«Αν η Amazon είναι το παντοπωλείο του λιανεμπορίου, τότε εμείς θέλουμε να γίνουμε το παντοπωλείο των υπηρεσιών». Με αυτή τη φράση ο συνιδρυτής και CEO της Airbnb Μπράιαν Τσέσκι παρουσίασε αυτές τις μέρες το νέο πρόσωπο της εταιρείας σε μια λαμπερή εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Λος Αντζελες.

Οπως αναφέρουν οι Times του Λονδίνου σε εκτενές τους αφιέρωμα, η Airbnb, που ιδρύθηκε το 2008 στο Σαν Φρανσίσκο, εξελίσσεται πλέον σε κάτι πολύ ευρύτερο από μια πλατφόρμα εύρεσης καταλυμάτων. Η νέα εφαρμογή της εταιρείας προσφέρει τη δυνατότητα στους χρήστες να κλείνουν σεφ, μασέρ, κομμωτές, ακόμη και personal trainers, είτε στην πόλη τους είτε στον τόπο των διακοπών τους.

Ο συνιδρυτής και επικεφαλής Στρατηγικής, Νέιθαν Μπλέχαρτσικ, ανέφερε ότι η εταιρεία σχεδιάζει να περάσει από τις (αρχικά) δέκα κατηγορίες υπηρεσιών σε «εκατοντάδες»… Μάλιστα περιλαμβάνει στους πιθανούς στόχους και τη «φροντίδα των παιδιών». Η πρόθεση της εταιρείας είναι ξεκάθαρη: να μη μεσολαβεί μόνο στον χώρο της φιλοξενίας αλλά να αναπτύσσει κάθε είδους υπηρεσία που ένας ταξιδιώτης ή μόνιμος κάτοικος ενός τόπου μπορεί να χρειαστεί.

Η επιλογή της χρονικής συγκυρίας δεν είναι τυχαία σύμφωνα με τη λονδρέζικη εφημερίδα. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από την εποχή της πανδημίας. Ωστόσο, ο Μπλέχαρτσικ βλέπει την οικονομική αβεβαιότητα ως ευκαιρία. «Η Airbnb άρχισε να αναπτύσσεται το 2009, στη σκιά της οικονομικής κρίσης. Οι πρώτοι μας οικοδεσπότες ήταν τραπεζίτες που είχαν χάσει τη δουλειά τους και χρειάζονταν να διατηρήσουν το διαμέρισμά τους», λέει με κάποιο κυνισμό στους Times. Ο ίδιος εκτιμά πως αν προκύψει μια περίοδος ύφεσης, η πλατφόρμα της Airbnb θα λειτουργήσει σαν «οικονομική σανίδα σωτηρίας» για άτομα που είτε έχασαν τη δουλειά τους είτε επιδιώκουν ευελιξία και εισόδημα από ελεύθερες υπηρεσίες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα των λονδρέζικων Times η Airbnb θα ενσωματώσει επίσης την Τεχνητή Νοημοσύνη για την αξιολόγηση πελατών και όσων παρέχουν υπηρεσίες. Αν η «μηχανή» ανάψει κάποιο «λαμπάκι» για την υποψία κινδύνου, μπορεί να ζητούνται επιπλέον στοιχεία ή και να αποκλείεται κάποιος από την πλατφόρμα. Αυτό που διαρκώς ενισχύει η εταιρεία είναι ένα αυστηρά ελεγχόμενο ψηφιακό περιβάλλον, όπου η διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας θα μπορεί σύντομα να αποτελέσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Αλλωστε η εμβέλειά της είναι τεράστια.  Η πλατφόρμα διαχειρίστηκε περίπου 90 δισεκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές μέσα στο 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία των λονδρέζικών Times.

Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος σε ό,τι αφορά την επέκταση του Airbnb. Οπως πολλοί υποστηρίζουν το τσουνάμι των μισθώσεων μέσω της πλατφόρμας συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός «αρπακτικού» τουρισμού, στο πλαίσιο του οποίου οι τουρίστες αδυνατούν να συλλάβουν την ιδιαιτερότητα του κάθε τόπου με αποτέλεσμα να παρατηρείται μια ομογενοποίηση των προορισμών και του συνολικού τουριστικού προϊόντος.

Η εκτεταμένη χρήση ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση έχει επηρεάσει ήδη σημαντικά τις τιμές των ενοικίων στη χώρα μας, ειδικά σε περιοχές με τουριστική άνθηση όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Χανιά και η Σαντορίνη. Ο ΟΟΣΑ και η Τράπεζα της Ελλάδος έχουν επισημάνει ότι η Airbnb έχει συμβάλει σε αύξηση των ενοικίων έως και 40% σε συγκεκριμένες περιοχές.

Επιπρόσθετα το «φαινόμενο Airbnb» ενθάρρυνε την κερδοσκοπία: γιατί οι Οικοδεσπότες (Hosts) που νοικιάζουν καταλύματα είναι όλο και λιγότερο ιδιώτες που μοιράζονται τους χώρους τους για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους και όλο και περισσότερο επαγγελματίες ιδιοκτήτες που χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για να προσελκύουν νέους πελάτες, να πληρώνουν λιγότερους φόρους και να έχουν λιγότερες υποχρεώσεις σε σχέση με τους ξενοδόχους.

Οι επαγγελματίες ιδιοκτήτες ακινήτων, αγοράζοντας συνεχώς νέα ακίνητα αποκλειστικά για τουριστική χρήση, διαταράσσουν έτσι την αγορά ακινήτων και καθιστούν τις κατοικίες πανάκριβες για τους «απλούς» ενοίκους. Για αυτό πολλές ευρωπαϊκές πόλεις αποφάσισαν να ελέγξουν, προς όφελος των κατοίκων τους, τις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Προσπαθώντας να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα η ελληνική κυβέρνηση έχει εισαγάγει νέα μέτρα για τη ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, επιβλήθηκε μορατόριουμ ενός έτους στην έκδοση νέων αδειών για βραχυχρόνιες μισθώσεις σε κεντρικές περιοχές της Αθήνας, όπως το Κολωνάκι, το Κουκάκι και τα Εξάρχεια. Επιπλέον, προσφέρονται φορολογικά κίνητρα στους ιδιοκτήτες που μετατρέπουν τις ιδιοκτησίες τους από βραχυχρόνιες σε μακροχρόνιες μισθώσεις, με στόχο την αύξηση της διαθεσιμότητας κατοικιών για τους μόνιμους κατοίκους.

Στο πακέτο των παρεμβάσεων έχουν προστεθεί και αυστηρότερα πρότυπα για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, συμπεριλαμβανομένων απαιτήσεων για φυσικό φωτισμό, αερισμό και κλιματισμό, καθώς και υποχρέωση ύπαρξης πιστοποιητικών πυρασφάλειας και ασφάλισης. Αυτά τα μέτρα αποσκοπούν μεν στη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των καταλυμάτων αλλά σε καμία περίπτωση δεν λύνουν το πρόβλημα.

Στην Ελλάδα, οι νέοι αντιμετωπίζουν πλέον τεράστιες δυσκολίες στην εύρεση προσιτής στέγης. Ενδεικτικά, σε γειτονιές όπως το Κουκάκι ή τα Εξάρχεια, τα διαμερίσματα που παλιότερα νοικιάζονταν σε φοιτητές έχουν πλέον μετατραπεί σε τουριστικές κατοικίες. Αυτό δημιουργεί όχι μόνο έλλειψη προσφοράς αλλά και ανισότητες σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στη στέγη.

Μια ακόμη σοβαρή διάσταση είναι αυτή που αφορά τους γιατρούς και τους εκπαιδευτικούς που τοποθετούνται σε νησιά και τουριστικές περιοχές της χώρας. Σε πολλούς προορισμούς –όπως η Πάρος, η Σαντορίνη, η Μύκονος, ακόμη και μικρότερα νησιά όπως η Σίκινος ή οι Λειψοί– δεν μπορούν να βρουν κατοικία λόγω της κυριαρχίας του Airbnb.

Το αποτέλεσμα είναι κάποιοι να κοιμούνται ακόμη και σε αυτοκίνητα, σε χώρους του νοσοκομείου ή σε δωμάτια που παραχωρούνται προσωρινά από τους Δήμους. Αυτό το φαινόμενο εγείρει ερωτήματα για τη λειτουργία των βασικών δημόσιων υπηρεσιών σε τουριστικές περιοχές. Θέτει δηλαδή το ερώτημα του πώς μπορεί να στηριχθεί η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση σε τουριστικούς προορισμούς όταν το κράτος αδυνατεί να εξασφαλίσει στέγη για τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτά τα κρίσιμα πεδία.

Η Airbnb οραματίζεται, λοιπόν, έναν κόσμο όπου κάθε υπηρεσία θα μπορεί να «κλείνεται» με ένα κλικ, και κάθε επαγγελματίας θα μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε μια παγκόσμια πελατεία. Ωστόσο, πίσω από την ψηφιακή ευκολία και την επιχειρηματική καινοτομία, υπάρχει ένα σοβαρό ερώτημα: ποιος θα ελέγχει τελικά την πόλη;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News