Στις 9.30 το πρωί της Τετάρτης 13 Μαΐου, εκτυλίχθηκε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» η τελευταία πράξη του «έργου» έκτακτης ανάγκης, στο οποίο βρέθηκε αιφνιδίως να συμμετέχει η χώρα εξαιτίας της πανδημίας. Η ελληνική κυβέρνηση παρέλαβε 900 κυβικά μέτρα υγειονομικού υλικού (υπολογίζονται αποκλειστικά σε όγκο) από την Κίνα : μάσκες, ποδονάρια, προστατευτικό ρουχισμό, ποδιές μιας χρήσης, καπέλα χειρουργείου, για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Εκτιμάται ότι απαιτούνται συνολικά 24 ώρες για τη μεταφόρτωση του.

Πολλά από τα προϊόντα έχουν σφραγίδα αγοράς από το υπουργείο Υγείας, άλλα αποτελούν δωρεές. Σημασία έχει ότι αυτή τη συγκεκριμένη παρτίδα δεν θα την ακολουθήσει άλλη, καθώς η συνθήκη alert έχει πλέον λήξει, και οποιαδήποτε μελλοντική προμήθεια θα διενεργείται με τις συνήθεις διαδικασίες από τις αρμόδιες υγειονομικές περιφέρειες, και μάλλον με πλοία.

Το γεγονός ότι στο «Ελ. Βενιζέλος» προσγειώθηκε για τη μεταφορά του υλικού το Antonov, An-225, το μεγαλύτερο αεροσκάφος στον πλανήτη, καθιστά την είδηση διττά ενδιαφέρουσα. Αφετηρία του, το αεροδρόμιο Τιαντζίν, στην περιοχή Γκουανγκτζού, της βορειοανατολικής Κίνας. Σε σύνολο 23 πτήσεων ελληνικού ενδιαφέροντος, που προγραμματίσθηκαν από την αρχή της πανδημίας, το Antonov αξιοποιήθηκε σε αυτή την τρόπον τινά επιχείρηση – σκούπα, καθώς το εναπομείναν στην Κίνα «ελληνικό» υγειονομικό υλικό ήταν ογκώδες, τέτοιο που θα απαιτούνταν δέκα πτήσεις ενός κανονικού αεροσκάφους, για να μεταφερθεί ως εδώ.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ελάχιστες χώρες που αξιοποίησε το Antonov. Το έχει μισθώσει μεταξύ άλλων η Ιταλία, αλλά και η ίδια η Κίνα, κατά την αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού στην Πολωνία, τον περασμένο Απρίλιο.

Η Τask Force και η απειλή της δέσμευσης

Κινητήριος δύναμη, πίσω από την επιχείρηση, η Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (σσ: σχηματίστηκε με εντολή του ίδιου του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη): ο γιατρός Μάριος Θεμιστοκλέους, ως πρόεδρος, ο Γιώργος Μυλωνάκης, γενικός γραμματέας της Βουλής – συντονιστής από πλευράς Μαξίμου, ο Γρηγόρης Δημητριάδης, γενικός γραμματέας Εξωστρέφειας, του υπουργείου Εξωτερικών, ο Γιάννης Κωτσιόπουλος, γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας. Η task force που προφανώς και θα θυμάται για πάντα το θρίλερ των προμηθειών, όταν όλος ο πλανήτης γνώριζε μέρα με τη μέρα τι θα πει παράλυση και η χώρα κινδύνευε να βρεθεί χωρίς επάρκεια ως προς τα στοιχειώδη του εξοπλισμού των νοσοκομείων.

Η διαδικασία που τηρήθηκε σε όλες τις προμήθειες ήταν απαρέγκλιτα η ίδια (και πολύ χονδρικά): εντοπισμός του υλικού, έλεγχος με τη συνδρομή των οικείων Πρεσβειών, αντιστοίχιση με τις ανάγκες της χώρας, έγκριση από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων – Λοιμωξιολόγων, προπληρωμή. Οι δωρητές ήλθαν ασφαλώς να παίξουν νευραλγικό ρόλο, καθώς εταιρείες και προμηθευτές απαιτούσαν χρήμα ζεστό. Η λίστα όλων αυτών που έβαλαν το χέρι στην τσέπη δεν έχει τέλος, η διαδικασία άλλωστε παραμένει ανοιχτή και μετά το lockdown.

Το Μαξίμου ήταν σε θέση να έχει εικόνα ανά πάσα στιγμή για τις προμήθειες και τις ελλείψεις, μέσω ειδικού συστήματος καταγραφής, ανά υλικό, ανά ΜΕΘ, ανά νοσοκομείο. Η κυβέρνηση έστησε αερογέφυρα, ώστε ο εξοπλισμός να φθάνει χωρίς υψηλό κόστος στα πάτρια εδάφη, ενεργοποιώντας μία ιδιότυπη τριπλέτα: τη συνεργασία του υπουργείου Εξωτερικών με την Aegean και τα ΕΛ.ΠΕ., προφανώς για την κάλυψη των καυσίμων.

Η αγορά αναλωσίμων και εξαρτημάτων υγειονομικού εξοπλισμού είχε αρχίσει να κλείνει, η μόνη διέξοδος που διαφαινόταν ήταν η Κίνα. Με τον διπλωματικό-εμπορικό άρρητο πόλεμο να κρατεί καλά, η Ελλάδα βγήκε μπροστά, πατώντας στην καλή χημεία της με την χώρα του Κόκκινου Δράκου, στοιχηματίζοντας στις εκεί διασυνδέσεις διεθνών παικτών της, πολλών εκ του εφοπλιστικού κόσμου. «Ακρες» ενεργοποιήθηκαν, προσβάσεις μετεξελίχθηκαν σε μέσο πίεσης για την απόκτηση των αναγκαίων. Είναι πολλές οι περιπτώσεις στις οποίες η μεταφορά του υλικού θυμίζει κρυφτό, αόρατο παιχνίδι – ούτε ανεφοδιασμός αεροσκαφών δεν γινόταν-, καθώς ήταν μετέωρη η διαρκής απειλή της δέσμευσης των υλικών. Το παράδειγμα της Σαουδικής Αραβίας, που δέσμευσε φορτίο, μετά την εξάπλωση της πανδημίας στη Μέκκα, είναι ακόμη νωπό.

Η αποθήκη στη Σαγκάη και ο ρόλος της πρεσβείας

Το εγχείρημα των προμηθειών ήταν σύνθετο, απαιτούσε λεπτούς, χειρουργικής ακρίβειας, χειρισμούς. Διόλου τυχαία, στο Ισραήλ, τα μέσα προστασίας για τον ιατρικό και νοσηλευτικό κόσμο της χώρας ανέλαβε να εξασφαλίσει η μυστική υπηρεσία Μοσάντ.

Οι μάσκες υψηλής αναπνευστικής προστασίας έγιναν ο θησαυρός σ’ αυτό το ιδιότυπο κυνήγι που εξαπολύθηκε στην πανδημία. Η ανεύρεσή τους έγινε ακόμη δυσκολότερη όταν η Κίνα αποφάσισε να επιβάλει περιοριστικό πλαίσιο στη διακίνησή τους.

Το Protagon είναι μάλιστα σε θέση να γνωρίζει την πλοκή μιας ιστορίας που διαδραματίστηκε υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας.

Ηταν όταν η Ελλάδα εντόπισε 100.000 τέτοιες μάσκες (υψηλής προστασίας), ευρωπαϊκής κατασκευής, στην Κίνα. Ο έλληνας πρέσβης, Γιώργος Ηλιόπουλος, ανέλαβε την ευθύνη να ελέγξει τις ποσότητες, αλλά και το αν πληρούσαν τις προδιαγραφές. Ο προμηθευτής έβαζε οικονομικά το μαχαίρι στο λαιμό. Η πληρωμή έπρεπε να είναι άμεση – εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν. Εκπρόσωπος γνωστής εφοπλιστικής-επιχειρηματικής οικογένειας, η Κλέλια Χατζηϊωάννου, πήρε «πάνω» της χωρίς δεύτερη κουβέντα το κόστος: 850.000 ευρώ.

Κομβικό σημείο στο σχέδιο δράσης έγινε μια αποθήκη στη Σανγκάη, εκεί στοιβάχτηκε-φυλάχτηκε το πολύτιμο υλικό (υπήρχε και άλλη αποθήκη για λογαριασμό της Ελλάδας, στην Τιαντζίν). Πρόσωπα μυημένα στο εγχείρημα μετέφεραν προσεκτικά το φορτίο εκτός Κίνας. Με μη προγραμματισμένες πτήσεις έφτασε τελικά στα χέρια ελλήνων γιατρών και νοσηλευτών. «Αποστολή εξετελέσθη».

Ο γίγαντας των αιθέρων

Στα ουκρανικά, «Antonov» σημαίνει «όνειρο». Κατασκευάστηκε το 1988 στην τότε Σοβιετική Ένωση. Στιβαρό, οικονομικό σε καύσιμα, με απαράμιλλη ικανότητα μεταφοράς φορτίου, το μεγαλύτερο αεροσκάφος cargo στον κόσμο, το An -225 προοριζόταν αρχικώς για τη μεταφορά του διαστημικού λεωφορείου Μπουράν, και τη δεξαμενή καυσίμων του πυραύλου Energia. Εχει μήκος 43 μέτρα και χωράει 16 κοντέινερ ή 80 επιβατικά αυτοκίνητα!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News