Δραπετεύοντας από τη μυθολογία στη σημερινή ελλαδική πραγματικότητα, ο μίτος της Αριάδνης θα έχει πάλι σχέση με την Κρήτη. Δεν θα είναι όμως ένα σκοινί για να γλιτώσει τον Θησέα από τον Λαβύρινθο αλλά υποθαλάσσια καλώδια μεταφοράς ενέργειας από την Αττική στην Κρήτη για να γλιτώσει το νησί από την ηλεκτρική υπανάπτυξη.

Η Αριάδνη Interconnection, θυγατρική εταιρεία του ΑΔΜΗΕ, με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 200 εκατ. ευρώ, έχει αποκλειστικό σκοπό και αντικείμενό της την ηλεκτρική διασύνδεση της Αττικής με την Κρήτη ώστε, με την αποπεράτωση αυτού του μείζονος έργου, να εξασφαλιστεί η επαρκής ηλεκτροδότηση του νησιού. Μάλιστα στις 14 Μαρτίου η Αριάδνη απέστειλε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την είσοδο ενός ή περισσότερων στρατηγικών επενδυτών στο μετοχικό της κεφάλαιο, με την απόκτηση ποσοστού έως 39%. (Κατά τη  διαδικασία επιλογής προτεραιότητα έχουν οι πιστοποιημένοι Διαχειριστές Συστήματος Μεταφοράς από χώρες της ΕΕ – βλέπε λεπτομερώς εδώ.)

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης είχε δηλώσει τον περασμένο Ιανουάριο ότι η Αριάδνη Interconnection ετοιμάζεται για την προκήρυξη των σχετικών με το έργο διαγωνισμών και ότι ήδη ξεκίνησαν οι επαφές με ευρωπαίους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ενέργειας.

Το έργο είναι αλληλένδετο με το εκείνο της σύνδεσης Πελοποννήσου – Κρήτης για το οποίο ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης είχε πει τον περασμένο Νοέμβριο ότι θα ολοκληρωθεί σε 18 μήνες.

Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης είναι το σημαντικότερο στην ιστορία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και ένα από τα σημαντικότερα έργα υποδομής της χώρας. Πέρα από τα προφανή οφέλη για το νησί, με την ολοκλήρωσή του τα νοικοκυριά και οι παραγωγικοί φορείς σε όλη την επικράτεια θα απαλλαγούν από βάρη χρεώσεων (τύπου ΥΚΩ) που σχετίζονται με την κοστοβόρο (περί τα 500-800 εκατ. ευρώ τον χρόνο) αλλά και απαρχαιωμένη μέθοδο ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά (πετρέλαιο).

Ομως πού βρίσκεται τώρα η υπόθεση;

Η ένταξη του έργου στο PCI

Το έργο «Αττική-Κρήτη» εντάχθηκε στη διακρατική ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ που είναι πρότζεκτ κατηγορίας PCI (Projects of Common Interest/Ευρωπαϊκά Ενεργειακά Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος). Ο λόγος που συμπεριλήφθηκε το «Αττική – Κρήτη» στο PCI έχει να κάνει με το ότι η Κρήτη είναι μη διασυνδεδεμένο νησί.

Τι συνέβη με το PCI; Η απένταξη ή όχι του έργου από τον κατάλογο PCI δεν γίνεται με ευθύνη της ελληνικής πλευράς. Η Ελλάδα επιμένει και δικαίως ότι η διασύνδεση της Κρήτης πρέπει να υλοποιηθεί άμεσα, καθώς η μη έγκαιρη ολοκλήρωσή της δημιουργεί προβλήματα στη χώρα και τους καταναλωτές. Πρέπει να τονιστεί ότι στο πλαίσιο των έργων PCI εντάσσονται οι διακρατικές διασυνδέσεις και μόνο. Το έργο μπορεί να παραμείνει στον κατάλογο χωρίς να καθυστερεί η διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική.

Παρά το γεγονός ότι οι συζητήσεις ξεκίνησαν το 2013 μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία πρόοδος και πάλι όχι με ευθύνη της ελληνικής πλευράς, όπως τουλάχιστον επιμένουν αρμόδιες πηγές στην Αθήνα.

Γιατί κατέρρευσαν οι συνομιλίες με την εταιρεία Euroasia Interconnector;

Το Μνημόνιο Συνεργασίας που είχε υπογραφεί το 2017 μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της Euroasia Interconnector, της εταιρείας που ιδρύθηκε για να υλοποιήσει την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, προέβλεπε τη σύσταση εταιρείας ειδικού σκοπού για τη χρηματοδότηση και κατασκευή του έργου, στην οποία ο ΑΔΜΗΕ θα είχε ποσοστό τουλάχιστον 51%, εξασφαλίζοντας το  δημόσιο έλεγχο μιας κρίσιμης υποδομής όχι μόνο για την Κρήτη αλλά και για τη χώρα.

Με βάση αυτό, θα μπορούσε στη συνέχεια να προχωρήσει η Απόφαση Διασυνοριακού Επιμερισμού του Κόστους (CBCA) των Ρυθμιστικών Αρχών Ελλάδας και Κύπρου και να μπορέσει η Euroasia να ζητήσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, αποκλειστικά και μόνο για το σκέλος Κρήτη- Κύπρος από το ταμείο Connecting Europe Facility (CEF), κάτι που όμως δεν έγινε. Η Euroasia απέφευγε διαρκώς την παροχή εχέγγυων οικονομικής αξιοπιστίας, ενώ προχωρούσε διαρκώς σε μονομερείς ενέργειες. Δεν έχει εμφανίσει έως τώρα τη δυνατότητα να συμμετάσχει χρηματοδοτικά στο βαθμό που της αντιστοιχεί με βάση το ποσοστό που διεκδικεί στο έργο. Συγκεκριμένα,  σε ένα έργο προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο ορίστηκε στα 200 εκατ. ευρώ και η Euroasia αντιπρότεινε… 4.000 ευρώ!

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και της Euroasia Interconnector οδηγήθηκαν σε κατάρρευση, παρά τις προσπάθειες του πρώτου να βρεθεί ορθολογικός τρόπος συνεργασίας για την έγκαιρη υλοποίηση ενός έργου με κρίσιμη εθνική σημασία. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της  Ελλάδας αποφάσισε ότι το έργο είναι ιδιαιτέρως  χρήσιμο και δεν μπορεί να καθυστερήσει άλλο και για αυτό όρισε ως φορέα υλοποίησης τον ΑΔΜΗΕ.

Γιατί ο ΑΔΜΗΕ επιμένει ότι πρέπει να αναλάβει τη διασύνδεση

Η επιτάχυνση των νησιωτικών διασυνδέσεων αποτελεί προτεραιότητα για τη χώρα και, όπως προκύπτει από την έρευνα του Protagon, ο ΑΔΜΗΕ έχει πάρει εγκαίρως όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσει την έγκαιρη υλοποίηση των έργων αυτών.

Οι ειδικοί τονίζουν ότι η ανάθεση του έργου στον ΑΔΜΗΕ είναι η πιο ορθολογική επιλογή καθώς διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για την υλοποίηση ενός τόσο απαιτητικού project. Eχει την κατάλληλη εμπειρία (έχει κατασκευάσει 11.000 χιλιόμετρα εναέριων, υπόγειων και υποβρύχιων Γραμμών Μεταφοράς Υψηλής και Υπερυψηλής Τάσης), έχει τεχνογνωσία, έχει χρηματοοικονομική αξιοπιστία και εξασφαλίζει τον έλεγχο μιας κρίσιμης υποδομής για τη χώρα. Πόσω μάλλον που, ως εταιρεία δημοσίου συμφέροντος, με ρυθμιζόμενο ποσοστό κέρδους, υπόκειται σε πολυεπίπεδους ελέγχους προκειμένου να εξασφαλίζεται η ορθή κοστολόγηση των έργων που αναλαμβάνει, με κύριο γνώμονα την αποφυγή υπερχρεώσεων για τους πολίτες. Τέλος, είναι βεβαιωμένο ότι ήδη καταθέσει όλες τις απαραίτητες μελέτες και δεσμεύεται για την ολοκλήρωση του έργου.

Η καθυστέρηση έχει μεγάλο κόστος για τη χώρα

Ωστόσο, όσο καθυστερεί η διασύνδεση η χώρα χάνει 1 εκατ. ευρώ την ημέρα και οι πολίτες αναγκάζονται να πληρώνουν αυξημένους λογαριασμούς ρεύματος (με την ολοκλήρωση οι καταναλωτές θα γλιτώσουν συνολικά 50 εκατ. ευρώ).

Η διασύνδεση θα συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος διότι οι ρυπογόνοι σταθμοί θα καταργηθούν. Οι ίδιοι ειδικοί με τους οποίους μίλησε το Protagon επεσήμαναν ακόμη ότι:

• Ο ΑΔΜΗΕ διαθέτει τόσο την τεχνική επάρκεια όσο και τα χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να ολοκληρώσει με επιτυχία το έργο.
• Ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να ολοκληρώσει το έργο μέχρι το 2022, ενώ η Euroasia δεν έχει προχωρήσει τίποτα από το 2013.
• Το ελληνικό κομμάτι ούτε ήταν στη συνολική διακρατική διασύνδεση αρχικά, ούτε επηρεάζει την επιτυχή ολοκλήρωσή της.
• Δεν αποσύρεται η Ελλάδα από το PCI – απλώς πραγματοποιεί πιο γρήγορα μια υποδομή ουσίας.
• Το εθνικό έργο θα λάβει καλύτερη κοινοτική χρηματοδότηση, εν συγκρίσει με εκείνη που θα ελάμβανε αν συμμετείχε στο PCI.
• Δεν απειλείται η ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου. Η Ελλάδα θα συμβάλει προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως έκανε μέχρι τώρα.

Γιατί είναι αναγκαία η διασύνδεση των ηλεκτρικά απομονωμένων νησιών

Τα ελληνικά νησιά είναι πλήρως εξαρτημένα από συμβατικούς αυτόνομους σταθμούς παραγωγής, που πέραν της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης συνεπάγεται υψηλό κόστος λειτουργίας λόγω των συμβατικών καυσίμων που καταναλώνουν.

Η διασύνδεση των νησιών είναι αναγκαία προκειμένου:

• Να αναβαθμιστεί το περιβάλλον,
• Να μειωθεί το κόστος ενέργειας για τους πολίτες,
• Να εξασφαλιστεί ο ενεργειακός εφοδιασμός τους σε βάθος δεκαετιών,
• Να είναι ποιοτικότερη αλλά και φθηνότερη η ηλεκτροδότηση τους,
• Να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων,
• Να ενισχυθεί η τοπική οικονομία και ο τουρισμός

Ειδικότερα, η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα είναι επείγουσα καθώς τίθεται σοβαρό θέμα επάρκειας για το νησί.

Ο ΑΔΜΗΕ διατηρεί πλειοψηφικό ποσοστό 51% στο φιλόδοξο αυτό project, ενώ αξιόπιστοι εταίροι μπορούν να διεκδικήσουν μειοψηφικά ποσοστά, ενισχύοντας την χρηματοοικονομική επάρκεια.

Ο ΑΔΜΗΕ μέσω της «Αριάδνης» έχει δεσμευτεί για περάτωση του έργου εντός του 2022, ενώ έχει ήδη ολοκληρώσει τις απαραίτητες μελέτες που απαιτούνται.

Τι θα πληρώσουμε αν το έργο πραγματοποιηθεί ως εθνικό

Το κόστος για την Ελλάδα είναι το ίδιο (1 δισ. ευρώ) είτε η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής γίνει ως PCI είτε ως εθνικό έργο.

Δεν υπάρχουν αμιγώς εθνικά έργα. Ολα τα δημόσια έργα χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ και δευτερευόντως από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Εάν η Κομισιόν αποφασίσει να απεντάξει τη διασύνδεση Αττικής – Κρήτης από το PCI, ο ΑΔΜΗΕ θα αναζητήσει χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ. Οπως έγινε με τη διασύνδεση Πελοποννήσου-Κρήτης.

Σε περίπτωση που το έργο γίνει συγχρηματοδοτούμενο, τότε η DG Regio (Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής και Αστικής Πολιτικής) θα αποφασίσει το ύψος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Σύμφωνα με πηγές του ΑΔΜΗΕ, τα χρήματα που θα εισέπραττε η Ελλάδα για το συγχρηματοδοτούμενο έργο θα ήταν περισσότερα από αυτά που θα εισέπραττε για το PCI. Αν χρειαστεί, το έργο θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ, καθώς η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής βρίσκεται πολύ υψηλά στις εθνικές προτεραιότητες.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσό που θα έπαιρνε η Ελλάδα  από το PCI θα ήταν ένα πολύ μικρό ποσοστό, καθώς η συμβολή των κοινοτικών κονδυλίων θα ήταν στο 60% του συνόλου του έργου, που υπολογίζεται άνω των 3 δισ. ευρώ, την ώρα που το πιο ακριβό κομμάτι είναι αυτό της Κρήτης με την Αττική.

Παράλληλα, η Ελλάδα θα πλήρωνε και μέρος της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, βοηθώντας ουσιαστικά το νησί, που δεν θα μπορούσε να καλύψει το  μεγάλο έξοδο. Αρα, πάντα κατά τις πηγές του ΑΔΜΗΕ, καταρρίπτεται και το επιχείρημα ότι η Ελλάδα δήθεν «συμβάλλει στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News