Ο διάσημος βρετανός ηχολήπτης Αντι Νέλσον έχει προταθεί 24 φορές για Οσκαρ Ηχου, ενώ το χρυσό αγαλματίδιο το έχει κερδίσει δύο, για τις ταινίες «Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν» (1998) και «Οι Αθλιοι» (2014). Από τις πάμπολλες συνεργασίες του με κορυφαίους σκηνοθέτες, η πιο συνταρακτική υπήρξε εκείνη με τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

«Ξαφνικά χτύπησε το τηλέφωνο: “Καλημέρα, τηλεφωνώ από το στούντιο του Στάνλεϊ Κιούμπρικ”. Δεν υπήρχαν κινητά και οι κλήσεις έφταναν στο τηλεφωνικό κέντρο. Ηταν το 1985, ήμουν 33 χρόνων και δούλευα σε ένα μικρό στούντιο στο κεντρικό Λονδίνο, στο Σόχο. Ηταν μια κρίσιμη περίοδος της καριέρας μου, περνούσα από την τηλεόραση στις ταινίες μεγάλου μήκους και συνεργαζόμουν με τον Κεν Ράσελ, έναν τρελό άγγλο σκηνοθέτη που έκανε μερικές εξαιρετικές ταινίες. Οπότε σοκαρίστηκα: ήθελαν να μιξάρω τον ήχο του “Full Metal Jacket”» θυμάται ο ίδιος σε κείμενό που έγραψε (και αναδημοσιεύει η εφημερίδα La Repubblica) για το 2ο Φεστιβάλ Ακρόασης

Επρόκειτο, φυσικά, για μια μοναδική ευκαιρία να συνεργαστεί με έναν θρυλικό σκηνοθέτη, τον οποίο ο νεαρός και ακόμα άσημος ηχολήπτης δεν είχε φανταστεί ποτέ ότι θα γνώριζε. Αδημονούσε να τον συναντήσει και δεν σταματούσε επί μέρες να ρωτάει «πότε θα έρθει ο Στάνλεϊ;». «Οχι σήμερα, μοντάρει τη σεκάνς του Μίκυ Μάους», του απαντούσαν. Μέχρι που αντιλήφθηκε ότι το ζήτημα δεν ήταν η σεκάνς του Μίκυ Μάους, αλλά η υπερβολική σχολαστικότητα που χαρακτήριζε τον κορυφαίο αμερικανό σκηνοθέτη.

«Με είχε επιλέξει γιατί είχα μικρή εμπειρία, άρα θα ήμουν πιο χειραγωγήσιμος» συνειδητοποίησε κάποια στιγμή ο Αντι Νέλσον. Στη συνέχεια θέλησε να μάθει πώς άρεσε στον Κιούμπρικ να δουλεύει (τον ήχο) και του απάντησαν μονοφωνικά, κάτι που του φάνηκε εντελώς παράλογο, δεδομένου ότι το στερεοφωνικό σύστημα Dolby προσέφερε εξαιρετικές δυνατότητες.

Μάλιστα, ο νεαρός ηχολήπτης δεν δίστασε να εκφράσει τη γνώμη του στον Κιούμπρικ, προτείνοντάς του να μιξάρουν στερεοφωνικά την ταινία, ωστόσο εκείνος τον προσγείωσε αμέσως λέγοντάς του: «Δεν θέλω να κάνεις πολλά, αυτό που θέλω είναι ευελιξία». «Ηθελε να βάζω λίγο από τον εαυτό μου και να ακολουθώ εντολές: ήθελε κάποιον να ρυθμίζει τους ήχους όπως ακριβώς τους είχε φανταστεί» γράφει ο Νέλσον.

Στο πλατό ο Κιούμπρικ χειριζόταν πάντα ο ίδιος την κάμερα και φορούσε πάντα ακουστικά, καθώς «έπρεπε πάντα να ξέρει τι έβλεπε και τι άκουγε». Μετά πήγαινε στο στούντιο, καθόταν δίπλα στον Νέλσον και του εξηγούσε πώς έπρεπε να ακούγεται το καθετί.

«Ηταν τρομακτικό και υπέροχο να δουλεύεις μαζί του. Το βλέμμα του ήταν μοναδικό και έντονο: όταν σε κοιτούσε, ενέπνεε φόβο. Για τον Κιούμπρικ ο ήχος μιας ταινίας ήταν θεμελιώδης, όλα έπρεπε να είναι υπό τον έλεγχό του, ήταν μανιακός με τα πάντα. Το τμήμα επεξεργασίας ήχου έπρεπε να βρίσκεται όσο πιο κοντά του γινόταν, ήθελε να είμαστε συνεχώς στη διάθεσή του. 

»Στήθηκε μια αποθήκη και οι τεχνικοί μετακόμισαν εκεί. Επρεπε να έχουμε βομβητές μαζί μας ακόμη και στην τουαλέτα. Αν ρωτούσε κάτι, η απάντηση θα έπρεπε να είναι άμεση. Μια φορά που τελειώσαμε τη μίξη τα μεσάνυχτα, καθώς πήγαινα προς το σπίτι χτύπησε ο βομβητής μου. “Πρέπει να σε ρωτήσω κάτι”, μου είπε ο Στάνλεϊ. Ετρεξα πίσω, ήταν τέσσερις τα ξημερώματα, βρισκόταν στην αίθουσα του μοντάζ. “Δεν πειράζει, θα το συζητήσουμε αύριο”, μου είπε. Γύρισα σπίτι […]

»Με τον Στάνλεϊ μάθαινες γρήγορα. Αν δεν ήξερες κάτι, η καλύτερη απάντηση ήταν “δεν το γνωρίζω, αλλά θα το μάθω”. Το χειρότερο που μπορούσες να κάνεις ήταν να απαντήσεις “νομίζω πως…”, “πιστεύω πως ναι”. Ηταν η χείριστη απάντηση. Επρεπε να λες ναι ή όχι, να είσαι σίγουρος» θυμάται ο Αντι Νέλσον.

Οταν ο Κιούμπρικ επρόκειτο να γυρίσει το «Eyes Wide Shut», ο διάσημος πλέον βρετανός ηχολήπτης βρισκόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενας συνεργάτης του σκηνοθέτη επικοινώνησε μαζί του ρωτώντας τον αν ήταν διατεθειμένος να επιστρέψει στην Αγγλία, ώστε να αναλάβει τον ήχο της ταινίας. Εκείνος απάντησε αμέσως θετικά. Δυστυχώς, όμως, ο Κιούμπρικ πέθανε (τον Μάρτιο του 1999 σε ηλικία 70 ετών) πριν ολοκληρώσει την ταινία.

«Μετά από δύο Oσκαρ και 24 υποψηφιότητες –είμαι το δεύτερο άτομο στην Ακαδημία με τις περισσότερες υποψηφιότητες (μετά τον συνθέτη Τζον Γουίλιαμς)– και έχοντας δουλέψει σε 150 ταινίες από το 1980, σε 20 εκ των οποίων με τον Στίβεν Σπίλμπεργκ, όλοι με ρωτούν ακόμη για τον Κιούμπρικ. Ηταν μια απόλυτη ιδιοφυΐα» αναγνωρίζει ο κορυφαίος ηχολήπτης.

«Εκανα το “Full Metal Jacket” για πολύ λίγα χρήματα, αλλά ήταν η μεγαλύτερη αναγνώριση που έλαβα ποτέ. Και υπάρχει ένα πράγμα για τον Κιούμπρικ που θα θυμάμαι πάντα. Κάθε μέρα ερχόταν στο στούντιο ντυμένος πανομοιότυπα: φορώντας ένα στρατιωτικό σακάκι και αθλητικά παπούτσια με ταινίες βέλκρο, οι οποίες, όταν τις άνοιγε, έκαναν έναν ήχο που με τρέλαινε.

»Χρόνια αργότερα δούλευα με τον Αλαν Πάρκερ και πήγαμε σε ένα εστιατόριο για μεσημεριανό. Ο Αλαν δεν κοίταξε το μενού. “Ως σκηνοθέτης περνάω τη μέρα μου παίρνοντας αποφάσεις. Το τελευταίο πράγμα που θέλω είναι να αποφασίσω τι θα φάω. Εχω χρόνο μόνο για να σκέφτομαι την ταινία”, μου είπε. Ο Κιούμπρικ μάλλον δεν ήθελε να ανοίγει την ντουλάπα του και να διαλέγει τι θα φορέσει. Επρεπε να γυρίσει την ταινία του, δεν υπήρχε περιθώριο για άχρηστο χάσιμο χρόνου» καταλήγει ο Αντι Νέλσον.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News