Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε πάλι θυμίζοντας πως ο λόρδος Έλγιν έδωσε εντολή να πακεταριστούν ξηλωμένα από τον Παρθενώνα πολύτιμα Γλυπτά, έτσι ώστε να «μην καταλάβουν οι περίεργοι τι περιέχουν τα πακέτα». Θα μπορούσαμε να επιχειρηματολογήσουμε πάλι κατά μιας λεηλασίας που υποτίθεται ότι έγινε με οθωμανικό «σουλτανικό φιρμάνι» το οποίο δεν υπήρξε και δεν έδινε άδεια κλοπής και εξαγωγής των Γλυπτών. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την «κατάρα» που ακολούθησε την λεηλασία του Έλγιν, για το ναυάγιο ανοιχτά των Κυθήρων του πλοίου «Μέντωρ», το οποίο μετέφερε τα Γλυπτά του Παρθενώνα στη Βρετανία, αλλά και για το δυσβάστακτο κόστος για την ανέλκυσή τους που χρεοκόπησε τον Έλγιν, ώστε αναγκάστηκε να πουλήσει όλα τα λεηλατημένα στο Βρετανικό Μουσείο, το 1816.

Θα ήταν όλα ενδιαφέρουσες και ιστορικά και νομικά τεκμηριωμένες πτυχές μιας λεηλασίας, που δικαιολογεί και την διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, χρόνια τώρα, από το Βρετανικό Μουσείο, για να εκτεθούν ως «όλον» στην πατρίδα τους, την Ελλάδα. Όμως η ελληνική διεκδίκηση έχει ξεπεράσει και τα νομικά και τα συναισθηματικά. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δίνοντας συνέχεια στην πιο πρόσφατη ελληνική στρατηγική περί δανεισμού από το Βρετανικό Μουσείο, προτείνει –μέσω του βρετανικού «Observer»– το δάνειο των πολύτιμων Γλυπτών του Παρθενώνα με αντάλλαγμα την έκθεση στη Βρετανία αρχαιοτήτων που δεν έχουν βγει μέχρι σήμερα από την Ελλάδα.

«Ευχή και φιλοδοξία μας», είπε στην Έλενα Σμιθ σε συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου, «είναι να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για να ταξιδέψει η ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά στον κόσμο, επιδεικνύοντας και την τεράστια και σημαντική συμβολή της χώρας μας στον Δυτικό Πολιτισμό. Με αυτά κατά νουν και με την συγκυρία του 2021, του εορτασμού των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, θα προτείνω στον Μπόρις: Σαν μια πρώτη κίνηση, δάνεισέ μου τα Γλυπτά του Παρθενώνα για κάποιο χρονικό διάστημα και θα σου στείλω πολύ σημαντικές αρχαιότητες που δεν έχουν βγει ξανά από την Ελλάδα, για να τις εκθέσετε στο Βρετανικό Μουσείο».

Η Γαλλία δέχτηκε αυτή την νέα ελληνική στρατηγική μέσω του Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος δεσμεύθηκε σε συζητήσεις του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι θα επιστραφεί μία λεηλατημένη το 1788 από τον τότε Γάλλο πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μετόπη του Παρθενώνα, με σκηνή από την Κενταυρομαχία, λαξεμένη από την σμίλη του περίφημου γλύπτη Φειδία. Και αυτό υπό μορφήν δανεισμού, με αφορμή την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, σε σχεδόν δύο χρόνια. Αλλά και με το αντίστοιχο αντιδάνειο στο Λούβρο, με την έκθεση χάλκινων γλυπτών που δεν είχαν βγει ποτέ μέχρι σήμερα από την ημεδαπή.

Δεν μπορεί να υποτιμήσει κανείς το εξαιρετικά πολύτιμο των Γλυπτών δια χειρός Φειδία από τον ναό σύμβολο του μέτρου και της χρυσής τομής, αλλά και της αρχαίας ελληνικής Δημοκρατίας. Σύμβολο πολιτισμού και δύναμης για την Αθήνα μετά την λεηλασία από τους Πέρσες. Αλλά δεν ήταν εύκολο για το Λούβρο και τους Γάλλους να παραβλέψουν και να αρνηθούν και την πρόκληση μιας έκθεσης με αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, που δεν έχουν ξαναδεί το φως μιας μουσειακής προθήκης εκτός Ελλάδας.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η ανοιχτή, δημόσια, πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού προς τη Βρετανία του Μπόρις Τζόνσον και προς το άκαμπτο μέχρι σήμερα σε οιεσδήποτε προτάσεις ή αιτιάσεις (λεηλασίας) από την ελληνική πλευρά. Δεν είναι ούτε τυχαία η έκκληση – πρόσκληση (και πρόκληση, εν τέλει) που δηλώνει ότι θα κάνει προς το 10 της Ντάουνινγκ Στριτ ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο Μπόρις Τζόνσον, όπως σημειώνει και η δημοσιογράφος Έλενα Σμιθ, δεν έχει μόνον την προτομή του στρατάρχη και θεμελιωτή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας Περικλή, τον οποίο θαύμαζε πάντα, στο γραφείο του. Μπορεί να επαίρεται ότι είναι σε θέση να απαγγείλει τους πρώτους 100 στίχους από την ομηρική «Ιλιάδα» (και όχι το σύνηθες για πολλούς «Άνδρα μοι ένεπε Μούσα πολύτροπον…» από την «Οδύσσεια»).

Χώρια που ο ίδιος ο Τζόνσον, ως πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών της Οξφόρδης, είχε καλέσει το 1986 την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη για να θέσει, δυναμικά και συγκινητικά, το ζήτημα της ελληνικής διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο και διατυμπάνισε σε ολόκληρο τον κόσμο. Όπως φαίνεται, τότε το αίτημα αυτό είχε την αμέριστη συμπαράσταση του Τζόνσον και πολλών φοιτητών. Όπως αργότερα, το 2014, σε «δημοψήφισμα» του YouGov, με άξονα την ελληνική διεκδίκησης, μόλις το 23% των Βρετανών που συμμετείχαν απάντησε πως θέλει να παραμείνουν τα Γλυπτά του Φειδία στη Βρετανία.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρεί την κίνηση Μακρόν και Λούβρου (η οποία κατά την Έλενα Σμιθ σχεδόν σίγουρα ντροπιάζει την βρετανική πλευρά για την άκαμπτη στάση της) ως μια πρώτη ρωγμή στην άκαμπτη πολιτική για τον επαναπατρισμό, έστω και υπό μορφήν δανεισμού, αρχαιοτήτων από ξένα μουσεία στην Ελλάδα. Για την ιστορία: οκτώ ξένα μουσεία μοιράζονται σήμερα τις λεηλατημένες μετόπες του Παρθενώνα, ενώ στο Μουσείο της Ακρόπολης εκτίθενται εν όλω κάποιες αυθεντικές μετόπες μαζί με πιστά αντίγραφα από τις λεηλατημένες.

Μόλις πρόσφατα το Βρετανικό Μουσείο επέστρεψε 156 λεηλατημένες αρχαιότητες (χρονολογημένες μεταξύ 2100 και 1800 π.Χ.) από το Ιράκ, στον πρέσβη της χώρας στο Λονδίνο. «Το τάιμινγκ είναι εξαιρετικό», επισημαίνει ο κ. Μητσοτάκης στον βρετανικό «Observer». Δίχως να χρειαστεί να επικαλεστεί το επιχείρημα διεθνών συμμάχων στην καμπάνια για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα, που ζητάει από τη Βρετανία να κάνει «το σωστό» επιστρέφοντας τα λεηλατημένα Γλυπτά, τώρα που ετοιμάζεται να αφήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ελληνική κυβέρνηση – και η ελληνική διεκδίκηση εσχάτως – δηλώνει ότι πλέον θέλει να εστιάσει στο «αντίπαλον δέος». Στην ανταλλαγή. Στο αντιδάνειο, αν θέλετε. «Η Ελλάδα έχει 21.000 σημεία αρχαιολογικών ανασκαφών», όπως το θέτει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στον «Guardian». «Καθημερινά σχεδόν έρχεται στο φως κάτι νέο και πολύτιμο. Έχουμε πλέον αρχαιότητες δέκα φορές περισσότερες από όσες μπορούμε να εκθέσουμε. Θέλουμε λοιπόν να εξάγουμε αυτά τα πολιτιστικά μας πλεονεκτήματα». Θα συγκινηθούν, άραγε, ή έστω θα δελεασθούν από το πολύτιμο αντιδάνειο για τα λεηλατημένα Γλυπτά του Παρθενώνα τα άκαμπτα μέλη του διοικητικού συμβουλίου στο Βρετανικό Μουσείο; Ένιωσαν λίγο άβολα με την στάση των Γάλλων και του Λούβρου; Και ο αρχαιολάτρης Μπόρις Τζόνσον θα θελήσει (αν προλάβει…) να πιέσει προς αυτή την κατεύθυνση όταν θα του τεθεί επισήμως από τον έλληνα πρωθυπουργό το θέμα του δανεισμού και των ανταλλαγμάτων;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News