Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ πρόκειται στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης να διακηρύξουν τη δέσμευσή τους ότι σε καιρό πολέμου θα αποτελούν ένα ενιαίο και αρραγές μέτωπο. Πριν την ρωσική εισβολή, όχι πολλούς μήνες νωρίτερα δηλαδή, η θέρμη με την οποία ομνύουν σήμερα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν ήταν τόσο δεδομένη.

Από το 2019 ο Εμανουέλ Μακρόν μιλούσε για «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ, θυμίζουν ο Ντέιβιντ Χέρζενχορν και η Κριστίνα Γκονζάλεζ, σε ανάλυσή τους που δημοσιεύτηκε στο Politico. Μεσολάβησε μια σοβαρή κρίση ταυτότητας της Συμμαχίας, η αποχώρηση από το Αφγανιστάν…

Το ΝΑΤΟ αναζητούσε λόγο ύπαρξης και ο Πούτιν όχι απλώς του τον πρόσφερε αλλά όπως φαίνεται έγινε και ο καταλύτης που επισπεύδει μια διεύρυνση η οποία μάλλον θεωρείτο απίθανη.

Μοιάζει τραγικά κωμικό το γεγονός ότι όλοι, μέχρι την εισβολή, όταν μιλούσαν για κίνδυνο εξ Ανατολών κοιτούσαν πέρα από τη Ρωσία, στο Πεκίνο, με τον μεγάλο στρατό που εκσυγχρονίζεται ραγδαία. Όχι, ο Πούτιν δεν θα επέτρεπε τέτοια «υποβάθμιση» για τη Μεγάλη Αγία Ρωσία. Κι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να συνασπιστούν εναντίον του οι πάντες· ακόμα και οι Φινλανδοί…

«Το ΝΑΤΟ πρέπει να αλλάξει»

Οι αποφάσεις στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης «θα θέσουν τα θεμέλια για μια νέα φάση της σχέσης της Συμμαχίας με τη Ρωσία», δήλωσε στο Politico ο Αλεξάντερ Βέρσμποου, βετεράνος αμερικανός διπλωμάτης. Το ΝΑΤΟ, είπε, «θα πρέπει να αλλάξει».

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα υπαρξιακά ζητήματα του ΝΑΤΟ έχουν λυθεί. Δημόσια, οι ηγέτες του ΝΑΤΟ αυτή την εβδομάδα θα εγκρίνουν μια νέα «Στρατηγική Αντίληψη» – ένα δόγμα που καθορίζεται κάθε δεκαετία και προσδιορίζει τις κορυφαίες επιταγές και προκλήσεις. Στο παρασκήνιο, όμως, οι διπλωμάτες του ΝΑΤΟ προσπαθούν να αναθεωρήσουν τη μακροπρόθεσμη στρατηγική, αναζητώντας συμβιβασμούς σχετικά με τον τρόπο παρουσίασης των απειλών και των προτεραιοτήτων.

Δεν είναι μυστικό ότι στους διαδρόμους του ΝΑΤΟϊκού αρχηγείου διπλωμάτες και στρατιωτικοί αναλυτές προσπαθούν να καταλήξουν σε ένα σενάριο και να συμφωνήσουν το πότε και εάν η Κίνα πρόκειται να υπερκεράσει τη ρωσική απειλή. «Με 30 χώρες σε ένα τραπέζι, υπάρχουν πάντα διαφορετικές προσεγγίσεις ακόμα και σε σημαντικά ζητήματα» δήλωσε η Τζούλιαν Σμιθ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.

Στην παρούσα φάση η Συμμαχία προσπαθεί να ισορροπήσει σε τεντωμένο σχοινί. Από τη μια εξοπλίζει και χρηματοδοτεί την ουκρανική άμυνα και από την άλλη κάνει το παν για να αποφύγει μια μετωπική σύγκρουση με τη Ρωσία, τη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στον κόσμο.

Παράλληλα το ζήτημα συγκρότησης ευρωπαϊκού στρατού απασχολεί σοβαρά το ΝΑΤΟ όπως και το ενδεχόμενο να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο ένας πρόεδρος που δεν θα θέλει και πολλά πάρε δώσε με μια Συμμαχία 30 κρατών που κατά κανόνα προσπαθούν να περικόψουν τις αμυντικές τους δαπάνες…

«Προφανώς, αυτή τη στιγμή, λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, επικεντρωνόμαστε πολύ στη συλλογική άμυνα», δήλωσε ο Πορτογάλος υπουργός Εξωτερικών Ζοάο Γκόμες Κραβίνιο τον περασμένο μήνα, ωστόσο παραδέχθηκε ότι κάτι τέτοιο ίσως να μην είναι προτεραιότητα τα επόμενα χρόνια…

Η ιστορία δεν είναι πάντα γραμμική

Από τη στιγμή, πάντως, που ο Πούτιν κήρυξε ολοκληρωτικό πόλεμο στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ έγινε ξανά «πολύφερνη νύφη». Οι σύμμαχοι άρχισαν να δεσμεύονται να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο εσωτερικό μετά από χρόνια απροθυμίας. Η Γερμανία αναθεώρησε το αμυντικό της δόγμα δεκαετίες έπειτα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να στείλει όπλα στην Ουκρανία. Η Σουηδία και η Φινλανδία εγκατέλειψαν την παραδοσιακή τους ουδετερότητα και επιδιώκουν την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Ολοι συμφωνούν ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να ανασυνταχθεί εν μέσω του πρώτου ολοκληρωτικού πολέμου σε ευρωπαϊκό έδαφος τον 21ο αιώνα. «Χαίρομαι να διαπιστώνω την αφοσίωση των μελών της Συμμαχίας τους τελευταίους μήνες», δήλωσε σχετικά η Τζούλιαν Σμιθ, επισημαίνουν οι δύο αρθρογράφοι του Politico.

Η προστασία των ανατολικών και πιο ευάλωτων χωρών-μελών είναι προτεραιότητα αυτή τη στιγμή για το ΝΑΤΟ, χωρίς ωστόσο να ρισκάρει κανείς την παραμικρή πιθανότητα ευθείας αντιπαράθεσης με τη Μόσχα.

Οι τρεις Βαλτικές Δημοκρατίες, ειδικότερα, που έχουν εμπειρία από τη σοβιετική εποχή επισημαίνουν σε όλους τους τόνους ότι οι θεατρικού τύπου απειλές του Κρεμλίνου δεν πρέπει να λαμβάνονται αψήφιστα. Υπογραμμίζουν, μάλιστα, πως η σημερινή κατάσταση προκλήθηκε από την ανεκτικότητα που επέδειξε η Δύση στη ρωσική συμπεριφορά τόσο απέναντι στη Γεωργία, το 2008, όσο και στην περίπτωση προσάρτησης της Κριμαίας, το 2014

«Αν αντιδρούσαμε σωστά το 2008, όταν έγινε η εισβολή στη Γεωργία, δεν θα υπήρχε η Κριμαία του 2014. Αν είχαμε αντιδράσει σωστά το 2014, δεν θα υπήρχε το 2022. Θα ενεργήσουμε λοιπόν τώρα σωστά για να αποφύγουμε τον επόμενο πόλεμο; Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Αρτις Πάμπρικς, υπουργός Αμυνας της Λετονίας.

Αποστολή στρατευμάτων

Η απάντηση των μελών της Συμμαχίας σε αυτές τις ανησυχίες, ήταν η αποστολή περισσότερων στρατευμάτων, αεροσκαφών και πλοίων στην ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, ωστόσο οι χώρες της περιοχής πιέζουν για ακόμη ισχυρότερη παρουσία στην περιοχή. Οι Δυτικοί, από την άλλη πλευρά δεν θέλουν να κλείσουν για πάντα τον δίαυλο επικοινωνίας με το Κρεμλίνο, τουλάχιστον για την «μετά-Πούτιν» εποχή.

Τη Δευτέρα, ο Γενς Στόλτενμπεργκ ανέφερε ότι η συμμαχία θα ενισχύσει τις δυνάμεις υψηλής ετοιμότητας σε περισσότερους από 300.000 στρατιώτες, κάνοντας λόγο για «τη μεγαλύτερη αναμόρφωση της συλλογικής μας άμυνας και αποτροπής από τον Ψυχρό Πόλεμο». Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι αυτό το στράτευμα θα εδρεύει στην επίμαχη ζώνη, κάθε άλλο. Πιο πιθανό είναι το ενδεχόμενο κάθε χώρα να διαθέτει έναν στρατιωτικό σχηματισμό σε κατάσταση σχετικά αυξημένης επιφυλακής, κάτι που δεν βρίσκει σύμφωνο τον προκάτοχο του Στόλτενμπεργκ, Αντερς Φογκ Ράσμουνσεν. «Νομίζω ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας μόνιμης βάσης στις χώρες της Βαλτικής», είπε και πρόσθεσε ότι η Συμμαχία χρειάζεται «μόνιμη παρουσία» στην Πολωνία, ίσως και στη Ρουμανία. «Δεν έχει νόημα να έχουμε πολλές βάσεις και στρατεύματα του ΝΑΤΟ μακριά από την πραγματική γραμμή του μετώπου – θα πρέπει να κινηθούμε ανατολικότερα» ήταν το σχόλιο του τέως γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Ασκήσεις ισορροπίας

Η άποψη του Ράσμουνσεν βρίσκει σύμφωνες όλες τις χώρες της περιοχής, ωστόσο, σε τέτοια ζητήματα την καθοριστική απόφαση την παίρνει το… λογιστήριο. Διότι η μόνιμη εγκατάσταση σε μια περιοχή σημαίνει ένα τεράστιο μηχανισμό logistics, όσον αφορά στην τροφοδοσία, τις κατοικίες για τα στελέχη και τις οικογένειές τους, τα σχολεία για τα παιδιά και ό,τι χρειάζεται μια μικρή πόλη. Αυτή είναι η τάξη μεγέθους. Αντίθετα, στην επιλογή της περιοδικής θητείας για έξι μήνες ή ένα χρόνο, οι οικογένειες δεν πρόκειται να μετακινούνται, τα παιδιά δεν θα αλλάζουν περιβάλλον και το όλο εγχείρημα μικραίνει θεαματικά.

«Προφανώς, όσον αφορά τη μόνιμη βάση, το κόστος μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικό από μια εκ περιτροπής παρουσία, όπου οι οικογένειες δεν συνοδεύουν τους στρατιώτες», δήλωσε η Τζούλιαν Σμιθ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Συμμαχία και πρόσθεσε ότι «αυτό μπορεί να παρέχει μια επιπλέον επιχειρησιακή ευελιξία».

Μικρή διαφοροποίηση υπάρχει και από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, που επισημαίνουν ότι η Ρωσία δεν δρα μόνο στην Ουκρανία· είναι στη Συρία, στη Λιβύη… «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από το νότο, υπάρχουν επίσης ρωσικές απειλές» υποστήριξε μεταξύ άλλων ο υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας Χοσέ Μανουέλ Αλβάρεθ και πρόσθεσε: «Οι ίδιες απειλές που αφορούν τον ενεργειακό εφοδιασμό, την πολιτική χρήση της παράτυπης μετανάστευσης, τον τζιχαντισμό και την τρομοκρατία παραμένουν έντονα σε μέρη όπως το Σαχέλ ή Μεσόγειος».

Ο Τραμπ και η αμφιβολία

Μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και ο παράγοντας «αμφιβολία», τον οποίο έσπειρε ο Τραμπ στη Συμμαχία και εξακολουθεί να υφίσταται παρά την αταλάντευτη φιλοΝΑΤΟϊκή ρητορική του Τζο Μπάιντεν. Τουλάχιστον για όσο ο αμερικανός πρόεδρος εξαρτάται από τους σκεπτικιστές ρεπουμπλικανούς και το πεδίο της Ασίας και του Ειρηνικού παραμένει πολύ ψηλά στην ατζέντα…

«Η Ευρώπη πρέπει να προετοιμαστεί για να είναι η πρώτη δύναμη που θα κληθεί να απαντήσει σε ενδεχόμενες κρίσεις», δήλωσε σχετικά ο αμερικανός βετεράνος διπλωμάτης Αλεξάντερ Βέρσμποου και εξέφρασε την άποψη ότι η Κίνα εξακολουθεί να είναι «η μακροπρόθεσμη Νο 1 πολυδιάστατη απειλή».

«Θα δείτε μεγάλη έμφαση και προβολή στη σχέση του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία, αλλά νομίζω πως οι σύμμαχοι αναγνωρίζουν ότι η Κίνα – και η Κίνα και η Ρωσία μαζί – είναι όλο και περισσότερο μια πρόκληση με την οποία παλεύουμε» σχολίασε από την πλευρά της η Τζούλιαν Σμιθ, απηχώντας, ασφαλώς, τη φωνή της Ουάσιγκτον.

Επίσημη «αντίδραση» των Ευρωπαίων δεν υπήρξε, όπως γίνεται αντιληπτό, ωστόσο το σχόλιο του πορτογάλου ΥΠΕΞ, Γκόμες Κραβίνιο, είναι χαρακτηριστικό: «Δεν έχουμε σύνορα με την Κίνα, οπότε πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News