Πρέπει να φοράμε μάσκα ή όχι; Πού πρέπει να τη φοράμε; Κάνουν την ίδια δουλειά όλες οι μάσκες; Καλύτερα να ξεκινήσουμε από το βασικό: ποιον προστατεύει η μάσκα, εμάς ή τους άλλους;

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι μάσκας, γράφει το Conversation. Αυτές που έχουν σχεδιαστεί ως κάλυμμα για την προστασία του χρήστη και είναι οι επαγγελματικές (με τη βαλβίδα) και οι υφασμάτινες ή χάρτινες, οι οποίες λειτουργούν περισσότερο ως μέσο εκτροπής της αναπνοής μας, δηλαδή για την προστασία των άλλων, σε περίπτωση που έχουμε κάποια ίωση ή Covid-19.

Η προστασία που παρέχουν στους χρήστες τους οι μάσκες εκτροπής της αναπνοής έναντι της μετάδοσης ιών είναι ελάχιστη. Ο σχεδιασμός τους προβλέπει να μην φεύγουν σταγονίδια από το στόμα και τη μύτη και μολύνουν τους άλλους γύρω μας. Δεν έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύουν αυτόν που τη φοράει.

Αυτό βέβαια έχει γίνει γνωστό εδώ και μήνες, καθώς ήταν μεταξύ των οδηγιών που είχε ανακοινώσει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (εδώ), μέσω του εκπροσώπου του υπουργείου Υγείας Σωτήρη Τσιόδρα. «Η χρήση μάσκας στοχεύει τη μείωση της διασποράς του ιού στο κοινό μέσω της μη εξαγωγής αναπνευστικών σταγονιδίων από θετικούς στον ιό που δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα ή είναι ασυμπτωματικοί», ανέφερε ξεκάθαρα η ανακοίνωση.

Οι υφασμάτινες μάσκες, οι οποίες είναι για πολλαπλές χρήσεις, παρέχουν ακόμη λιγότερη προστασία. Είτε τις κατασκευάζουμε στο σπίτι, πωλούνται στα καταστήματα ή μας τις ράβει κάποια φίλη μας μοδίστρα, ακριβώς επειδή δεν έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με συγκεκριμένα πρότυπα, όπως οι βιομηχανικές χάρτινες μίας χρήσης, έχουν κίνδυνο να επιτρέψουν σε σταγονίδια να διαπεράσουν το ύφασμα και να μολύνουν τους γύρω μας.

Αρα αν η υφασμάτινη δεν φτιαχτεί κατά γράμμα όπως την προτείνουν οι επιστήμονες (εδώ), δεν θα μπορεί να μειώσει την έκταση της μετάδοσης.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) η ευρεία χρήση μάσκας εμποδίζει τη μεταφορά των σταγονιδίων, άρα την εξάπλωση της μετάδοσης στους γύρω μας, αλλά προστατεύει σε ποσοστό έως και 20% αυτόν που τη φορά, αν τηρήσει όλα τα προβλεπόμενα μέτρα.

Ο διαχωρισμός μεταξύ των δύο βασικών τύπων μάσκας, αποτέλεσε κεντρικό θέμα μελέτης και διαλόγου μεταξύ των επιστημόνων, ειδικά τους τελευταίους έξι μήνες με την πανδημία του κορονοϊού.

Σε κλινικές συνθήκες, οι μάσκες χρησιμοποιούνται συνήθως ως μέρος του εξοπλισμού ατομικής προστασίας.

Ωστόσο, οι σοβαρές ελλείψεις που δημιουργήθηκαν παγκοσμίως λόγω της αυξημένης ζήτησης, ήταν η αιτία να εξαφανιστούν από την αγορά οι μάσκες για την προστασία του χρήστη, που θα πρέπει να τις φορούν γιατροί, νοσηλευτές και γενικά το προσωπικό στα νοσοκομεία.

Ετσι, σε αρκετές χώρες του κόσμου αυτή τη στιγμή γιατροί και νοσηλευτές παραμένουν εκτεθειμένοι, αφού το μόνο μέσο προστασίας που έχουν είναι οι απλές χάρτινες μάσκες.

Εκτός κλινικού πεδίου, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Αν και ο καθένας θα ήθελε να προστατεύσει τον εαυτό του από τον κορονοϊό, δυστυχώς δεν υπάρχουν τόσες επαγγελματικές μάσκες που να καλύψουν όλο τον κόσμο.

Επιπλέον, αν κάποιος χρησιμοποιεί ιατρική μάσκα με βαλβίδα και δεν γνωρίζει να τη χειρίζεται σωστά, μπορεί η βαλβίδα να σκάσει και να εκτιναχτούν βιολογικά υγρά με αρκετό ιικό φορτίο σε μεγάλη απόσταση. Αυτό σημαίνει ότι θα μολυνθούν όλοι όσοι βρίσκονται σχετικά κοντά του.

Οι χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης είναι ο μοναδικός τύπος μάσκας εκτροπής της αναπνοής που έχει κατασκευαστεί σύμφωνα  με συγκεκριμένα πρότυπα.

Σχεδόν όλες οι άλλες υφασμάτινες μάσκες και φυσικά οι αυτοσχέδιες, δεν έχουν κατασκευαστεί βάσει ενός προτύπου, πράγμα που σημαίνει ότι η αποτελεσματικότητά τους δεν μπορεί να πιστοποιηθεί, ακόμη και αν ο σχεδιασμός τους είναι καλός.

Και καλός σχεδιασμός πρακτικά σημαίνει ότι καλύπτουν πλήρως το πιγούνι, το στόμα και τη μύτη και δεν σχηματίζουν κενά στις πλευρές, καθώς από το σημείο εκείνο μπορούν να διαφύγουν και να πάνε σε κοντινή απόσταση σταγονίδια της αναπνοής.

Το Conversation καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δίχως τα κατασκευαστικά πρότυπα η αποτελεσματικότητα της μάσκας δεν θα μπορεί να υπολογιστεί και θα είναι πάντα απρόβλεπτη.

Οι μάσκες μιας χρήσης, οι υφασμάτινες και οι αυτοσχέδιες, είναι για να προστατεύουν τους άλλους και όχι για εμάς. Και φυσικά είναι ειρωνικό οι επαγγελματικές μάσκες που σχεδιάστηκαν για υψηλή προστασία, στα χέρια μας να μετατρέπονται στο λιγότερο αποτελεσματικό όπλο για την προστασία όλων μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News