Τα πολιτικά και οικονομικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η Γαλλία είναι ο μεγάλος ασθενής μιας Ευρώπης η υγεία της οποίας είναι ήδη κλονισμένη. Αλλά η παραίτηση ενός ακόμη πρωθυπουργού, λιγότερο από δώδεκα ώρες μετά από το διορισμό της νέας κυβέρνησής του, καταδεικνύει πως η 5η Δημοκρατία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ασθένεια «περισσότερο ψυχική παρά σωματική», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Αντρέα Μπονάνι, πρώην επικεφαλής του γραφείου της La Repubblica στις Βρυξέλλες και νυν πολιτικός αναλυτής της ιταλικής εφημερίδας.

«Εχετε τη δύναμη να ρίξετε αυτήν την κυβέρνηση αλλά όχι να διαγράψετε την πραγματικότητα», προειδοποίησε ο προτελευταίος πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, απευθυνόμενος στους βουλευτές που επρόκειτο να τον στείλουν στο σπίτι του. Ο ιταλός σχολιαστής κάνει λόγο για «πολιτική τύφλωση», όχι μόνον των μελών της εθνοσυνέλευσης, αλλά και του ίδιου του προέδρου της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δεδομένου ότι μετά από την πτώση της κυβέρνησης Μπαϊρού, διόρισε ακόμη έναν πιστό του στην πρωθυπουργία, τον Σεμπαστιάν Λεκορνί, ο οποίος παρουσίασε μια κυβέρνηση – αντίγραφο εκείνης που έπεσε πριν από έναν μήνα.

«Παράξενη η μοίρα του Μακρόν που εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος το 2017, εν μέσω της πλήρους αποσύνθεσης των παραδοσιακών κομμάτων, και τώρα κινδυνεύει να παρασυρθεί από την ίδια συλλογική αναταραχή που τον έφερε στο Ελιζέ», σχολιάζει ο Μπονάνι.

«Υποτίθεται ότι θα δημιουργούσε ένα προπύργιο της κοινής λογικής ενάντια στο αυξανόμενο κύμα της λαϊκιστικής και αντιευρωπαϊκής ακροδεξιάς με επικεφαλής την Μαρίν Λεπέν. Τώρα πολιορκείται όχι μόνο από τους οπαδούς της Λεπέν, οι οποίοι είναι πλέον το μεγαλύτερο κόμμα, αλλά και από μια λαϊκιστική και εξίσου αντιευρωπαϊκή Αριστερά που άρχισε να αναπτύσσεται υπό την προεδρία του», προσθέτει.

Το παράδοξο είναι ότι αυτά τα οκτώ χρόνια ως πρόεδρος της Γαλλίας, ο Μακρόν υπήρξε αναμφίβολα ο πιο χαρισματικός ηγέτης της Ευρώπης. Αυτόν εξακολουθούν να καλούν -αν και πλέον πιο σπάνια- οι ηγέτες του κόσμου, όταν θέλουν να κατανοήσουν το κλίμα στην Γηραιά Ηπειρο.

Για τον «τσάρο» Βλαντίμιρ Πούτιν και για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, παρότι δεν τον πολυσυμπαθούν, αλλά και για τον βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, ο Μακρόν είναι ακόμα το σημείο αναφοράς στην ΕΕ. Ενώ η δημοτικότητά του στη Γαλλία άρχισε να πέφτει σταδιακά, το διεθνές προφίλ του ενισχυόταν, εν μέρει επειδή ήταν ο μοναδικός ηγέτης εκ των Είκοσι Επτά της ΕΕ που εξέφραζε δυναμικά και επίμονα ένα ευρωπαϊκό πολιτικό και αξιακό όραμα.

Ομως οι πολίτες της Γαλλίας ενδιαφέρονται ελάχιστα, εάν όχι καθόλου, για το διεθνές προφίλ του προέδρου τους, το οποίο σύμφωνα με τον Αντρέα Μπονάνι δείχνει πόσο πολύ αυτή η «ασθένεια» της Γαλλίας «έχει μεταλλάξει τη συλλογική συνείδηση ενός λαού που φαίνεται να έχει απολέσει την ταυτότητά του».

Από τον Σαρλ Ντε Γκωλ κι έπειτα, οι γάλλοι πρόεδροι ανέκαθεν κατάφερναν να αξιοποιούν το διεθνές κύρος τους για να αποκομίζουν πολιτικά οφέλη στο εσωτερικό. Καταρχάς ο ίδιος ο γκωλισμός, που διήρκεσε πολλές δεκαετίες μετά από τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη της Γαλλίας, υπήρξε ένα κίνημα βασισμένο σε ένα συγκεκριμένο όραμα για τη Γαλλία στη διεθνή σκηνή. Αλλά και ο Βαλερί Ζισκάρ ντ΄Εστέν και ο Φρανσουά Μιτεράν, στη συνέχεια, ωφελήθηκαν στο εσωτερικό από την εικόνα τους στο εξωτερικό.

«Σήμερα αυτό σίγουρα δεν ισχύει πλέον. Μάλιστα, φαίνεται να συμβαίνει το αντίθετο. Οι ομολογίες πίστεως υπέρ της Ευρώπης, η ηθική και πολιτική ορμή που κατέστησαν τον Μακρόν σπουδαίο στην Ευρώπη, έγιναν μπούμερανγκ [για τον Μακρόν] στην αντίληψη της πλειοψηφίας του γαλλικού λαού. Το διεθνές κύρος του αποτελεί μειονέκτημα στην πατρίδα του. Η ικανότητά του να οραματίζεται ένα κοινό μέλλον πέρα από τα σύνορα της Γαλλίας μοιάζει με προδοσία», όπως συνοψίζει ο ιταλός αναλυτής.

Ταυτόχρονα, όμως, όπως υπογραμμίζεται σε ρεπορτάζ του Politico, στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες ανησυχούν ήδη ότι η ενεργή συμμετοχή του Εμανουέλ Μακρόν στην αντιμετώπιση εξαιρετικά κρίσιμων διεθνών ζητημάτων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι τελευταίες εξελίξεις στη Γάζα, θα υπονομευτεί, ενδεχομένως μοιραία.

Μάλιστα ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι ιδιωτικά κάνουν ήδη λόγο για το πολιτικό τέλος του Μακρόν, θεωρώντας πως, έχοντας ανέλθει στην εξουσία το 2017 και αλλάξει άρδην τα δεδομένα στη γαλλική πολιτική, πλέον είναι μια «κουτσή πάπια» και η επιρροή του στις Βρυξέλλες εξασθενεί γρήγορα.

Μιλώντας, ωστόσο, στο Politico, για την «κληρονομιά» του Μακρόν, ένας ευρωπαίος διπλωμάτης τον χαρακτήρισε ως βαθιά σκεπτόμενο πολιτικό, ο οποίος παρουσίασε πολλές ιδέες για την εξέλιξη της Ευρώπης, πείθοντας, μάλιστα, ορισμένους ευρωπαίους ομολόγους του να τις υιοθετήσουν.

Η έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας» της Ευρώπης, για παράδειγμα, που κυριαρχεί, πλέον, στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, γεννήθηκε πριν από χρόνια στο Παρίσι. «Δεν είναι πολλοί ηγέτες πρόθυμοι και ικανοί να σκέφτονται πέντε ή ακόμα και μόλις δύο χρόνια μπροστά», είπε ο διπλωμάτης. «Ηταν τόσο καλός σε αυτό», πρόσθεσε.

Στην παρούσα κατάσταση, όμως, η κρίση του Μακρόν είναι καταρχάς η κρίση μιας χώρας που δεν μπορεί πλέον «να χαλιναγωγήσει τα αυτοκαταστροφικά ένστικτά της», σύμφωνα με τον Αντρέα Μπονάνι. Σε μια δημοκρατία αυτή η σταδιακή αποσύνδεση της ανώτατης εξουσίας από την κοινή γνώμη συνήθως επιλύεται με την προσφυγή στις κάλπες. Ωστόσο για τον γάλλο πρόεδρο, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να είναι ξανά υποψήφιος για την προεδρία, το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό.

Επειδή η χώρα φαίνεται χωρισμένη σε τρία στρατόπεδα: υπάρχει μια Ακροδεξιά που διεκδικεί σχετική πλειοψηφία, υπάρχει ένα ρεπουμπλικανικό αλλά ολοένα πιο διχασμένο κέντρο και υπάρχει και μια Ακροαριστερά που δεν θέλει πλέον να λειτουργεί ως δεκανίκι του πολιτικού κατεστημένου.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι σχεδόν αδύνατο να σχηματιστεί κυβέρνηση πλειοψηφίας, ακόμη και εάν ο σχηματισμός της ανατεθεί, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, εγκαθιδρύοντας, έτσι, μια δυαρχία στην κορυφή του κράτους.

«Αλλά σε μια χώρα που δεν έχει πλέον ένα κοινό όραμα για τον εαυτό της και το πεπρωμένο της, ακόμη και η προκήρυξη πρόωρων προεδρικών εκλογών θα αποτελούσε τεράστιο κίνδυνο, επειδή θα ενέτεινε περαιτέρω την πόλωση μεταξύ ασυμβίβαστων μερών. Η κρίση της Γαλλίας είναι κάτι περισσότερο από πολιτική και οικονομική, είναι μια κρίση της δημοκρατίας. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να μην μπορέσει καμία από τις δύο, ούτε η Γαλλία ούτε η δημοκρατία, να την ξεπεράσει», κρίνει ο Αντρέα Μπονάνι.

Πάντως η θητεία του Μακρόν λήγει το 2027 και, παρά τις εικασίες, προς το παρόν δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι σκέφτεται να παραιτηθεί. Ωστόσο, εάν παραμείνει στην προεδρία, η αναταραχή στο Παρίσι σημαίνει ότι η γαλλική επιρροή στις Βρυξέλλες ενδέχεται να μειωθεί σημαντικά.

Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, ένας γάλλος αξιωματούχος που μετείχε σε μία από τις προηγούμενες, βραχύβιες κυβερνήσεις της Γαλλίας, σημείωσε στο Politico πως, λόγω της διαρκούς αστάθειας στο εσωτερικό, η Γαλλία δεν μπορεί να είναι ενεργά παρούσα στις Βρυξέλλες, «σε μια περίοδο που η Ρωσία εισβάλει σε ευρωπαϊκά εδάφη, η Κίνα διαθέτει απίστευτη βιομηχανική δυναμικότητα και οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανοησίες», είπε. «Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείψει [στην Ευρώπη]. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να δώσει ό,τι έχει να δώσει υπό αυτές τις συνθήκες».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News