Με τις αποφάσεις του τουρκικού ΣτΕ και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που προβλέπουν τη μετατροπή του μουσείου της Αγίας Σοφίας σε τέμενος,  ο πρόεδρος της Τουρκίας αψηφά εκ νέου την Ευρώπη και γενικότερα τη Δύση, αλλά και τις αρχές του κεμαλισμού που επιδίωξε να στήσει ένα κοσμικό κράτος, σχολιάζει ο διεθνής Τύπος.

Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας ικανοποιεί την κομματική του βάση –ισλαμοσυντηρητικούς– και τους τούρκους εθνικιστές. Οι επικριτές του επισημαίνουν ότι χρησιμοποιεί το θέμα για να αποσπάσει την προσοχή από την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει στην χώρα η πανδημία της Covid-19.

Ωστόσο πολλοί στη διεθνή κοινότητα επιχειρηματολογούν ότι το μνημείο ανήκει στην ανθρωπότητα, όχι στην Τουρκία, και ότι έπρεπε να παραμείνει άθικτο. Λένε ότι είναι γέφυρα ανάμεσα σε δύο θρησκείες και σύμβολο συνύπαρξης, τονίζει το BBC.

Παραθέτει μάλιστα δήλωση του νομπελίστα συγγραφέα Ορχάν Παμούκ ότι η απόφαση θα στερήσει από κάποιους Τούρκους την «υπερηφάνεια» τους που ανήκουν σε ένα κοσμικού χαρακτήρα μουσουλμανικό έθνος. «Υπάρχουν εκατομμύρια Τούρκοι προσηλωμένοι στον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, όπως εγώ, που υψώνουν τη φωνή τους ενάντια σε αυτό, αλλά οι φωνές τους δεν εισακούονται», σημείωσε σε δήλωσή του στο BBC.

«Μάθαμε λοιπόν το όνομα του 3.272ου τζαμιού της Κωνσταντινούπολης: το ‘τζαμί Αγία Σοφία’», σημειώνει με προφανή ειρωνεία η γαλλική Le Figaro που προσθέτει ότι ο τούρκος πρόεδρος μπορεί χάρη στην απόφαση αυτή να «εκπληρώσει το όνειρο» των ισλαμιστών και των εθνικιστών στη χώρα του, που ήταν «η κατάκτηση εκ νέου, θρησκευτικά και πολιτικά, αυτού του συμβόλου της Κωνσταντινούπολης».

Ο τούρκος πρόεδρος μετέτρεψε επισήμως το κορυφαίο αρχιτεκτονικό κόσμημα της Κωνσταντινούπολης, την Αγία Σοφία, από μουσείο σε τζαμί, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα The Guardian σε εκτενές της δημοσίευμα.

Το καθεστώς της Αγίας Σοφίας που έχει περιληφθεί από την UNESCO στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αποτελεί για δεκαετίες το αντικείμενο διαλόγου χριστιανών, μουσουλμάνων και αυτών που πιστεύουν στην διατήρηση του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, συνεχίζει η βρετανική εφημερίδα.

Επισημαίνει ακόμη το δημοσίευμα ότι, σύμφωνα με δημοσκόπηση, σχεδόν ένας στους δύο ψηφοφόρους θεωρούν ότι το όλο ζήτημα προωθήθηκε για να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από άλλα ζητήματα.

Τέλος του κεμαλισμού;

Αναδρομή στην απόφαση του Μουσταφά Κεμάλ κάνει ο Monde: «Την 24η Νοεμβρίου 1934 ο ιδρυτής της πολύ νεαρής Τουρκικής Δημοκρατίας μετέτρεπε την πρώην βασιλική, ακόμη ισλαμικό τέμενος, σε μουσείο, όμως 86 χρόνια αργότερα, τη 10η Ιουλίου 2020, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έκανε το κόσμημα της Κωνσταντινούπολης μουσουλμανικό χώρο λατρείας, προς μέγιστη ικανοποίηση της πιο συντηρητικής θρησκευτικής μερίδας του εκλογικού του ακροατηρίου και των συμμάχων στην άκρα Δεξιά», σχολίασε.

Για τους Times, η κίνηση που έκανε ο πρόεδρος της Τουρκίας, ενδυναμωμένος από την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου, σηματοδοτεί «το τέλος του οράματος» του Μουσταφά Κεμάλ για τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους. Η εφημερίδα χαρακτηρίζει ακόμη το διάγγελμα του αρχηγού του τουρκικού κράτους, μια από «τις πιο δραματικές στιγμές στην ιστορία των 1.500 ετών» του εμβληματικού βυζαντινού κτιρίου.

Οι αλλαγές στην Αγία Σοφία είναι βαθιά συμβολικές γράφει το BBC. Ο Μουσταφά Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους, ήταν αυτός που αποφάσισε ότι πρέπει να γίνει μουσείο. Ο πρόεδρος Ερντογάν –ο οποίος παρουσιάζει τον εαυτό του ως κατακτητή της σύγχρονης εποχής– κάνει τώρα άλλο ένα βήμα για να διαλύσει την κληρονομιά του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους και να αλλάξει την Τουρκία σύμφωνα με το όραμά του. Ο τούρκος πρόεδρος δεν δίνει λόγο σε κανέναν για την αλλαγή. Δηλώνει πως όταν κάποιος λέει πως η απόφαση δεν του αρέσει –και σε πολλούς στο εξωτερικό δεν αρέσει– αυτό σημαίνει ότι επιτίθεται στην εθνική κυριαρχία της Τουρκίας, συμπληρώνει το βρετανικό δίκτυο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News