Αντί των ερμηνειών, ας αφήσουμε τα γεγονότα να μιλήσουν τα ίδια για την ελληνική επανάσταση του 1821, ένα γεγονός που συγκλόνισε τότε τον κόσμο, καθώς έδωσε καίριο χτύπημα στις ευρωπαϊκές μοναρχίες και ταυτόχρονα οδήγησε στην παλιγγενεσία ενός ιστορικού έθνους, γεγονός που προκάλεσε μεγάλο κύμα φιλελληνισμού στην ρομαντική Ευρώπη αλλά και στις ΗΠΑ των αρχών του 19ου αιώνα.

26-29 Ιανουαρίου: Σύσκεψη Φιλικών, Προεστών και Μητροπολιτών στη Βοστίτσα. Εξετάζεται η πρόταση του Παπαφλέσσα για επανάσταση στο Μωριά. Αποφασίζουν να αναβάλουν προσωρινά την επανάσταση, έως ότου επαναστατήσουν και άλλες περιοχές και διασαφηνιστούν οι προθέσεις των Ρώσων. Αποφασίζεται ως ημέρα εξέγερσης η 25η Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού και εναλλακτικά η 21η Μαϊου, εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Σύσκεψη των οπλαρχηγών και των Φιλικών της Στερεάς στη Λευκάδα, πιθανόν στις 30 Ιανουαρίου, όπου αποφασίζεται με ενθουσιασμό η εξέγερση και ανακοινώνεται από τους Φιλικούς η απόφαση για εξέγερση την 25η Μαρτίου. Ανδρούτσος και Πανουργιάς αναλαμβάνουν την Ανατολική Στερεά και οι Βαρνακιώτης, Τσόγκας τη Δυτική. «Γονυπετείς και δακρύοντες όλοι παρακάλεσαν τον Δημιουργόν να σώση την ανεγειρομένη Ελλάδα», αναφέρει ο Ιωάννης Ζαμπέλιος.

22 Φεβρουαρίου: Ο αξιωματικός του ρωσικού στρατού, Αλέξανδρος Υψηλάντης, μαζί με τα αδέλφια του, Γεώργιο και Νικόλαο, περνάει τον Προύθο και φτάνει στο Ιάσιο. Συναντιέται με τον ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας, Μιχαήλ Σούτσο.

24 Φεβρουαρίου: Ο Υψηλάντης κηρύσσει την επανάσταση των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών, με την περίφημη προκήρυξή του που αρχίζει με την φράση «Μάχου Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος». Και συνεχίζει: «Η ώρα ήλθεν, ω άνδρες Έλληνες. Εις τα όπλα».

1 Μαρτίου: Η Πύλη ζητάει εξηγήσεις από τον Τσάρο Αλέξανδρο για την επανάσταση του Υψηλάντη, το ίδιο και ο Μέτερνιχ και ο τσάρος αποδοκιμάζει επίσημα τον Υψηλάντη.

12 Μαρτίου: Επεισόδια μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στην Πελοπόννησο. Έλληνες κοντά στην Τρίπολη συλλαμβάνουν Τούρκο φοροεισπράκτορα και στον Λάλα επιτίθενται σε συνοδεία του Σπαχή που μεταφέρει χρήματα.

13 Μαρτίου: Σύναξη οπλαρχηγών και κληρικών στη Μονή της Αγίας Λαύρας υπό τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.

15 Μαρτίου: Άγριες διώξεις στην Κωνσταντινούπολη. Ο Σουλτάνος αποφασίζει γενική σφαγή των Ελλήνων

17 Μαρτίου: Δοξολογία στην Αγία Λαύρα και ορκωμοσία των αγωνιστών, υπό τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, όπου αποφασίζεται η εξέγερση.

20 Μαρτίου: Ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’ διατάζει τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε να αποκηρύξει την επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ως όρο για να δοθεί γενική αμνηστία στους χριστιανούς στην Κωνσταντινούπολη και να ανακληθεί η εντολή γενικής σφαγής.

21 Μαρτίου: Συγκέντρωση αγωνιστών στα Καλάβρυτα. Επίθεση των δυνάμεων των Χαραλάμπη και Φωτήλα στους πύργους της πόλης. Είναι η πρώτη πολεμική επιχείρηση του Αγώνα. Η πόλη απελευθερώνεται στις 26 Μαρτίου.

22-23 Μαρτίου: Επεισόδια στην Πάτρα, όπου Έλληνες επαναστάτες, με επικεφαλής τον τσαγκάρη Παναγιώτη Καρατζά, οργανώνουν την άμυνα εναντίον των Τούρκων. Δοξολογία στον ναό των Αγίων Αποστόλων στην Καλαμάτα, όπου ευλογούνται από 24 ιερείς τα όπλα των Μαυρομιχάλη, Παπαφλέσσα και Νικηταρά. Απελευθέρωση της Καλαμάτας. Υψώνεται στο Αίγιο η επαναστατική σημαία από τον Ανδρέα Λόντο – κόκκινη, με μαύρο σταυρό. Απελευθέρωση του Αιγίου. Αφορισμός του Υψηλάντη και των επαναστατών από τον Πατριάρχη. Ο Υψηλάντης είχε ήδη γράψει προς τον Κολοκοτρώνη: «Εσείς όμως να τα θεωρείται ταύτα ως άκυρα, καθότι γίνονται με βία και δυναστείαν και άνευ θελήσεως του πατριάρχου».

24 Μαρτίου: Συγκροτείται στην Πάτρα «Επαναστατικόν Διευθυντήριον» και στην Καλαμάτα η «Μεσσηνιακή Γερουσία» υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Έκρηξη της επανάστασης στη Φωκίδα (Σάλωνα). Σύσκεψη υπό τον Πανουργιά στη Μονή του Προφήτη Ηλία των προκρίτων Γιαγτζή, Κοντορήγα και Κεχαγιά και συνεννόηση με τους Δυοβουνιώτη και Αθανάσιο Διάκο. Στις 27 οι επαναστάτες ξεκινούν για τα Σάλωνα, τα οποία απελευθερώνουν στις 10 Απριλίου.

25 Μαρτίου: Οι μητροπολίτες Παλαιών Πατρών Γερμανός και Κερκίνης Προκόπιος στήνουν στην πλατεία Αγίου Γεωργίου των Πατρών ξύλινο σταυρό, πάνω στον οποίο οι οπλαρχηγοί και πρόκριτοι, Ζαϊμης, Λόντος και Ρούφος, ορκίζονται «Ελευθερίαν ή Θάνατον». Απελευθέρωση της Πάτρας. Η Μεσσηνιακή Γερουσία κοινοποιεί προκήρυξη προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές. Είναι η πρώτη δημόσια δήλωση των επαναστατημένων Ελλήνων: «Όλοι απεφασίσαμεν ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν. Προσκαλούμεν επιπόνως εις συνδρομήν και βοήθειαν όλων των εξευγενισμένων ευρωπαϊκών εθνών, ώστε να δυνηθώμεν να φθάσωμεν ταχύτερον εις τον ιερόν και δίκαιον σκοπόν μας να αναστήσωμεν το τεταλαιπωρημένον ελληνικόν έθνος μας. Δικαίω το λόγω η μήτηρ μας Ελλάς εκ της οποίας και υμείς εφωτίσθητε απαιτεί τη φιλάνθρωπον συνδρομήν σας». 1821, Μαρτίου 23. Εν Καλαμάτα εκ του Σπαρτιατικού Στρατοπέδου Πέτρος Μαυρομιχάλης αρχιστράτηγος».

*Ο Απόστολος Διαμαντής είναι πανεπιστημιακός και συγγραφέας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News