599
Οι δακτύλιοι Α (αριστερά από το μεγάλο μαύρο κενό) και Β (δεξιά) σε φωτογραφία του Cassini | NASA/JPL-Caltech

Τα λαμπερά μυστήρια του Κρόνου

Protagon Team Protagon Team 18 Μαρτίου 2016, 08:52
Οι δακτύλιοι Α (αριστερά από το μεγάλο μαύρο κενό) και Β (δεξιά) σε φωτογραφία του Cassini
|NASA/JPL-Caltech

Τα λαμπερά μυστήρια του Κρόνου

Protagon Team Protagon Team 18 Μαρτίου 2016, 08:52

Το πιο όμορφο χαρακτηριστικό του Κρόνου, οι δακτύλιοι, παραμένει ίσως και το πιο μυστηριώδες για τους επιστήμονες. Μπορεί να μην είναι ο μόνος πλανήτης με δαχτυλίδια, καθώς τέτοια έχουν και οι τέσσερις αέριοι γίγαντες (Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας), αλλά είναι ο μόνος που έχουν τόσο μεγάλο μέγεθος και τόση φωτεινότητα.

Οι λόγοι για αυτό παρέμεναν για χρόνια αδιευκρίνιστοι, ωστόσο οι παρατηρήσεις του διαστημικού σκάφους Cassini το οποίο βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο εδώ και σχεδόν 12 χρόνια, αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν την εικόνα για την δομή των δακτυλίων. Τις εικόνες έδωσε πριν από λίγες μέρες στη δημοσιότητα η NASA.

Στην πραγματικότητα, όπως απέδειξε το Cassini, οι δακτύλιοι του Κρόνου αποτελούνται από χιλιάδες μικρά δαχτυλίδια από πάγο, σκόνη και άλλα μικρά σωματίδια. Ολα τα μικροδαχτυλίδια είναι σε συνεχή κίνηση, κάποιες φορες βγαίνουν ελαφρά από την πορεία τους, σηκώνουν μικρά σύννεφα και επηρεάζονται από τους φυσικούς δορυφόρους που κινούνται πέριξ του γιγάντιου πλανήτη.

Είναι, επίσης, χιλιάδες πολύ λεπτές ζώνες από υλικά που αντανακλούν με διαφορετικό τρόπο το φως, οπότε άλλα μοιάζουν περισσότερο λαμπερά γιατί είναι από πάγο και άλλα λιγότερο, όπως αυτά που είναι από σκόνη και άλλα μικροσωματίδια (ή και λίγο μεγαλύτερα σώματα).

pia18352
Δύο δορυφόροι του Κρόνου και οι δακτύλιοι (NASA)

Αυτό που ήθελαν να μάθουν οι αστρονόμοι και για αυτό χρησιμοποιούν το Cassini, είναι από τι ακριβώς αποτελούνται αυτές οι ζώνες και κυρίως πόσο υλικό υπάρχει σε κάθε μία.

Με βάση τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν εδώ και αρκετά χρόνια για τον δακτύλιο B, το πόσο σκοτεινό ή φωτεινό φαίνεται ένα τμήμα των δακτυλίων, δεν έχει να κάνει με το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο αυτό το τμήμα.

Στον δακτύλιο, δηλαδή, κάποια τμήματα από την μία άκρη του στην άλλη φαίνονται περισσότερο σκοτεινά από άλλα, ωστόσο όλο μετρήθηκε ότι έχουν παραπλήσια ποσότητα υλικού. Γενικά όμως, η μάζα ολόκληρου του δακτυλίου ήταν μικρότερη από όση θα περίμεναν οι αστρονόμοι να είναι. Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι ακόμα σαφές.

pia18343-1041
O Εγκέλαδος πάνω από τους δακτύλιους του Κρόνου. Μολονότι και οι δύο αποτελούνται κυρίως από πάγο, φαίνονται στο ανθρώπινο μάτι διαφορετικά (NASA)

Ο βασικός συντάκτης της μελέτης Μάθιου Χέντμαν, επισημαίνει ότι ίσως έχει κάποια σχέση με το υλικό των σωματιδίων. Ο Φιλ Νίκολσον, επίσης συντάκτης της εργασίας, δίνει ένα παραστατικό παράδειγμα. Η πυκνή ομίχλη σε ένα χωράφι είναι αδιαφανής ενώ μια πισίνα γεμάτη νερό είναι διαφανής. Και τα δύο έχουν το ίδιο υλικό (νερό), αλλά σε διαφορετική πυκνότητα και ποσότητα (η πισίνα έχει περισσότερο νερό σε βάρος).

Σκοπός όλων αυτών των ερευνών είναι να βρεθεί κάποια εξήγηση στο άλλο μεγάλο μυστήριο της δομής του Κρόνου, την ηλικία των δακτυλίων.

Αν γενικά οι δακτύλιοι έχουν μικρή μάζα, αυτό σημαίνει ότι το υλικό τους θα γινόταν πιο γρήγορα σκοτεινό λόγω της σκόνης, των μετεωριτών που πέφτουν πάνω τους και της ηλιακής ακτινοβολίας που αλλοιώνει τα σωματίδια. Από την άλλη πλευρά, μικρότερη μάζα σημαίνει και μικρότερη ηλικία για τον δακτύλιο, πράγμα που μεταφράζεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, αντί για δισεκατομμύρια χρόνια.

pia18357-1041
Τρεις δορυφόροι του Κρόνου, Τηθύς, Εγκέλαδος και Μίμας σχηματίζουν μαζί με τους δακτύλιους του πλανήτη μια υπέροχη εικόνα (NASA)

Οριστικές απαντήσεις -ή έστω καλύτερες απαντήσεις- για όλα αυτά θα έχουμε το 2017 όταν το Cassini θα περάσει στο τελευταίο σκέλος της αποστολής του μέσα από τα δαχτυλίδια (από το κενό τους). Θα είναι το τέλος μια από τις επιτυχημένες αποστολές της NASA εδω και πολλές δεκαετίες. Μετά από αυτό το πέρασμα το Cassini θα πέσει και θα καεί μέσα στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...