Τα τελευταία χρόνια το βάρος μου είναι πάνω από 90 κιλά. Στους καλούς μήνες που γυμνάζομαι και νιώθω ξεφούσκωτος και δυνατός είμαι γύρω στα 92 και στους κακούς μήνες που νιώθω ότι έχω συνεχώς ένα σωσίβιο πάνω μου είμαι γύρω στα 96. Σύμφωνα με αρκετούς διατροφολόγους και γυμναστές αν δεν έχουμε άλλο τρόπο υπολογισμού του λίπους πρέπει να κοιτάζουμε τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Ο ΔΜΣ ή Body Mass Index (BMI) είναι ένας αριθμός (αποτέλεσμα ενός απλού μαθηματικού τύπου) που δίνει μια εκτίμηση του κατά πόσο το σωματικό μας βάρος βρίσκεται ή όχι στα φυσιολογικά όρια (με βάση το ύψος μας). Ο μαθηματικός τύπος από τον οποίο προκύπτει ο ΔΜΣ, είναι το πηλίκο του βάρους μας (σε κιλά) προς το τετράγωνο του ύψους μας (σε μέτρα). Ας βάλω ένα μέσο όρο 94 κιλών για την περίπτωση μου, οπότε 94 κιλά διά 1.8 μ στο τετράγωνο…94/3.24 = ΔΜΣ 29. Παγκοσμίως έχει γίνει αποδεκτή η εξής κατηγοριοποίηση: ΔΜΣ κάτω από 18,5 δείχνει ότι το άτομο είναι ελλιποβαρές, ΔΜΣ μεταξύ 18,5 και 24,9 δείχνει ότι το άτομο έχει φυσιολογικό βάρος, ΔΜΣ μεταξύ 25 και 29,9 δείχνει ότι το άτομο είναι υπέρβαρο και ΔΜΣ μεγαλύτερο δείχνει παχυσαρκία. Είναι τόσο διαδεδομένη η χρήση του ΔΜΣ που στις ΗΠΑ τον χρησιμοποιούν ακόμα και μερικές ασφαλιστικές εταιρίες για να ρυθμίζουν τα κόστη τους. 

Δηλαδή εγώ, σύμφωνα με αυτή την κατηγοριοποίηση, είμαι υπέρβαρος και πρέπει να προβληματιστώ. Πόσα κιλά όμως πρέπει να χάσω σύμφωνα με αυτό τον τύπο για να είμαι  στα όρια του φυσιολογικού; Για να ρίξω λοιπόν τον δικό μου ΔΜΣ κάτω από το 25 ο υπολογισμός μου δείχνει ότι πρέπει να πάω στα 80 κιλά, εφόσον σε μπόι δεν θα τα ρίξω τα υπόλοιπα. Νομίζω αυτό με ταρακουνά περισσότερο από τη λέξη υπέρβαρος. Τα 14 κιλά που πρέπει να χάσω, τουλάχιστον σύμφωνα με τον τύπο, μου φαίνονται πολλά. Αν εγώ αισθάνομαι και φαίνομαι μια χαρά στα 92 τότε να δεχτώ ότι ίσως θα μου έκανε καλό και θα αισθανόμουν ακόμα καλύτερα αν πήγαινα στα  90…στα 88..άντε στα 86. Το να ρίξω το βάρος ακόμα πιο κάτω αρχίζει και μου φαίνεται  υπερβολή. Όχι, δεν αμφισβητώ τον τύπο επειδή δεν έχω τη θέληση να χάσω τα κιλά … είναι πραγματική η έκπληξή μου για τα νούμερα. Τι λένε όμως σχετικά άρθρα; Τα αναμενόμενα. Ο ΔΜΣ εξαρτάται πάρα πολύ από το φύλο, την ηλικία και το σωματότυπο του ατόμου. Άτομα που αθλούνται ή έχουν γενικά αρκετούς μύες, έχουν μεγαλύτερο ΔΜΣ χωρίς να έχουν περισσότερο λίπος. Άτομα που λόγω ηλικίας ή παθήσεων έχουν χάσει μυϊκή μάζα, θα έχουν μικρότερο ΔΜΣ χωρίς αυτό να σημαίνει πως έχουν λιγότερο λίπος. Το ενδιαφέρον κομμάτι λοιπόν είναι οι δυο τελευταίες διευκρινίσεις. Με τον ΔΜΣ δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε το λίπος από τη μυϊκή μάζα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βγάζουμε πολλά λανθασμένα συμπεράσματα.

Μάλιστα κάποιες μελέτες και μετα-αναλύσεις (1-3), έχουν δείξει πως άτομα στην κατηγορία των υπέρβαρων και ελαφρώς παχύσαρκων (κατά ΔΜΣ) είχαν μικρότερες πιθανότητες καρδιακών προβλημάτων και πρόωρης θνησιμότητας (χαμογελάμε πάλι). Σε άλλα δημοσιεύματα θα διαβάσεις ότι μια καλύτερη μέθοδος εκτίμησης των προοπτικών υγείας είναι ο υπολογισμός της αναλογίας της περιμέτρου μέσης προς την περίμετρο των γοφών. Λέγεται ότι για τους άνδρες, η φυσιολογική τιμή είναι κάτω από 0,95 και για τις γυναίκες κάτω από 0,80. Και πάλι βέβαια έχουμε να κάνουμε με γενικότητες που σηκώνουν συζήτηση και μελέτες. Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι ο ΔΜΣ θα πρέπει να μας προβληματίζει μόνο στις ακραίες περιπτώσεις (αν για παράδειγμα είναι κάτω από 20 ή πάνω από 35) και καλό είναι να κοιτάζουμε όσες περισσότερες παραμέτρους γίνεται, με προτεραιότητα στις εξετάσεις αίματος και πίεσης. Καλοκαίρι έχουμε και θέλουμε εκτός από υγιείς να φαινόμαστε και όπως θέλουμε, οπότε μερικά κιλά μάλλον πρέπει να τα χάσω μιας και σίγουρα δεν είμαι εκεί που πρέπει. Όμως ας μην μας παρασύρουν οι αριθμοί σε δίαιτες που δεν χρειάζονται και σε επιπόλαιες αυξομειώσεις βάρους. Να μην εθελοτυφλούμε όταν χρειάζονται δύσκολες αλλαγές στο βάρος μας, αλλά και να μην ακολουθούμε τυφλά οτιδήποτε πλασάρεται ως κανόνας.Θα ψάξω να βρω τη μεζούρα τώρα… μάλλον στο συρτάρι με τα φυλλάδια για ντελίβερι θα είναι.

1. www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673606692519
The better outcomes for cardiovascular and total mortality seen in the overweight and mildly obese groups could not be explained by adjustment for confounding factors. These findings could be explained by the lack of discriminatory power of BMI to differentiate between body fat and lean mass.

2. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1555137
Grade 1 obesity overall was not associated with higher mortality, and overweight was associated with significantly lower all-cause mortality.

3. http://press.endocrine.org/doi/abs/10.1210/jc.2009-1584
WHtR represents the best predictor of cardiovascular risk and mortality, followed by WC and WHR. Our results discourage the use of the BMI. Measures of abdominal obesity but not body mass index predict cardiovascular risk and mortality.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News