Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Πρίνστον, μας παίρνει 1/10 του δευτερολέπτου να κρίνουμε έναν άνθρωπο από τα χαρακτηριστικά του. Να αποφασίσουμε αν μας αρέσει ή δεν μας αρέσει. Αν τον εμπιστευόμαστε ή δεν τον εμπιστευόμαστε. Η διαδικασία αυτή είναι αυθόρμητη και ενστικτώδης.

Και γίνεται από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο Αριστοτέλης στα «Φυσιογνωμικά» (εκδ. Πάπυρος) παραθέτει μία σειρά χαρακτηριστικών του σώματος και του προσώπου, τα οποία είτε συνδυάζονται είτε παραπέμπουν σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και φυλές.

Κατά την φυσιογνωμική, υπάρχουν 13 βασικά χαρακτηριστικά προσώπου, που οι άνθρωποι ενδόμυχα συνδέουν με τα ανάλογα στοιχεία στον χαρακτήρα ενός ατόμου. Τα στοιχεία αυτά είναι τα εξής: επιθετικότητα, ελκυστικότητα, συμπόνια, εμπιστοσύνη, κυριαρχία, συναισθηματισμός, σταθερότητα, κακία, υπευθυνότητα, κοινωνικότητα, φερεγγυότητα, ευτυχία και εκκεντρικότητα.

Οι άνθρωποι με μεγάλα μάτια είναι καλοί. Αυτοί με μεσαίου μεγέθους είναι δυνατοί. Αυτοί με μικρά είναι μοχθηροί.

Οι άνθρωποι με ανοιχτή πλάτη και μυώδη άκρα είναι δυναμικοί. Οι άνθρωποι με στενή πλάτη και παχιά ή πολύ αδύνατα άκρα είναι νωθροί.

Οι άνθρωποι με πυκνά μαλλιά είναι αποφασιστικοί. Αυτοί με τα αραιά είναι κάπως δειλοί.

Μπορεί να έχουν μια βάση όλα αυτά, ίσως πάλι να είναι και εντελώς για γέλια. Πάντως στα debate των δύο «μονομάχων» για το προεδρικό χρίσμα στις ΗΠΑ, οι φυσιογνωμιστές έπιασαν δουλειά.

Μέχρι και νέα τηλεοπτική εκπομπή στο βρετανικό Channel 4 θα προσπαθήσει να μαντέψει το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ βάσει της φυσιογνωμικής.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα της δρ Λίζας Ντεμπρούν, η οποία είναι ερευνήτρια του Εργαστηρίου για την Ερευνα του Προσώπου στο Τμήμα Νευρολογίας και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης, «τα χαρακτηριστικά είναι πολλά αλλά συνήθως τις τελικές αποφάσεις τις παίρνει ένας άνθρωπος, για κάποιον άλλο, αναλόγως με το πόσο κυρίαρχος δείχνει και το πόσο φερέγγυος».

Το ζήτημα, σύμφωνα με την δρ Ντεμπρούν, δεν είναι αν αντικειμενικά «λένε κάτι» τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά για τον χαρακτήρα ενός ατόμου. Αντίθετα σημασία έχει το κατά πόσο προδικάζουμε κάποιον επειδή… έχει ή δεν έχει πυκνά φρύδια:

«Τα κοινωνικά στερεότυπα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στον τρόπο που κρίνουμε φυσιογνωμικά ένα άτομο. Για τους περισσότερους, το πρόσωπο του άξιου ανθρώπου δείχνει φερεγγυότητα και κυριαρχία – όχι υπερβολικά, το δεύτερο. Επίσης γενικότερα τείνουμε να θεωρούμε ότι οι άξιοι άνθρωποι είναι εκείνοι που πρέπει να κατέχουν τα υψηλά αξιώματα.

»Επειδή όμως οι άνδρες είναι εκείνοι που κατέχουν συνήθως αυτά τα αξιώματα, τείνουμε να ταυτίζουμε τα χαρακτηριστικά της αξιοσύνης με τα ανδρικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος με τα παχιά φρύδια, το θεληματικό πιγούνι μύτη και το φαρδύ πρόσωπο, τυπικά, έχει τα χαρακτηριστικά της “κυριαρχίας”» λέει η Ντεμπρούν.

Όμως αν το πάμε έτσι, και οι γυναίκες, οι οποίες γενικότερα έχουν πιο στρογγυλά και πιο μεγάλα μάτια από τους άνδρες, εκπέμπουν φερεγγυότητα – το άλλο «δυνατό» χαρακτηριστικό του άξιου ανθρώπου. Επίσης άξιες γυναίκες θεωρούνται και αυτές που διατηρούν τη θηλυκότητά τους – άρα δεν έχουν θεληματικό πιγούνι… Μπάχαλο.

Το μπάχαλο αυτό, τόσο σχετικά με τα όσα πρεσβεύει η φυσιογνωμική ψευδοεπιστήμη όσο και αναφορικά στον προεκλογικό αγώνα στις ΗΠΑ είναι ολοφάνερο αν ρίξει κανείς μια ματιά στα σχόλια των φυσιογνωμιστών για τους δύο υποψήφιους – που έχουν «ανάψει» στα social media με αφορμή τα τρία debate.

Oι δύο υποψήφιοι, μαντέψτε… συνδυάζουν μαζί τα χαρακτηριστικά του «άξιου ηγέτη»! Αν Χίλαρι και Τραμπ γίνονταν ένας υποψήφιος, αυτός θα κέρδιζε βάσει της φυσιογνωμικής.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει φαρδύ πρόσωπο, μπόλικο μαλλί (έστω σε στιλ «κληματαριά» που καλύπτει τη φαλάκρα) και θεληματικό πιγούνι. Επίσης σε κάθε debate, οι εκφράσεις συνοφρύωσής του τονίζουν τα πιο πάνω χαρακτηριστικά – προφανώς κάποιος από τους επικοινωνιολόγους του επεσήμανε τη σημασία της φυσιογνωμικής.

Η δε Χίλαρι Κλίντον, από την άλλη, τονίζει τα ολοστρόγγυλα μάτια της, και τη θηλυκότητά της, αλλά κατά τα άλλα, σύμφωνα με τους φυσιογνωμιστές που τη μελετούν διεξοδικά αποτυγχάνει να «εκφραστεί». Το πρόσωπό της μοιάζει παγωμένο, κι αυτό δείχνει κακιά γυναίκα…

Επίσης αποτυγχάνει και κάθε φορά που πάει να εκφραστεί. Όταν χαμογελάει δείχνει είτε είρων είτε αδύναμη, κατά τους κρίνοντες. Όταν αγριοκοιτάζει (π.χ. τον Τραμπ) φαίνεται σαν σκύλα που… δεν γαβγίζει. Όταν προσπαθεί να παραμείνει ψύχραιμη –για παράδειγμα τη στιγμή που σε ένα από τα debate κάθισε στο πρόσωπό της μια μύγα– λένε ότι συμπεριφέρεται σαν «αυτόματο».

Η Χίλαρι, σύμφωνα με τους φυσιογνωμιστές, βρίσκεται μπροστά σε φυσιογνωμικό αδιέξοδο. Δεν μπορεί να χτυπήσει τον αντίπαλο στα εκφραστικά σημεία διότι, κάθε φορά που αποπειράται να το κάνει, το πρόσωπό της εκπέμπει λάθος σήματα προς τους τηλεθεατές. Δεν μπορεί καν να δείξει κάπως πιο δυναμική (πράγμα που θα της ταίριαζε) διότι τότε θα φαινόταν πιο αρρενωπή και μοιραία θα τονιζόταν η μεγάλη ηλικία της. Αυτό θεωρείται μειονέκτημά της, ειδικά και λόγω φύλου.

Ποιο είναι λοιπόν το δυνατό σημείο της; «Ένα και μοναδικό: ο αυτοέλεγχος» λέει η Ντεμπρούν. «Ο αυτοέλεγχος αυτής της γυναίκας αποτελεί φαινόμενο». Είναι όμως αυτό χαρακτηριστικό το οποίο θα έπειθε κάποιον να την ψηφίσει;

«Όχι. Αλλά πάλι ποτέ δεν ξέρεις», απαντά η επιστήμων. «Γενικότερα οι άνθρωποι στις γενικές εκλογές επιλέγουν κάθε φορά διαφορετικούς μεταξύ τους ηγέτες. Το ποια φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του κάθε υποψηφίου “πείθουν” σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, εξαρτάται από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα. Αλλα “πείθουν” σε καιρό ειρήνης και άλλα “πείθουν” σε καιρό πολέμου». Φωτιστήκαμε!

Εγώ πάντως θα πρότεινα στους Αμερικανούς… αν τους μπερδεύουν ο Αριστοτέλης και η φυσιογνωμική, να στραφούν και προς τους Ρωμαίους. Για παράδειγμα το «Δυοίν κακοίν προκειμένοιν, το μη χείρον βέλτιστον» (Πλαύτος, 251-184 π.Χ., Ρωμαίος κωμωδιογράφος) ταιριάζει γάντι στην παρούσα συνθήκη. Εκτός αν έχουν ήδη αποφασίσει, ότι το καλύτερο απ΄όλα είναι να καταστραφεί ο πλανήτης. Που κι αυτό, δεν αποκλείεται – να ζούμε δηλαδή τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News