον Σέρτζιο Ματαρέλα. Αυτός είναι ο πρόεδρος της ιταλικής Δημοκρατίας. Και, αντίθετα από τους έλληνες ομολόγους του, οι ιταλοί πρόεδροι πιάνουν δουλειά σε περιόδους πολιτικής κρίσης, δεν προκηρύσσουν μόνο εκλογές.

Στην πραγματικότητα, κάνουν ακριβώς το αντίθετο: προσπαθούν να τις αποφύγουν. Σε αυτό το πνεύμα, ο πρόεδρος έχει διάφορες επιλογές. Η μία είναι να δώσει νέα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ρέντσι, η άλλη να προωθήσει τον σχηματισμό κυβέρνησης από την ίδια κοινοβουλευτική πλειοψηφία αλλά με άλλον πρωθυπουργό, μια τρίτη να επιλέξει έναν τεχνοκράτη για το τιμόνι – επιλογή που συνήθως καθησυχάζει τις αγορές και τις Βρυξέλλες. Ούτε αυτό, πάντως, είναι τόσο απλό. Το αντεπιχείρημα είναι ότι η Ιταλία, ακόμη και αυτή η Ιταλία των διαδοχικών κυβερνήσεων, δεν μπορεί  να αντέξει τέταρτο μη εκλεγμένο πρωθυπουργό στη σειρά μετά τον τεχνοκράτη Μάριο Μόντι, τον κομήτη Ενρίκο Λέτα και τον οδοστρωτήρα Ματέο Ρέντσι. Κι έπειτα είναι και ο Μπέπε Γκρίλο που δεν κάνει πολιτική. Ουρλιάζει μισό εκατοστό από το πρόσωπό σου. Κι αυτό που θα ουρλιάξει το πρωί της Δευτέρας, σε περίπτωση που επικρατήσει το «όχι», είναι να σχηματιστεί μια προσωρινή κυβέρνηση με μοναδικό αντικείμενο την ψήφιση ενός νέου εκλογικού νόμου και την προκήρυξη εκλογών. Και ποιος κερδίζει εάν στηθούν κάλπες; Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο ίδιος ο Γκρίλο.

Να λοιπόν που το φάντασμα θα ξυπνήσει ξανά – κι αυτή τη φορά μπορεί και κανονικά – σε έξι μήνες.  Είναι αυτό που φοβούνται, ας πούμε, οι Financial Times. Αλλά όχι ο Economist. Που λέει ότι η Ιταλία είναι συνηθισμένη στην πολιτική αστάθεια όσο και στη μυρωδιά της πίτσας. Κι ότι, όπως έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν, θα απορροφήσει τους κραδασμούς της κρίσης όπως η ηλεκτρική σκούπα απορροφά την σκόνη. Τους πολιτικούς. Γιατί τους οικονομικούς έχει υποσχεθεί ότι θα τους αναλάβει ο (ιταλός) διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι είτε αγοράζοντας ιταλικά ομόλογα είτε με λίγη ποσοτική χαλάρωση ακόμη. Εχει ειπωθεί εξάλλου από παλιά: η Ιταλία είναι πολύ μεγάλη για να αφεθεί να κρασάρει.

Ολα ωραία λοιπόν; Οχι ακριβώς. Την ίδια ημέρα που οι Ιταλοί θα ψηφίζουν για το Σύνταγμά τους, οι Αυστριακοί θα ψηφίζουν για το πρόεδρό τους. Και το πρωί της Δευτέρας η Ευρώπη μπορεί να ξυπνήσει με το πρώτο μέλος της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο αρχηγός κράτους του οποίου θα είναι πούρος ακροδεξιός. Κρατείστε την ημερομηνία, 4 Δεκεμβρίου. Αυτό κι αν είναι σοκ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News