Η αιφνιδιαστική απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης να πραγματοποιήσει πυραυλική επίθεση στη Συρία -την πρώτη ευθεία στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στην αιματοβαμμένη χώρα εδώ και έξι χρόνια εμφυλίου- προκάλεσε την άμεση, και μάλλον αναμενόμενη, αντίδραση του Κρεμλίνου, το οποίο έκανε λόγο για «επίθεση κατά κυρίαρχου κράτους».

«Ο πρόεδρος Πούτιν θεωρεί τα αμερικανικά πλήγματα κατά της Συρίας επίθεση κατά κυρίαρχου κράτους, κατά παραβίαση των κανόνων του διεθνούς δικαίου, βασισμένη σε κατασκευασμένα προσχήματα», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Νμίτρι Πεσκόφ, αναφερόμενος στην επίθεση που πραγματοποίησαν οι ΗΠΑ τα ξημερώματα της Παρασκευής κατά συριακής αεροπορικής βάσης, σε αντίποινα για την επίθεση με χημικά αέρια την Τρίτη στο Ιντλίμπ, κατά την οποία βρήκαν μαρτυρικό θάνατο δεκάδες άμαχοι, μεταξύ τους και πολλά παιδιά.

Αντίστοιχα και ο ρώσος υπουργός εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ τόνισε ότι η επίθεση στη Συρία θυμίζει την κατάσταση του 2003, όταν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, μαζί με μερικούς από τους συμμάχους τους, επιτέθηκαν στο Ιράκ. Ο ίδιος εξέφρασε την ελπίδα του ότι τα πλήγματα εναντίον της Συρίας δεν θα βλάψουν ανεπανόρθωτα τις σχέσεις ανάμεσα στη Μόσχα και την Ουάσινγκτον.

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, τα πολεμικά πλοία Porter και Ross τα οποία βρίσκονται στη Μεσόγειο, εξαπέλυσαν στις 04:40 (ώρα Συρίας και Ελλάδας) 59 πυραύλους «Tomahawk» με στόχο την αεροπορική βάση Σαϊράτ. Οι πύραυλοι έπληξαν αεροσκάφη και υπόστεγα αεροσκαφών, εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων και πολεμικών εφοδίων, αποθήκες πυρομαχικών, θέσεις αντιαεροπορικής άμυνας, αλλά και επίγεια ραντάρ. Απολογισμός της επίθεσης, σύμφωνα με τον συριακό στρατό, έξι νεκροί και εκτεταμένες ζημιές στην αεροπορική βάση.

Από αυτήν τη συγκεκριμένη βάση εκτιμάται ότι εξαπολύθηκε η επίθεση με τοξικό αέριο (σχεδόν σίγουρα σαρίν) στην επαρχία Ιντλίμπ στη Συρία, την οποία η Ουάσιγκτον απέδωσε στον σύρο πρόεδρο Μπάσαρ Αλ Ασαντ. Αυτή η επίθεση με χημικά –και οι εικόνες φρίκης που τη συνόδευσαν– ήταν που κατά δήλωση του Τραμπ τον έκαναν να αναθεωρήσει την άποψή του για τον εμφύλιο στη Συρία και τον ρόλο του Ασαντ.

Τα χτυπήματα των αμερικανικών πυραύλων είναι μια κίνηση που ανατρέπει τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες στις σχέσεις των τρίτων δυνάμεων που εμπλέκονται στον συριακό εμφύλιο. Η τουρκική λίρα κατέρρευσε στις πρώτες συναλλαγές των χρηματαγορών την Παρασκευή, ελάχιστες ημέρες πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα με το οποίο ο Ταγίπ Ερντογάν διεκδικεί υπερεξουσίες. Πάντως, η Αγκυρα εξέλαβε με ιδιαίτερα θετικό τρόπο την επίθεση «ως ένα σημαντικό βήμα για να διασφαλισθεί ότι χημικές και συμβατικές επιθέσεις κατά του άμαχου πληθυσμού δεν μένουν ατιμώρητες», όπως επεσήμανε ο εκπρόσωπος του τούρκου προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν. Ο ίδιος τόνισε ότι είναι αναγκαία η δημιουργία ζώνης απαγόρευσης των πτήσεων, καθώς και χερσαίων ζωνών ασφαλείας στη Συρία.

Από την πλευρά του, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον ξεκαθάρισε ότι «δεν ζητήσαμε την άδεια της Μόσχας» για την επίθεση. Το Κρεμλίνο από την πρώτη στιγμή είχε υπερασπιστεί τον Ασαντ μιλώντας για «ατύχημα» στο Ιντλίμ και πάντως όχι σκόπιμη ενέργεια. Το πώς θα πορευτούν στο εξής Ουάσιγκτον και Μόσχα, Τραμπ και Πούτιν –με τη Ρωσία να έχει τεράστια γεωπολιτικά συμφέροντα στη Συρία– είναι σίγουρα ένα θέμα.

Παρά ταύτα, το Πεντάγωνο ανέφερε ότι ενημέρωσε το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ότι πρόκειται να βομβαρδίσει την αεροπορική βάση και ότι δεν έπληξε τμήματα της βάσης όπου εδρεύουν ρωσικές δυνάμεις. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου είπε χαρακτηριστικά ότι οι ΗΠΑ είχαν «πολλαπλές συνομιλίες» πριν την επίθεση, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα επικοινωνίας που είχε συμφωνηθεί από πριν για να αποφύγουν κατά λάθος συγκρούσεις στη Συρία μεταξύ των δυνάμεών τους.

Σε διάγγελμα από τη Φλόριντα όπου βρισκόταν για συνομιλίες με τον κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε «όλα τα πολιτισμένα έθνη να μας πλαισιώσουν επιζητώντας το τέλος της σφαγής και της αιματοχυσίας στη Συρία, τερματίζοντας την τρομοκρατία όλων των τύπων και μορφών».

Οπως ακόμη εξήγησε, «την Τρίτη, ο δικτάτορας της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ εξαπέλυσε μία αποτρόπαιη επίθεση με χημικά όπλα κατά αθώων πολιτών. Χρησιμοποιήθηκε ένας θανατηφόρος νευροπαραλητικός παράγοντας και ο Ασαντ αφαίρεσε τη ζωή αβοήθητων ανδρών, γυναικών και παιδιών. Ηταν ένας αργός και βασανιστικός θάνατος για πολλούς ανθρώπους. Ακόμη κι όμορφα βρέφη δολοφονήθηκαν αποτρόπαια, από αυτή τη βαρβαρική επίθεση. Κανένα παιδί του Θεού δεν πρέπει να βιώσει ποτέ αυτόν τον τρόμο.

»Σήμερα το βράδυ, διέταξα ένα στοχευμένο στρατιωτικό πλήγμα κατά της αεροπορικής βάσης στη Συρία από την οποία εξαπολύθηκε η επίθεση με τα χημικά όπλα. Είναι προς το ουσιαστικό εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ να δράσουν προληπτικά και να αποτρέψουν την εξάπλωση της χρήσης των θανατηφόρων χημικών όπλων. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Συρία χρησιμοποίησε απαγορευμένα χημικά όπλα, παραβίασε τις υποχρεώσεις της έναντι της Συμφωνίας για τα Χημικά Όπλα, ενώ αγνόησε επιδεικτικά το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Επέκρινε ακόμη ο Τραμπ τις προσπάθειες των προηγούμενων ετών (με άλλα λόγια και την πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα) «για την αλλαγή της συμπεριφοράς του Ασαντ» σαν «ολικά και δραματικά αποτυχημένες».

Δείπνο με μπριζόλες και πυραύλους

Η παρουσία του κινέζου ηγέτη την ώρα που ο Τραμπ διέτασσε την επίθεση κατά των δυνάμεων Ασαντ στη Συρία έχει ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, έστω σε επίπεδο συμβολισμών. Τον αν είχε ενημερώσει τον Σι Τζινπίνγκ από πριν είναι ένα θέμα, αλλά σίγουρα το να αποφασίζεις μια τέτοιας κλίμακας στρατιωτικής επέμβασης ενώ έχεις τον κινέζο ομόλογό σου στο τραπέζι, δεν μπορεί παρά να τον φέρει σε δύσκολη θέση.

Χαρακτηριστικό το άρθρο του Guardian, με τίτλο «Το δείπνο του Τραμπ με καρότα και μπριζόλες και μετά οι πύραυλοι χτυπούν τη Συρία». Και όντως λίγη ώρα αφού ο Τραμπ καθόταν στο τραπέζι με τον Σι Τζινπίνγκ, οι πρώτοι από τους 59 «Tomahawk» πετούσαν προς την καρδιά της Συρίας. Τον κινέζο πρόεδρο συνόδευε η σύζυγός του Πενγκ Λιγουάν και τον αμερικανό ομόλογό του η Μελάνια Τραμπ. Παρόντες στο τραπέζι ήταν επίσης η Ιβάνκα Τραμπ με τον σύζυγό της Τζάρεντ Κούτσνερ, ο επιτελάρχης του Λευκού Οίκου Ρινς Πρίμπους αλλά και ο υπεύθυνος στρατηγικής του Τραμπ, ο Στιβ Μπάνον ο οποίος μόλις λίγα 24ωρα πριν είχε αποπεμφθεί από το πανίσχυρο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας.

Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς συζήτησαν στο τραπέζι, μόνο ότι έφαγαν μπριζόλα σβησμένη με κρασί σαρντονέ – άλλωστε οι δυο τους είχαν κατ’ ιδίαν συζητήσεις σε άλλα δωμάτια του Μαρ-α-Λάγκο. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι λιγότερο από δύο ώρες αφότου κάθησαν στο τραπέζι αυτής της εντυπωσιακής έπαυλης στη Φλόριντα, 59 αμερικανικοί πύραυλοι είχαν ήδη ξεκινήσει το καταστροφικό ταξίδι τους προς την ενδοχώρα της Συρίας. Τρεις ώρες αφότου κάθησαν στο τραπέζι, ο Τραμπ απευθυνόταν στον αμερικανικό λαό για να εξηγήσει τους λόγους αυτής της πρώτης εδώ και έξι χρόνια ευθείας στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ στον συριακό εμφύλιο…

«Οπλο» για το εσωτερικό και το εξωτερικό

Για τις ΗΠΑ η επίθεση συνιστά μια ξαφνική όσο και δραματική αλλαγή πολιτικής, σημειώνουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Ο Ασαντ, από ένας τρόπον τινά συνεταίρος στην δύσκολη υπόθεση της ειρήνευσης στη Συρία και κατά του Ισλαμικού Κράτους, έγινε ο υπαίτιος της χημικής επίθεσης και άρα στόχος της στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ. Ηδη, αμέσως μετά την επίθεση της Τρίτης, ο Τραμπ προειδοποιούσε ότι κάτι θα συμβεί» κατά της συριακής ηγεσίας για την επίθεση στο Χαν Σεϊχούν.  Και την Πέμπτη ο Ρεξ Τίλερσον επισήμαινε ότι ο Ασαντ «δεν έχει ρόλο στην ειρήνευση στη Συρία». Μερικές ώρες αργότερα ήλθε και η επίθεση.

Πρόκειται, σε κάθε περίπτωση, για την πρώτη σοβαρή δοκιμασία για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ επί της διακυβέρνησης Τραμπ, ο οποίος αξιοποιεί ένα από τα πιο προσφιλή όπλα (με την κυριολεκτική και τη μεταφορική σημασία της λέξης) των αμερικανών προέδρων με διπλό στόχο στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της χώρας.

Αφενός την προβολή της στρατιωτικής (και όχι μόνο) ισχύος των ΗΠΑ, σαν μήνυμα των προθέσεων για εχθρούς  και φίλους.Να υπενθυμίσουμε ότι την ίδια ώρα ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ ήταν στη Φλόριντα, όπου τον υποδέχτηκε ο Ντόναλντ Τραμπ για συνομιλίες, μέρος των οποίων ήταν και η κατάσταση στη Βόρεια Κορέα. Είναι, επίσης, δεδομένη η προειδοποίηση των ΗΠΑ ότι μπορεί να δράσουν και μονομερώς, πιθανόν με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο έδρασαν στη Συρία.

Από την άλλη πλευρά, για έναν νέο πρόεδρο που σχεδόν από την πρώτη ημέρα έχει να αντιμετωπίσει σωρεία αρνητικών υποθέσεων –αν όχι σκανδάλων– με μια έρευνα για τις διασυνδέσεις του η οποία αγγίζει το στενό του περιβάλλον, είναι μια ευκαιρία να ανακάμψει δημοσκοπικά και να αναλάβει την πρωτοβουλία κινήσεων.

Διπλωματικές αντιδράσεις

Σε μια πρώτη αντίδραση, συριακή κρατική τηλεόραση μετέδωσε ανακοίνωση για την «αμερικανική επιθετικότητα» η οποία επιτέθηκε με «έναν αριθμό πυραύλων» σε συριακή βάση, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Την επίθεση καλωσόρισε όμως η συριακή αντιπολίτευση, εκφράζοντας μάλιστα την ελπίδα ότι «αυτό θα είναι μόνο η αρχή». Επιπλέον, ο συριακός στρατός, πέρα από την υπόσχεση να απαντήσει στα πλήγματα, ισχυρίζεται ότι η επίθεση κατέστησε τις ΗΠΑ «εταίρο» του Ισλαμικού Κράτους και των ισλαμιστών τρομοκρατών.

Το Συμβούλιο θα διεξάγει επιπλέον συνομιλίες τη Παρασκευή στην προσπάθεια να υπάρξει συμφωνία σε ψήφισμα. Το ότι η Ρωσία -με την ιδιότητα του μόνιμου μέλους- έχει απορρίψει το προσχέδιο που έχουν καταθέσει δυτικές δυνάμεις δεν προοιωνίζεται μια εύκολη συνεδρίαση.

Σε μια πρώτη αντίδραση, η Βολιβία ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να συνεδριάσει κεκλεισμένων των θυρών με αντικείμενο την αμερικανική επίθεση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News