Ο νομοθετικός οργασμός του υπουργείου Παιδείας τον τελευταίο καιρό επιβεβαιώνει την εκτίμηση του Αλέξη Δημαρά σχετικά με τη φύση της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα: δεν είναι καν κομματική, είναι υπουργική. Με δυο λόγια, κάθε υπουργός, σε μια έξαρση υπερβολικής εμπιστοσύνης στον εαυτό του, στις απόψεις των «συμβούλων» του αλλά και αδιαφορίας για τις επιπτώσεις των αποφάσεων του στο πολύπαθο σώμα της Εκπαίδευσης, θεωρεί καθήκον του να ανατρέψει το νομοθετικό έργο των προηγουμένων.

Η συχνότητα που αυτό συμβαίνει έχει ως αποτέλεσμα ό,τι τελικά απομένει όρθιο και αποτελεί την εκπαιδευτική μας πραγματικότητα να διαρθρώνεται ως επιμέρους υβρίδια θεσμικών ερειπίων, που αδυνατούν να συγκροτήσουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα σύγχρονο, εύρωστο, σταθερό και, πάνω από όλα, αποτελεσματικό για τον πολιτισμό και την οικονομίας της χώρας.

Πρωταθλητής στο σπορ «κατεδάφισης» αναδεικνύεται ο σημερινός υπουργός Παιδείας, όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται οι υπουργοί Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Περικυκλωμένος από μια ομάδα διακριτών μελών της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, που περιβλήθηκαν τη λεοντή του «συμβούλου», υλοποιεί την εκπαιδευτική του πολιτική.

Ετσι, αφού «πιστοποιήθηκε» από την Εκκλησιαστική Ιεραρχία της χώρας και μετά από την εξαγγελία μεγαλόπνοων στόχων που σύντομα εξελίχθηκαν σε φάρσα (σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ) άρχισε την αποδόμηση των ελαχίστων δομών εποπτείας και στήριξης της εκπαίδευσης που διαθέταμε, ματαιώνοντας ταυτόχρονα κάθε πιθανότητα ανάπτυξης ενός συστήματος αξιολόγησης.

Στη συνέχεια άρχισε τα γνωστά κόλπα «καλοπιάσματος» των εκπαιδευτικών (μείωση αριθμού μαθητών/τάξη, υποσχέσεις διορισμών, εξασφάλιση των κομματικών, «ο εκπαιδευτικός της τάξης δεν αξιολογείται», κ.λ.π.), των μαθητών (αναφορές στο δικαίωμα για «ένα ποτάκι», καθυστερημένη έναρξη μαθημάτων, αύξηση αριθμού εισακτέων) και, τέλος, των στρατηγικών «συμμάχων» του εκάστοτε υπουργού, δηλαδή των πανεπιστημιακών περιορισμένων προσόντων («αναβάθμιση» ΤΕΙ, δημιουργία νέων «πανεπιστημίων», αύξηση εισακτέων σε Τμήματα παραγωγής ανέργων κ.λ.π.).

Πλησιάζοντας προς τις εκλογές ο «μεταρρυθμιστικός» οίστρος δεν άφησε ανεπηρέαστα τα λεγόμενα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία. Αυτά, επειδή υποτίθεται ότι είναι δομικά αντίθετα προς την εμμονή του κυβερνώντος κόμματος εναντίον της αριστείας και διάκρισης στην εκπαίδευση, αφού δέχτηκαν τα πρώτα πλήγματα από τους προηγούμενους υπουργούς Παιδείας, με το πρόσφατο σχέδιο νόμου μετατρέπονται σε θεσμική φάρσα.

Σε αυτό συμβάλλει πρώτα από όλα η εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ να διοικούνται τα σχολεία «από τα κάτω», δηλαδή από τους Συλλόγους Διδασκόντων, αν και είναι κοινοτοπία ότι η διάχυση της διοικητικής ευθύνης αποτελεί τον ασφαλέστερο δρόμο προς την απραξία. Πόσω μάλλον, όταν με τις προβλεπόμενες ρυθμίσεις οι εκπαιδευτικοί που θα τα στελεχώσουν δεν θα υπόκεινται σε κανένα είδος αξιολόγησης.

Με τον τρόπο αυτόν αλλά και με επιμέρους ρυθμίσεις, το τι θα συμβαίνει και αν όντως συμβαίνει κάτι ξεχωριστό και «πρωτοπόρο» σε αυτά, παραδίδεται αποκλειστικά στα χέρια του Συλλόγου Διδασκόντων. Θέλουν το κάνουν, θέλουν δεν το κάνουν. Φαίνεται όμως ότι αυτό που βαραίνει δεν είναι η ουσία αλλά η «ταμπέλα» και το πρεστίζ. Εξάλλου αυτά φέρνουν και τα καλά ιδιαίτερα…

Μάλιστα, στις δοσμένες συνθήκες, η συμμετοχή δύο εκπαιδευτικών στα κεντρικά όργανα λήψης αποφάσεων δημιουργεί συνθήκες ανάλογες αυτών που έχουν οδηγήσει τα όργανα διοίκησης των πανεπιστημίων στο σημείο που είναι σήμερα. Τέτοια κόλπα ξέρουμε εμείς πολλά…

Το δεύτερο χτύπημα στο υπάρχον μοντέλο δίδεται με την κατάργηση των εξετάσεων εισαγωγής, άρα την επιλογή μαθητών αυξημένων δυνατοτήτων που θα φοιτήσουν στα Πειραματικά και, δυνητικά, στα ελάχιστα εναπομείναντα χαρακτηρισμένα ως «Πρότυπα». Στη θέση τους τίθεται η κλήρωση, ως «αναβίωση» παλαιότερης σχετικής πρακτικής. Με τη διαφορά ότι η κλήρωση προϋποθέτει αυξημένο ενδιαφέρον συγκεκριμένων ομάδων γονέων (συνήθως υψηλού μορφωτικού επιπέδου και φιλοδοξιών), οι οποίοι και επωμίζονται και τα έξοδα μεταφοράς των παιδιών στα σχολεία. Ετσι, ως τραγική ειρωνεία, ενώ η «ταξική» αριστεία πετάγεται από απ’ το παράθυρο, μπαίνει με την άνεση της από την πόρτα.

Ενώ, αν -για παράδειγμα- αναπτύσσαμε στη χώρα ένα σύστημα εξετάσεων επιλογής των άριστων μαθητών από όλα τα Δημοτικά Σχολεία και ένταξής τους σε Πρότυπα που θα λειτουργούσαν στην έδρα κάθε εκπαιδευτικής διεύθυνσης, με παράλληλη οικονομική στήριξη αυτών και των γονιών τους (δωρεάν μεταφορά) και αυστηρότατη επιλογή και συνεχή αξιολόγηση των εκπαιδευτικών τους με σκοπό την μακροχρόνια παραγωγή ενός εύρωστου επιστημονικού δυναμικού, που θα συνέβαλε στην ανάπτυξη της χώρας, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε «ταξική εκπαίδευση» και δεν το διανοούμαστε καν. Ας το κάνουν, λοιπόν, κάποια καλά ιδιωτικά σχολεία στα μουλωχτά για όσους έχουν να πληρώσουν και θα ιδιοποιηθούν στη συνέχεια κατά αποκλειστικότητα τα οφέλη μιας διακριτής εκπαίδευσης.

Κι αν αναπτύσσαμε σε υποβαθμισμένες οικονομικά και μορφωτικά γειτονιές ένα σύστημα Πειραματικών σχολείων με αυξημένους πόρους και μέσα, επίλεκτο εκπαιδευτικό προσωπικό και αποκλειστικό στόχο τη στήριξη των πραγματικά αδικημένων μορφωτικά και οικονομικά μαθητών, κάτι τέτοιο θα θεωρούταν ως «αδικία» ισότιμης αντιμετώπισής τους ως προς τον «μέσο» μαθητή.

Αλλά λησμόνησα. Στην πατρίδα μας ως ισότητα νοείται η κοπή όλων των δακτύλων στο ίδιο ύψος.

* Ο Νίκος Σαλτερής είναι επίτιμος σχολικός σύμβουλος Δ.Ε. και συγγραφέας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News