Ο πρόεδρος Πούτιν είναι αποφασισμένος να αντιστρέψει την «καταστροφική», όπως τη χαρακτηρίζει, μείωση του πληθυσμού της Ρωσίας, όμως το τελευταίο αντίμετρο που θέσπισε είναι ίσως το πλέον αμφιλεγόμενο της πολιτικής του: πληρωμές σε μετρητά για εγκυμοσύνες μαθητριών.

Οι κανόνες που θεσπίστηκαν σε τουλάχιστον δέκα περιοχές της Ρωσίας από τον περασμένο Μάρτιο σημαίνουν ότι οι έγκυοι που φοιτούν ακόμα στο σχολείο θα λαμβάνουν εφάπαξ πληρωμές ύψους 100.000 ρουβλιών (1.000 ευρώ) για την πρώτη γέννα τους. Το μέτρο δεν θεσμοθετεί προαπαιτούμενη ηλικία της εγκύου. Η νόμιμη ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης στη Ρωσία είναι τα 16 έτη.

Αλλά, όπως αναφέρουν οι Times του Λονδίνου, υπάρχουν πολλοί επικριτές του μέτρου που δηλώνουν εξοργισμένοι με την προώθηση επικίνδυνων και κοινωνικά απαιτητικών γεννήσεων – αν και οι υποστηρικτές της πρωτοβουλίας ισχυρίζονται ότι συνιστά γνήσια βοήθεια προς τις ευάλωτες νεαρές μητέρες.

Το μέτρο αποτελεί μέρος ενός νομοθετικού πακέτου που προωθείται από τον Πούτιν, ο οποίος ανησυχεί για τη νέα μείωση του πληθυσμού, την οποία ειδικοί αποδίδουν εν μέρει στην εισβολή του στην Ουκρανία. Οι πληρωμές θα χορηγούνται πριν από τον τοκετό, σε ορισμένες περιοχές ήδη από τη 12η εβδομάδα εγκυμοσύνης, ενώ σε άλλες μετά τις 22 εβδομάδες.

Τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έχει αυξήσει τα οικονομικά κίνητρα για τις νέες μητέρες και έχει θέσει περιορισμούς στις αμβλώσεις και στα διαζύγια, καθώς αγωνίζεται να αποτρέψει μια δημογραφική κρίση. Σε αρμονία με αυτό το προγεννητικό πνεύμα, ένα δημοφιλές ριάλιτι σόου της ρωσικής τηλεόρασης άλλαξε πρόσφατα τον τίτλο του από «Εγκυος στα 16» σε «Μαμά στα 16».

Η επέκταση των πληρωμών σε εγκύους σχολικής ηλικίας έχει εξοργίσει ορισμένους πολιτικούς και ακτιβιστές που υποστηρίζουν το Κρεμλίνο. Ισχυρίζονται ότι προτρέπει νεαρά κορίτσια να τεκνοποιούν για να λάβουν το επίδομα, χωρίς να γνωρίζουν τις συνέπειες μιας εγκυμοσύνης, ενώ χαρακτηρίζουν το μέτρο επικίνδυνο και «πολύ επιβλαβή μορφή προπαγάνδας».

Βρετανοί ειδικοί στους οποίους απευθύνθηκαν οι Times θεωρούν ότι το μέτρο θα αποδειχτεί αναποτελεσματικό. Επισημαίνουν ότι τα οικονομικά κίνητρα για εγκυμοσύνες συνήθως δεν έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα: προσφέρουν μια σύντομη άνοδο της γεννητικότητας και μετά μια σταθερή μείωση.

Αλλά ο Αντρέι Κλίτσκοφ, κυβερνήτης του Ορέλ, μιας από τις περιοχές που συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα, υπερασπίζεται τα επιδόματα λέγοντας ότι δεν πρέπει να θεωρούνται ανταμοιβές, αλλά «μέτρα κοινωνικής υποστήριξης» για έφηβες «που βρίσκονται αντιμέτωπες με μια δύσκολη πραγματικότητα» μετά την εγκυμοσύνη.

Πολιτικοί σχολιαστές ισχυρίζονται ότι το Κρεμλίνο προωθεί τέτοιες πολιτικές επειδή η μείωση του πληθυσμού υπονομεύει τη «μάτσο» ρητορική του Πούτιν για τη χώρα που «θα σηκωθεί από τα γόνατά της» και θα ορθώσει το ανάστημά της για να αντιμετωπίσει τους εχθρούς της. Κρίνουν ότι ο ρώσος πρόεδρος φοβάται πως η Ρωσία θα καταντήσει εδαφικός γίγαντας και πληθυσμιακός νάνος.

Ο πληθυσμός της Ρωσίας μειώθηκε ραγδαία, από 148,6 εκατομμύρια το 1993 σε 142,7 εκατομμύρια το 2009, καθώς η θνησιμότητα αυξανόταν και τα ποσοστά γονιμότητας μειώνονταν. Η φτώχεια, ο αλκοολισμός, η κακή διατροφή και τα ατυχήματα επηρέασαν την κατάσταση μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ πολλοί νεαροί Ρώσοι δεν ήταν σε θέση να στηρίξουν οικονομικώς την ανατροφή μιας οικογένειας.

Από το 2009 η τάση αντιστράφηκε, καθώς η σχετική κοινωνική ευημερία αυξήθηκε με την άνθηση του εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου – και μέχρι το 2022 ο πληθυσμός είχε επιστρέψει στα 147 εκατομμύρια. Ωστόσο έκτοτε έχει συρρικνωθεί ξανά, φτάνοντας περίπου τα 146,1 εκατομμύρια φέτος.

Οι εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες που πεθαίνουν στην Ουκρανία, μια μαζική έξοδος νέων που αντιτίθενται στον πόλεμο –ή απλώς αρνούνται να πολεμήσουν– και οι περικοπές στην εισερχόμενη μετανάστευση θεωρούνται οι κύριοι λόγοι της νέας μείωσης του πληθυσμού στη χώρα. Και όλα αυτά παρά τον αριθμό των «νέων πολιτών» που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι απέκτησε όταν προσάρτησε την Κριμαία και τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας.

Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά γεννήσεων παρουσιάζουν ξανά πτώση. Σύμφωνα με στοιχεία της κρατικής στατιστικής υπηρεσίας, συνολικά 195.400 παιδιά γεννήθηκαν στη Ρωσία μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2025 – μια μείωση 3% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2024. Πέρυσι η Ρωσία κατέγραψε 1,2 εκατομμύρια γεννήσεις, τη χαμηλότερη ετήσια συγκομιδή της από το 1999.

Ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε την κατάσταση «καταστροφική», ενώ τα συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία έχουν προκαλέσει ασυνήθιστες –αν όχι εντελώς σουρεαλιστικές– υποδείξεις από ρώσους αξιωματούχους, που απεγνωσμένα προσπαθούν να σταματήσουν την «αιμορραγία» της υπογεννητικότητας.

Τον περασμένο Μάρτιο, ο Γεβγκένι Ρουντένκο, δημοτικός σύμβουλος του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος της Ρωσίας στην περιοχή Καλούγκα, προέτρεψε τις γυναίκες να φορούν στενά ρούχα σε περιόδους καλοκαιρίας, σημειώνοντας ότι τη δεκαετία του 1970 «όλες φορούσαν μίνι φούστες, οι γάμοι ήταν δυνατοί και δημιουργούνταν οικογένειες». Επισήμανε ότι οι λιγότεροι γάμοι γίνονται λόγω σεμνοτυφίας, προσθέτοντας ότι «μόνο οι γκέι δεν θέλουν τις γυναίκες με μίνι φούστες».

Πέρυσι τον Σεπτέμβριο, ο Γεβγκένι Σεστοπάλοφ, περιφερειακός υπουργός Υγείας, προέτρεψε τους Ρώσους να κάνουν σεξ σε εργάσιμες ημέρες. «Η επαγγελματική ενασχόληση δεν είναι βάσιμος λόγος αλλά άθλια δικαιολογία – μπορεί κανείς να τεκνοποιήσει κατά τη διάρκεια των εργασιακών διαλειμμάτων του, αφού η ζωή περνά πολύ γρήγορα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News